Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

adequate vorm

Aanduiding voor een ontwikkeling in de theorie en de praktijk van de auteurspoetica (versleer, vorm) sinds het eind van de 19de eeuw: de vast liggende (vaak antieke of traditioneel) voorgeschreven vorm  wordt losgelaten en het gedicht krijgt zijn eigen vorm die daarmee bepaald wordt door de inhoud.

Het startsein werd hiertoe gegeven door Paul Verlaine in zijn programmatische gedicht ‘Art poétique’. De openingsregels daarvan luiden:

De la musique avant toute chose,
Et pour cela préfère l’Impair,

daarmee verwijzend naar ‘vers impairs’: verzen met een ongelijk aantal lettergrepen. Die stelling druist in tegen de poëtica van de Franse Parnassiens.

De bedoeling van Verlaine was het propageren van de ‘forme adéquate’: de vorm die werd gezien als samenvallend met de inhoud. Zo zoekt de inhoud een persoonlijke, geschikte vorm. Verlaine vond het ritme van het vers, de vrije beweging van de voordracht, belangrijker dan de exacte maatval (metrum).

De strijd tussen (persoonlijke) adequate vorm en (absolute) traditionele vorm werd gevoerd tussen de voorstanders van het ‘vers libre’ of vrij vers-1 (behorend tot de groep symbolisten) en de classicisten of Parnassiens.

In een overzicht van kenmerken van de adequate vorm (met tussen haakjes de andere kant, die van de traditionele vorm) zou dat er als volgt uit kunnen zien: vrij vers (gebonden vers), woord (volzin), Romantiek (Classicisme), allerindividueelste expressie (retoriek), vernieuwing (traditie), oorspronkelijke beelden (bekende beelden), persoonlijke gedachte (algemene gedachte), realistisch (los van de alledaagse werkelijkheid), subjectief (objectief).

Lit: J. Kamerbeek jr., Albert Verwey en het nieuwe classicisme. “De richting van de hedendaagsche poëzie” (1913) in zijn internationale context (1966) • J.J. Oversteegen, Vorm of vent. Opvattingen over de aard van het literaire werk in de Nederlandse kritiek tussen de twee wereldoorlogen (19783) • H.G. Aalders, Van ellende edel. De criticus Slauerhoff over het dichterschap (2005), p. 28, 166-168, 210.

addenda adequatio intellectus et rei
thematisch veld:

Versleer
Verstechnische kwaliteiten en gebreken

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken