Wereld in woorden. Beschouwingen over romankunst

Professor Dresden werd in 1914 te Amsterdam geboren. Van 1933 af studeerde hij frans en wijsbegeerte aan de universiteiten van Amsterdam en Parijs. Van 1939 af was hij leraar bij het v.h.m.o. Sinds 1947 doceert hij franse literatuur aan de Rijksuniversiteit te Leiden.

Schrijven over romans stuit op onoverkomelijke moeilijkheden; zóveel bestaan er, dat het uitgesloten is, een volledig overzichtte krijgen; het is bijna onmogelijk alleen maar de titels te kennen! Desondanks is er over de roman als genre ook alweer buitengewoon veel gepubliceerd. Deze studies zijn op hun beurt zó talrijk en zó verschillend van opzet veelal, dat het nog moeilijker wordt een duidelijk inzicht te verkrijgen van wat de roman, de meest verbreide en meest bekende vorm van literatuur, nu eigenlijk is.

Gedurende lange jaren is de roman, evenals de gehele literatuur, voornamelijk van historisch gezichtspunt uit bestudeerd. Dresden daarentegen koos een ander standpunt en kwam er zo toe, juist het literairtechnische standpunt dat de romancier inneemt aan een onderzoek te onderwerpen. Daarbij heeft hij ernaar gestreefd te doen zien wat in de huidige romankunst en met name in de zgn. ‘nouveau roman’ gaande is. Het is dus niet de bedoeling, een overzicht te geven van de ontwikkeling, die de roman door de eeuwen heen heeft doorgemaakt. Hij is uitgegaan van de roman als taalkunstwerk en richt zich dus op de vertelkunst als zodanig, op de betekenis van het perspektief, van het tijdsverloop, van de romanfiguren, van het werkelijkheidsgehalte en van de funktie, die de lezer bij dit alles ten deel valt.

Zoals bij het lezen van een roman wel degelijk een bepaalde aktiviteit van de lezer gevraagd wordt (en misschien is dat wel één van de redenen waarom de auteur tot publikatie overgaat), zo is het ook hier wellicht mogelijk, dat gelegenheid gegeven wordt tot verdere analyse en voortgaande interpretatie van de boeiende en veranderende vraagstukken, die het meest veranderlijke literaire genre altijd opnieuw biedt.