Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

hyperbool

Etym: Gr. huperbolè = het verder gooien, over-drijving < huper-ballein = over iets werpen, over-treffen.

Sterke overdrijving in de uitdrukking, vaak met komische of ironische intentie (humor), die de kracht van het gezegde wil verhogen. De hyperbool is het tegenovergestelde van het understatement. In tegenstelling tot de litotes wordt emfase bereikt zonder negatie in de formulering. Deze stijlfiguur maakt deel uit van een groep figuren die wordt aangeduid met de termen betekenisfiguur of gedachtefiguur (gedachtefiguren).

In de retoriek was de hyperbool als stijlfiguur bedoeld om op pathetische wijze het publiek voor zijn mening te winnen; in de poëzie om met sterke gevoelsaandrang bepaalde voorstellingen aanschouwelijk te maken. De kracht van deze figuur kan afslijten door veelvuldig gebruik in de omgangstaal, waardoor een cliché (cliché-1) kan ontstaan, maar dit laatste kan op zijn beurt met ironische bedoeling aangewend worden. Bijv. bliksemsnel, een zee van tranen, ijzersterk, ontzettend mooi, ze lopen sneller dan de wind, enz.

In het gedicht ‘De leeuw’ van de Schoolmeester, waarvan we de aanhef citeren, dient de overdrijving een humoristische functie (cursivering van ons):

Een leeuw is eigentlijk iemand,
Die bang is voor niemand.
Zijn oogen en zijn neus
Zijn grooter dan die van een reus
En zijn muil
Is een ware moordkuil
(De Schoolmeester, Gedichten, ed. Mathijsen & Van Deel, 1979, p. 94)

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 4 (1998), kol. 115-122 • Cl. Claridge, Hyperbole in English. A corpus-based study of exaggeration (2010) • S. Adamson, G. Alexander & K. Ettenhuber (red.), Renaissance figures of speech (2007), p. 197-213.

hyperbaton hypercanon / counter-canon / shadow canon
thematisch veld:

Moderne stilistiek en taalkunde
Overdrijving en understatement

Retorische procedés en stijlfiguren: de klassieke traditie
Gedachtefiguren: nadruk/verduidelijking

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken