Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Algemeen letterkundig lexicon (2012-....)

Informatie terzijde

Titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon
Afbeelding van Algemeen letterkundig lexiconToon afbeelding van titelpagina van Algemeen letterkundig lexicon

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave




Downloads

Lexicon van drama en theater (5.97 MB)

Lexicon van de poëzie (8.51 MB)

Lexicon van de retorica (3.19 MB)

Lexicon van de verhaalkunst (6.00 MB)

Lexicon van literaire genres (18.94 MB)

Lexicon van de literatuurgeschiedenis (22.09 MB)

Lexicon van de algemene literatuurwetenschap (4.89 MB)

Lexicon van handschriftenkunde, boekwetenschap en editietechniek (23.36 MB)

XML (11.77 MB)

tekstbestand



Genre

sec - letterkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Algemeen letterkundig lexicon

(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

activisme

Etym: Lat. activus = werkzaam, praktisch, in de praktijk toegepast.

Neo-idealistische beweging die zich afzette tegen het individualisme en intellectualistische laat-19de-eeuwse impressionisme en symbolisme. Het activisme streefde naar collectivistische bewustwording en geestelijke gemeenschap. Het heeft invloed uitgeoefend op het humanitair expressionisme, in het bijzonder in Duitsland. Dat kwam tot uiting in expressionistische tijdschriften als Die weissen Blätter, Die Argonauten en Summa. Auteurs als Max Brod, Heinrich Mann en Walter Benjamin voelden zich door de ideeën van het actvisme aangetrokken. Ludwig Rubiner en Franz Werfel kozen vanwege de activistische ideeën voor het socialisme en het door Franz Pfemfert opgerichte Die Aktion (1911-1932), waarin ook Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg publiceerden.

De belangrijkste Nederlandse exponent van deze stroming, bekend vanwege haar communistische agitprop, was het collectief Links Richten (1932-1933). In dit collectief waren ook veel dichters actief, zoals Freek van Leeuwen en Anton de Kom, die via hun poëzie lyrisch activisme bedreven. In de Vlaamse literatuur is de term gebruikt door flaminganten die tijdens de Duitse bezetting actief streden voor hun taal en cultuur, en in haar radicaalste doen de onafhankelijkheid van Vlaanderen eisten. Onder activistische dichters had René de Clercq een voorgangersrol, met de jonge Paul van Ostaijen, Gaston Burssens en Wies Moens als gangmakers tijdens en vlak na de Eerste Wereldoorlog, terwijl Willem Elsschot levenslang met de beweging sympathiseerde.

De term wordt ook gebruikt met betrekking tot de literaire kritiek en academische literatuurwetenschap ter aanduiding van een maatschappelijk-politiek engagement, gebaseerd op de overtuiging dat een strikt descriptieve opstelling (beschrijving-2) wenselijk noch mogelijk is, zelfs in een academische context. Een dergelijke attitude, die haaks staat op de doelstellingen van de empirische literatuurwetenschap, kenmerkt in min of meerdere mate heel wat recente bewegingen in de literatuurbeschouwing, zoals het ecocriticism, de feministische literatuurkritiek, de postkoloniale literatuurstudie, enz. Ze kan zelfs de vorm aannemen van acties zoals een academische boycot van onderzoekers geaffilieerd aan universiteiten in een gewraakt land (bijv. Zuid Afrika tijdens de apartheidsperiode). Activisten maken graag gebruik van de sociale media.

Lit: E. Kolinsky, Engagierter Expressionismus (1970) • L. Peter, Literarische Intelligenz und Klassenkampf: die Aktion 1911-1932 (1972) • M. Mooij (red.), Links Richten, volledige reprint 1932-1933 (1973) • G. Raunig, Kunst und Revolution: künstlericher Aktivismus im langen 20. Jahrhundert (2005; Eng. vert. 2007) • G. Buelens, Matthijs de Ridder & J. Stuyck (red.), De trust der vaderlandsliefde. Over literatuur en Vlaamse Beweging 1890-1940 (2005) • M. de Ridder, Staatsgevaarlik! De activistische tegentraditie in de Vlaamse letteren 1912-1933 (2009) • J. Sonnenschein & K. van der Haven (red.), Barricadepoëzie. Lyrisch activisme sinds 1848 (2021).

actio zie pronuntiatio actualiteitspoëzie
thematisch veld:

Literatuurgeschiedenis: periodes, stromingen en groepen
Bewegingen of scholen

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken