Refreinenbundel

⁺ [XV] Refreyn

AL waer ic Karolus magnus van machte,
van elcken verheuen, die grootste gheachte;
al had ic al den schat die ic mocht begeeren,
ghesont, weluarende, eedel van geslachte,
en dat mi elckerlijc solaes bi brachte, ^{vs. 5}
tis al niet moet ic wat liefs ontberen,

+ [f. 28 r°]

vs. 5 solaes bi brachte: vreugde, genot verschafte.

[p. 38]

 

want tderuen van lieue alle vruecht can weeren,

 

thooft moet sweeren duer sulc gheneeren, ^{vs. 8}

 

oorcont den gheenen diet oyt gheproeft heeft; ^{vs. 9}

10

therte schijnt duersteken met duysent speeren,

 

tmach hem wel deeren die dbloet moet verteeren

 

duert deruen van lieue dat menighen bedroeft heeft,

 

tderuen van lieue is souter dan brijne. ^{vs. 13}

 

om dat mi liefs deruen ooc qualic getooft heeft, ^{vs. 14}

15

so mach ic wel seggen met droeuen schijne: ^{vs. 15}

 

liefs deruen is grote pijne.

 

 

 

Al mochtick houeren, eeten of drincken,

 

al waerder alle vruecht diemen mocht bedincken,

 

tamboreynen, velen, herpen en luten,

20

gheen speelen en machmen in dooren clincken,

 

⁺ mer alle ghenuechte die dunct mi stincken,

 

wt mi en can gheen blijdtschap spruten.

 

tderuen van lieue doet mi therte sluten,

 

vruecht blijfter buten. al hoordic wten

25

constige woordekens van rethoriken soet,

 

refreynen, baladen oft ander cluten, ^{vs. 26}

 

ic bliue in muten, ten baet gheen fluten ^{vs. 27}

 

oft sueten sanc der eedeler musiken goet:

 

liefs deruen na lief altijt om kiken doet,

30

want tis quaet langhe van lieue te sijne.

 

duert deruen van lieue therte beswiken moet,

 

dus seggic noch eens te desen termijne:

 

want liefs deruen is grote pijne. ^{vs. 33}

 

 

 

Al ben ic bi geselscap lustich int aenscouwen

vs. 8 sweeren: pijn doen. - gheneeren: beleven, doorstaan.

vs. 9 oorcont: getuige; vgl. V, 29.

vs. 13 souter dan brijne: vgl. XIII, 25 en nog S. XIX, 20; CCIII, 33; ABN. XLVIII, e, 14.

vs. 14 getooft (lees: getoeft): eig. onthaald; vgl. ABN. XXXVII, a, 3; LXIX, b, 15 (beide in verb. met ‘qualijc’); XLVIII, b, 5 (eig.).

vs. 15 schijne: aanschijn, gelaat.

+ [f. 28 v°]

vs. 26 cluten: hier als zeer algemeene term: stukken, gedichten.

vs. 27 in muten: vgl. XII, 21; XIV, 3.

vs. 33 want: ABN. heeft in alle strophen wat, hetwelk wel de juiste lezing zal zijn; zie ook vs. 67 bij ons, dat den stok herhaalt (tegenover vs. 50).

[p. 39]

35

daer vruecht hantieren mannen en vrouwen,

 

altesamen en achtticx niet een haer.

 

al mach ic van buten tghelaet me houwen,

 

van binnen is mi therte vol rouwen,

 

och, wat liefs te deruen is alte swaer.

40

elc dach verwaer schijnt meer dan .m. iaer

 

wanneer dalderliefste moet absent sijn;

 

therte heeft anxt, vrese en vaer

 

⁺ voor sijn liefste paer, daer haket naer,

 

altijt sout geerne sijnen lieue omtrent sijn.

45

als twee herten vol liefden gheprent sijn,

 

eendrachtelic treckende altijt een lijne,

 

tsceyden van desen moet wel groot torment zijn,

 

bitter als galle vol van fenijne,

 

want liefs deruen is grote pijne.

 

 

50

Want liefs deruen, gheen meerder verdriet,

 

ic weet bi mi seluen wat mi is geschiet, ^{vs. 51}

 

dus deruic te stouter tvonnisse gheuen. ^{vs. 52}

 

wat vruechden ter werelt men hoort oft siet,

 

die wat liefs moet deruen en achtes al niet,

55

gheen genuechte en can daer aencleuen

 

mer alle blijdtschap wert van hem verdreuen,

 

suchten en beuen is al sijn leuen;

 

al lacht den mont, die sinnen inwendich trueren.

+ [f. 29 r°]

vs. 51 wat: lees wsch. want.

vs. 52 dus mag ik er te beslister over oordeelen.

[p. 40]

 

alsser een bouen al is verheuen

60

int herte ghescreuen, ic hebt beseuen,

 

duert deruen van dien wilt therte van binnen schueren,

 

altijt beslutende druc binnen dueren.

 

hier teghen en is raet noch medecijne;

 

al mochtmen na wat nieus om gewinnen spueren,

65

⁺ twaer onmogelic, dus seg ic ten fijne:

 

want liefs deruen is groote pijne.

[twee houtsneden naast elkaar]

Princesse

Wat liefs te deruen is grote pijne,
al diet gesmaect hebben weetent wel,
si en deruen voorder daer niet na vraghen,
⁺ het is een siecte seer wreet en fel.
al en had ic ooc gheen lijden el
och tderuen van lieue moet mi mishagen,
tis een plaghe quaet bouen alle plaghen,
seer swaer om draghen,
een bitter knaghen,
swaermoedich van geeste, waermen geseten is,

+ [f. 29 v°]

+ [f. 30 r°]

[p. 41]

 

want liefs deruen doet alle vruecht veriaghen,

 

ic derfs wel ghewaghen,

 

roepen en claghen,

80

om deruen van lieue dicwil ghecreten is.

 

duerwont ist herte dat vol drucs gemeten is,

 

en ten vraecht na spise, noch coeuer van wijne; ^{vs. 82}

 

rueck, smake, appetijt, al tsamen versleten is.

 

ghi en behoeft hier toe gheen grote doctrine ^{vs. 84}

85

want liefs deruen is grote pijne.

vs. 82 coeuer: voorraad, overvloed.

vs. 84 doctrine: (geleerd) betoog.

1. ic, ABN.: ic als; machte: crachte, v. machte.
4. ghesont, ABN.: ghesonde.
5. ABN.: Dat mij elck solaes dede bij dage, bij nachte. De var. ald. komt overeen met onzen tekst.

8. ABN. na moet: mi; sulc zelcken.
9. oyt, ABN.: ooc.
11. die dbloet, ABN.: Zijn bloedt, v. Die zijn.
14. getooft, ABN. en HA.: getoeft.
15. schijne, ABN.: aenschijne.
16. Liefs, ABN.: wat liefs te (evenzoo in de volgg. stokregels).
17. of, ABN.: ende.
19. tamb., ABN.: Tamboeren.
20. speelen, ABN.: spel.
22. spruten, ABN.: gespruten.
25. van, ABN.: der, v van.
27. bliue, ABN.: bleve.
34. ben, ABN.: waer; lustich enz.: genoodt uut trouwen. De var. komt overeen met onzen tekst.

37. me, HA.: inne.
38. ABN.: Mijn herte moet alle solaes verspouwen; var.: als onze tekst.
40. elc, ABN.: Elcken; m: een.
42. ABN. na heeft: dagelijcx.
43. daer, ABN.: En daer.
45. vol, ABN.: beyde vol.
47-48. De var. v. ABN. komt overeen met onzen tekst; in den tekst: Geen meerder vruecht en mach onder tfirmament zijn; Maer alsmer moet scheyden, wee van den venijne.
50-51. Als voren, alleen bij ABN. var. Wat voor Want; tekst: Liefs derven doet somtijds veel nachten waken; Ic weet bij mij zelven van deser saken.
53-54. Als voren; en achtes, ABN var.: achtet; tekst: Geen spijse ter weereldt en dunckt hem smaken. Die wat liefs moet derven, crijgt mager caken.
55. gheen, ABN.: Want geen, var. geen.
56. mer bij ABN. alleen in de var.
57. ABN. begint met Maer; niet i/d var.

59. ABN. na is: hooghst.
60. Komt overeen met ABN. var.; hebt: hebt wel; tekst: Int herte bleven Zoo vaste gescreven.
61. binnen, ABN.: minnen.
64. ABN. na om: troosts.
67. ABN.: Prince, wat liefs te derven en es vrij geen spel; var.: - es groot ghequel.
68. wel, ABN.: ooc wel.
69. ABN.: Niet voorder en derven zij daer na vragen.
70. ABN.: Noeyt siecte en was zoo wreedt oft soo fel.
71. had ic ooc, ABN.: vontmen ter weereldt.
72-81. ABN.:

Zoo waert noch zwaer genoech om verdragen.
Liever zoudemen derven vrienden en magen
Al tgoet liever wagen.*) [*)var. Liefs derven doet alle vruecht veriaghen; Aenhoordt mijn ghewaghen:]
Roepen en clagen,
Versuchten es dlieken, waermen geseten es
Tes een plage, die gaet boven alle plagen,
Noeyt meerder meshagen,
Een bitter cnagen,
Vvant alle voorleden solaes vergeten es.

82. en ten vraecht, ABN: Niet vragende; noch: oft.
83. ABN.: Och ic segge noch eens, want claer om weten es.
84. ghi en behoeft, ABN.: behoevende.