Wajono

[p. 70]

[XIII]

Ondertussen was het geroddel niet uitgebleven.

Vrienden en kennissen namen zonder meer aan, dat Joyce een verhouding had met haar Indiaan.

De buren gaven commentaar. Eerst bleef het binnenshuis.

Op een dag kwam de onvermijdelijke scheldpartij met buurvrouw.

(De aanleiding ertoe? Een grassprietje bijvoorbeeld, dat van jouw erf naar buurvrouws erf kruipt.)

Onbegrijpelijk, dacht Joyce. Is dat afgunst of ben ik echt zo slecht.

- Hoer.

Terwijl ik niets doe.

- Mannengek. Slet.

Terwijl ik geen man in mijn bed heb gehad, sinds Harold en ik uit elkaar zijn.

- Je weet er niets op te zeggen, hè.

Gelukkig, dat Wajono bij meneer Keller is, dacht Joyce. Maar het is wel moeilijk om niets te antwoorden. Dat is de pest van een beschaafd Nederlandse opvoeding.

- Elke avond komt madam om drie uur thuis. Dan heeft zij haar geld weer verdiend.

Jezus Christus, terwijl ik over de opbouw van het land zit te praten...

- Steeds komen er weer andere mannen. Mooi, hoor. En jouw man probeerde me laatst te versieren. En ik heb ten minste geen voorkinderen. Jij vieze... God, wat is dit ellendig. Of ik ga huilen of ik ga ook schelden. Ik, die altijd zo ontzet ben als men met koelie en negermeid begint.

Ze liep met een strak gezicht naar binnen.

Buurvrouw raasde nog een tijdje door met een stem, die vele huizen binnendrong.

Ik zal nu wel moeten verhuizen, dacht Joyce.

[p. 71]

Ook in de stad werd er over Joyce en Wajono gepraat. Joyce had nooit goed begrepen wat en wie de stad vormden.

Paramaribo heeft de allures van een hoofdstad, het karakter van een provinciaal benepen roddel-stadje.

Als ze niet in Amsterdam èn in de provincie had gewoond, had ze hier nooit kunnen wennen, hoe hartveroverend Suriname ook voor haar was.

Tegen Wajono zei ze die avond niets over de scheldpartij van buurvrouw.

Ze had zin om te drinken en stelde voor om de vriendjes in de bar weer eens op te zoeken.

Het gesprek ging die avond over Boni.

De een wilde een nationale held in hem zien, de ander vond hem een gewone man, die alleen maar voor zijn eigen vrijheid had gevochten.

Wajono wilde weten wie de helden van Suriname waren.

- Piet Hein, gilde Frits.

- Michiel de Ruyter, schreeuwde John.

Gelach.

Wajono begreep het niet.

Joyce zei kortaf (ze voelde dat ze een kwade dronk kreeg): - Nou, wie dan? Wie is Suriname's held? Toe dan. Al is er maar één...

De slaventijd zorgde voor inspiratie, maar niemand wilde één van de vrijheidsstrijders als Nationale Held erkennen.

- En na de slaventijd?

Niemand wilde daar op ingaan.

Niemand ook schoot een naam te binnen.

George was er niet.

Surinaamse-hindoestanen-george.

[p. 72]

De week daarop begon het.

Eerst kwamen de rechercheurs.

Ze stelden grove vragen en gedroegen zich uitermate lomp. Wajono had ze eerst niet willen antwoorden. Joyce had hem toegeknikt. - Zeg maar iets.

- Waar kom je vandaan, vroegen ze aan Wajono.

- Van Suriname, zei Wajono, die het zo langzaam aan ook allemaal wel wist.

- Hou je brutale mond. Antwoord gewoon op onze vragen.

- Maar het is zo, begon Joyce, hij...

- U hebben we niets gevraagd. Laat die man praten.

- Wie bent u, wilden ze weten.

Wajono antwoordde rustig: - Wajono.

- Familienaam?

- Geen familienaam, zei Wajono.

- Geen familienaam... Even waren ze sprakeloos.

- Wie zijn uw ouders, blafte er toen één.

Wajono zweeg.

- Waar woonde je, begon een ander.

- In Suriname, zei Wajono.

Joyce zag de kwaadheid en het onbegrip in de ogen van de mannen. - Mijn god, hij komt uit binnenland, wat dan nog.

- Heeft hij geen vaste woonplaats?

- Inderdaad. Zuiver! zei Joyce snijdend.

- Hij had zich moeten melden bij de Burgerlijke Stand.

- Ach, hou toch op. Wajono is een Indiaan, een Surinaamse Indiaan en u weet zelf dat die niet geregistreerd zijn.

- Onderhoudt hij u? Leeft u in concubinaat?

- Nee, zei Joyce vertraagd. - Hij - logeert - hier - en - niet - in - concubinaat. En ik zou wel eens willen weten wat u dat aangaat. Wie heeft u opdracht ge-

[p. 73]

geven eigenlijk?

Joyce voelde zich razend worden.

- Dame, wij doen alleen maar ons werk. Wij hebben opdracht een onderzoek in te stellen. Er gaan rare verhalen over u. U woont met een halve wilde, wordt er verteld.

- Een halve wilde, een halve wilde. Joyce had zin om te slaan, te schieten, te doden. U mocht willen dat u zo wild was.

- U hoort nog van ons.

Er gingen drie dagen voorbij zonder dat ze iets hoorden. Meneer Keller had ernstig gekeken, toen Joyce hem alles had verteld.

- Wanneer ga je eigenlijk weg, Wajono, vroeg hij.

- Nog niet.

- Maar misschien kun je beter teruggaan naar Anton. Wie weet wat er gebeurt.

- Nee, zei Wajono. Ik ga weg wanneer ik dat bepaal. Ik heb niets gedaan toch.

Mèn dacht er anders over.

Aan het eind van de week reed een politiewagen voor. Wajono moest mee.