Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht

Jonk. Ph. Blommaert.
Leeft in Gent.
6. - De stryd aen de Samber.

De Nerviers waren onder de wapens gebleven, en ver van gezanten aen Caesar te zenden, en hem voorstellen van onderwerping aen te bieden, besloten zy, door de grootste opofferingen, hunne vryheid tegen de overweldiging te verdedigen. Ten dezen einde verlieten zy de dorpen en woonsten hunner zuidelyke grenzen, en geleidden de vrouwen, kinderen en ouderlingen in een verwyderd, schier ongenaekbaer gewest, door dikke wouden of moerassen verschansd. Al de genen, die bekwaem waren tot den wapenhandel, vereenigden zich onder hunnen dapperen vorst Boduognat; hy leidde zyne heirmagt in eene welgekozene

[p. 278]

legerplaets, niet verre van de Samber; daer, op eenen heuvel, langs de eene zyde met versperringen omslagen, langs de andere zyde door een digt woud bedekt, had het leger der Nerviers, byna geheel uit voetvolk bestaende, weinig van de romeinsche ruitery te vreezen, die het zelve zoo vele schade had toegebragt in de vlakke velden aen de Aisne.

Als Caesar het land der Ambianen verliet, dat het juk des veroveraers had ontvangen, trok hy oostwaerts over de Schelde in het land der Nerviers; maer waer hy verscheen was de landstreek verlaten: hutten, hoeven, dorpen waren ledig; drie dagen voer hy voort en alles was woest gelyk in een onbewoond land. Daer vernam hy dat hy de Samber naderde, waerover de heirmagt der Nerviers, met welke zich die der Atrebaten en Veromanduren vereenigd hadden, zich bevond. Caesar zond dan eenig krygsvolk en eenige hopmannen vooruit, om eene bekwame plaets voor het kamp te kiezen. Twee honderd stappen van de boorden der rivier rees eene bergkling, en ter dezer hoogte deed Caesar zyne versterkte legerplaets opwerpen. Eenige der gallische manschappen, die in Caesar's heir waren aengekomen, kwamen dan tot de Nerviers over en maekten de oversten bekend met de orde van den optogt der Romeinen; elke keurbende of legioen, door een' langen sleep van wagens en oorlogstuig gevolgd, trok afgezonderd vooruit, en was van de volgende keurbende door eene groote ruimte gescheiden. Caesar beweert dat dit berigt den veldoverste der Nerviers tot de gedachte bragt de romeinsche legermagt aen te randen, wanneer zy ter aengewezene plaets van het kamp waren aengekomen; mogelyk ook wilde Boduognat beletten dat de Romeinen zich versterkten, en dacht hy dat het niet onvoordeelig was den vyand na eenen dag reizens aen te vallen.

Wat er van zy, als het eerst aengekomen legioen zich bereidde tot het delven van grachten en het opwerpen van dyken, beval Boduognat het uittrekken zyner verzamelde benden, en schoon hy welhaest zag dat de orde des romeinschen heirs veranderd was, de legioenen gezamentlyk vooruittogen en de tros volgde, bleef hy nogthans in het ontworpen plan volharden, en waegde

[p. 279]

een' algemeenen en beslissenden stryd. De Atrebaten vormden den regten vleugel van het nerviersche leger: zy randden het negende en het tiende legioen aen; maer werden zoo dapper ontvangen dat zy achteruit weken, en, door de Romeinen gevolgd, tot in hun kamp over de rivier vloden. Den Veromanduren lukte het niet beter; door twee andere legioenen (het achtste en het elfste) aengevallen, deinsden zy ook tot aen de Samber; de Nerviers alleen, met Boduognat aen hun hoofd, droegen zich kloekmoedig en bragten het romeinsche heir op den boord zyns ondergangs: vier legioenen vervolgden de vlugtende Atrebaten en Veromanduren, slechts twee legioenen waren ten slagvelde gebleven. Boduognat ziende dat de linker vleugel des vyands ontdekt was, zond daer henen een deel zyner benden, dat in het reeds aengelegde kamp viel en van daer de legioenen langs achter aenrandde. Dit wierp den schrik en de verslagenheid in het romeinsche leger, en zoo ver ging de ontsteltenis dat het volk, welk met de wagens nog in aentogt was, stil hield en terugtoog. Een wanhoopskreet ging op, en, die kon nam de vlugt. De ruitery der Trevieren, die als hulpbenden in Caesars leger diende, verliet dan ook het slagveld, toog de Maes over, en ylde naer haer land, waer zy Caesar's ondergang en de inneming van des zelfs kamp verspreidde. Maer in dit uiterste oogenblik van gevaer, gedroeg Caesar zich onverschrokken; hy rukte een' soldaet het schild uit de hand, trok vooruit en beurde door zyn voorbeeld en kloeke woorden den moed by allen weder op. De stryd hernam en bleef voortduren. Ondertusschen kwamen de twee legioenen, ongeveer twelf duizend man, die op den tros volgden ter veldplaets; een deel der legioenen ook, die de Atrebaten en Veromanduren vervolgd hadden, keerden terug, en zoo was op weinig tyds de aenblik des slagvelds veranderd; de aenvallers hielden zich verdedigenderwyze en de zege verkeerde in nederlage. De Nerviers echter bleven heldhaftig voortstryden, en, schoon er weinig hope was te verwinnen, gaven zy zich niet over. Allen bleven tot het einde stryden, allen sneuvelden, niemand week. Zoo bleef de zege den Romeinen; de zege der vernieling vol vrees en schrik. - Naderhand

[p. 280]

traden de Nerviers in onderhandeling met Caesar, en erkenden des zelfs opperheerschappy; de Veromanduren onderwierpen zich ook; de Atrebaten behielden hunne eigene regeringswyze onder Comius, en werden als bondgenoten erkend.

Aloude Gesch. der Belgen. B. II. 219.