Johannes Viator

[p. 357]

Zevende en laatste dag

[p. 359]

XLII.

De groote Boom stond vóór ons op het veld. Het avond-veld, het glooiend akkerveld. De lucht was goud en rijk, van avond-licht. De rijpe halmen stonden, o de velen, de zware aren droegen hunnen last, gelaten.

De groote Boom, de sterke, donkergroene moeder, midden in dat goud. De goede, donkere Boom, - der aren gele veelheid - en de zon.

Des werelds schoon is zoo eenvoudig. De lichte zon, het gele veld, de donkere Boom. Wees mij eenvoudig, o mijn lieve woorden. Dit is een reine, sterke ziel genoeg.

Des levens simpele gebeurlijkheden zijn zoo schoon. Zie het zuivere, groote en prachtige

[p. 360]

dezer eenvoudige welbekende dingen. Ik wil vrede en genoegheid houden met dit welbekende, dat ik zoo groot en prachtig zien mag.

Wij zaten, bij den avond, op een grasveld, op twee kleine geel-houten stoelen - en wij spraken.

De schaduw over ons van heesters. Voor ons glooide neer het land vol graan. Het rijpe graan droeg stil de volle aren. En wij zagen den grooten, vol in de ruime lucht zich uitrondende, machtigen Boom, middenin. Zijn schaduw zich ernstig strekkend over 't graan. De trotsche, rustige, sterk-duldende moeder. Daarachter het felle licht, geweldig.

En onze harten waren zeer verlicht. Diepernstig - maar zoo wonderbaar verlicht. -

- ‘Het zingt in me. Het zingt in me’ -

En dit was als het zingen van den al hooger stijgenden leeuwerik. Het blije, fijne, stijgende, stijgende zingen.

[p. 361]

Om haar borst en armen was een roode, glinsterende, zacht-zije, gloed-roode stof.

Juichend-rood, tegen 't matte, doffe bladerengroen. Haar oogen namen verheerlijkt het helle licht in zich. Het peillooze donker harer oogen dronk het sterke licht.

Eene verdubbeling van genietingskracht in ons. Alles tweevoudig glansrijk. En nu ook, in herinnering. Toch waren er al veel jaren sinds ons eerst ontmoeten. Maar elke laatste maal schijnt de schittering van ons samenzijn verduisterend over alle vorige dagen. En in herinnering is het zielevuur, het licht der laatste ontmoeting, van alle anderen het schoonst en sterkst.

De lucht vol rose-goud, achter den Boom breede, blanke strepen, de akker ritselde niet. Onze woorden gleden nu en dan, snel en veel, als in beving van extase, losbrekend wat onbehendig, haastig ontsnappende vogels.

Zoo zeide zij ook dit, nauwkeurig:

- ‘Ik had een reflexie, die ik moeielijk zeggen kan en toch wou dat je wist.’

‘Kijk, als dit het gedestineerde huwelijk is,

[p. 362]

de liefde van man en vrouw zooals God ze wil, dat opgaan van hart en ziel en oogen en alle zinnen, in die intensiteit, in die uitgebreidheid van grooter en kleiner eigenheden en lief heden, dat nooit gewoon worden, nooit verzadigd, maar bij elk samenzijn dieper en nieuwer en intenser ondervinden al de rijkdom - dan zou immers het leven een Godswonne zijn, dat maar één smart kende - de Dood. En in plaats daarvan wordt er geleden en de Dood begeerd.’

‘Dus is dit iets boven mate, iets wat te gespannen is, om als goed bedoeld te zijn.’ -

En een zacht schuwen blik, en: - ‘Je begrijpt het niet?’ - En ik zweeg.

Het goud werd rooder. Oranje strepen tusschen 't groen. De zoete, stoffige geur van het rijpe koren. De rijpe, zuivere zomergeur.

En zij weer, heftiger:

- ‘Maar nu, nu ik dit ken, dit, dit - nu weet ik dan ook dat al dat andere, al dat getrouw en gehuwelijk en samengewoon een schande

[p. 363]

is, een schande, niets, een lorreboel, kleuredruk -’

en met groote emfase:

‘en dat zou ik nu willen zeggen, openbaar, voor de geheele wereld, en niets ontzien, geen intiemheden en geen kleine woordjes, niets - dat zou ik willen doen.’ -

Ik zweeg. En ik zag het fijne, bleeke gezicht, het teedere witte vel en de blanke, blank-donkere oogen in het forsch-rood van den avond. En ik zag het tengere, witte, wit-ranke wezen trotsch, tegenover het woeste wereld-rood, alleen.

En ik begreep het wel.

De eenvoud dezer dingen, van dit groote leven, de eenvoud van dit wereld-schoon, van den akker, van den Boom, van de zon, - een vaste, wreede, aangesloten macht.

Het geweldige, roode leven in zijn breeden groei, - en tegen dat, dit witte, wondere, teedere, Enkele.

Het groote zich niet kennend, - het Enkele wel. En dit zich willende geven.

Zoodat mijn ziel bang was en zweeg.

[p. 364]

Heengaande, in des avonds einde, boog zij van haar verheffing zich terug. Met een exces van diep-huiverend mij roerende bekoorlijkheid, zoo schuchter, frèle, en fijnverlegen, als gele thee-rozen en bleek-lila seringen, bij elkaar, en de geuren daarvan, in mengeling.