Algemeen letterkundig lexicon

model

Etym: It. modello < Lat. modulus = verkleinwoord van: modus = maat(staf), voorschrift; vandaar voorbeeld.

Voorbeeld (persoon of object) waarnaar een kunstenaar werkt, bijv. een model dat poseert voor de kunstenaar die er een afbeelding van maakt. Model betekent dan ook voorwerp van imitatie, richtinggevend voorbeeld, een voor-geschreven, vaststaande vorm die men imiteert. Zo kan men zijn gedrag richten, modelleren, naar een bewonderd persoon.

In de hedendaagse literatuurstudie wordt de term vaak gebruikt in samenhang met normen en conventies. Modellen zijn de ‘voorbeeldige’ realisaties of concretiseringen van welbepaalde normen en conventies; het zijn de exemplarische werken die de navolgers tot voorbeeld strekken. De Aeneis van Vergilius bijv. stond model voor het latere epos en Clarissa van Richardson is het model dat de auteurs van briefromans in de 18^de eeuw voor ogen stond. Zie ook epigoon, imitatio, polysysteem(theorie).

Lit: G. Toury, 'The nature and role of norms in translation' in Id., Descriptive translation studies and beyond (1995), p. 53-69.

modalisatie

Moderne Devotie