Algemeen letterkundig lexicon

mundus inversus

Etym: Lat. omgekeerde wereld.

Thema dat in de late middeleeuwen een rol speelde in de stadsliteratuur, waarbij de bestaande orde wordt geridiculiseerd door haar op z'n kop te zetten in een speelse chaos, zoals in de vastelavondviering gebeurt. Op die manier laat men zien hoe het niet kan en moet, omdat er anders een onleefbare situatie zou ontstaan. Tegelijkertijd functioneerde deze mundus inversus als een tijdelijke uitlaatklep, zowel wat betreft de zware druk die van de bestaande orde kon uitgaan, alsook voor de omstandigheden waarin geleefd werd. Bovendien konden allerlei reële angsten erdoor bezworen worden: dat waarvoor men bang was, werd belachelijk en op die manier onschadelijk gemaakt.

Wapenschild met de omgekeerde wereld. [bron: H.Pleij, De sneeuwpoppen van 1511 (1998), t.o. titelpagina].

Lit: H. Pleij, Het Gilde van de Blauwe Schuit; literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen (1983²; reprint 2009).

multiversum

museum-1