Gheestelycke dichten

[p. 138]

XLVIII. gedicht.
Tot onbeleefde ende ondanckbaere menschen.

EEn bot ondancbaer mensch mijn' pen wilt oec beschrijven,
En sijn' ondanckbaerheyt hem door de kaken wrijven.

Wat isser toch soo plomp, of dat soo seer mistaet,

Als dat een red'lijck mens hem oock te buyten gaet

Met groot' ondanckbaerheyt aen sijnen vriendt te thoonen,
Die hy met alle recht behoorde wel te loonen,

En uyt een jonstigh hert te jonnen sulcken goet

Dat ymant hoogh verheft en groote baten doet?

Voorwaer met allen niet. Wat leelijcker manieren,
Wat onbeschaemder werck kan ymant toch versieren,

Als met af-jonstigheyt, en met verbeten tael

T'ontkennen groote deught en vriendelijck onthael

Te voren hem geschiet? Het zijn toch snoode treken,
En averechten vondt, te derven stout versteken,

Hem, die in elcken noot, tot op den lesten dagh,

Met gelt, met raet, met goet, sijns vrienden noot aensagh.

Onweerdigh dat hy leeft, die met ondanckbaer' wercken,
Sijn huys en sijnen staet wilt houden en verstercken:

⁺En die een prijsbaer stuck met quaden loon vergelt,

Sal vinden hem op 't lest in meerder quaet gestelt.

Nochtans een soo gesint, moetwillens en met sinnen,
Sal uyt een dorstigh hert om meerder goet te winnen,

Sijn' onbeleeftheyt doen: vergetende de deught

Van ander' hem gedaen, in oneer hem verheught:

Niet meer indachtigh is wat in voorleden tijden
In sijnen droeven noot, en in geduerigh lijden,

Wt liefd' hem wiert betooght; en hoe hy naect en bloot,

Sat met gebreck in huys, en dickwijls sonder broot.

Dit, segh' ick, is hem al ontvlogen en vergeten,
Noch wilt, als onbeschaemt, van vrientschap niet meer weten

Geholpen uyt de pijn, en uyt sijn swaer verdriet;

De onbeleeftheyt toch geen' vrientschap kent of siet.

+ Prov. 17.

[p. 139]

 

Al-welcken aerdschen aert in Laban is gebleken,

 

Die thienmael met bedrogh heeft Iacob uyt-gestreken,⁺

 

Hem weyg'rende dat hy had deughdelijck verdient

 

Met wel getrouwen dienst, als schoon-soon en goet vrient.

 

Den Schincker in het Hof van Pharao, gevanghen

 

Door 's Koninghs straf bevel, had vrees te moeten hanghen:⁺

 

Maer Ioseph gaf hem troost, en hielp hem tot de eer

 

Die hem ontnomen was; om dat hy dies te meer

 

(Als oock gevangen man) sijns soud' indachtigh wesen

 

Geset in sijnen staet, en van den druck genesen.

 

Nu siet 't ondancbaer stuck. Den Schincker noynt daer naer

 

Om Ioseph eens en dacht, maer liet hem blijven daer.

 

Den hontschen Nabal oock, met onbeschaemde kaecken,⁺

 

En woorden vol van trots, heeft derven stout versaecken

 

't Versoeck dat David de' aen hem: noch achten iet

 

't Groot voordeel dat aen hem te voren was geschiet.

 

De schoon' Abigail dit hebbende vernomen,⁺

 

Is David heel verstoort ootmoedigh aengekomen

 

Met spijs voor al sijn volck: versoeckende van hem

 

Verdragh van Nabals feyt met seer beleefde stem.

 

Als Koningh Ioas, och! de' Zachariam sterven

 

In 's Heeren heyligh huys, en in veel stucken kerven,

 

Op't goet dat Ioiada sijn vader had gedaen⁺

 

Aen Koningh Ioas self, geen acht wiert meer geslaen.

 

Herodes van gelijck, ongoddelijck van leven,⁺

 

Heeft aen Sint Ian Baptist moortdadigh stuck bedreven:

 

Want die hem dickwijls had berispt, gestraft, geleert,

 

Moest voelen noch 't bloot sweerdt door sijnen hals gekeert.

 

De negen vande thien melaetsch' onsuyver mannen⁺

 

Oock hadden uyt hun hert de danckbaerheyt gebannen:

 

Al waeren sy toch al' gesuyvert van hun leet,

 

Maer eenen keerden weer tot danckseggingh bereet.

 

Dees wercken wijsen uyt, dat all' ondanckbaer' herten

 

Zijn verr' de meeste wond die ymant seer sal smerten:

 

Sy suygen toch alom het bloet van and're lien,

 

En niemant siet van hen de minste deught geschien.

 

Om hebben zijn sy loos, en boven maten veerdigh,

 

Hoewel sy niet een ster verdienen, of zijn weerdigh:

 

Tot geven zijn sy traegh. Geleken by een hont,

 

Die vet of mager brock sijn' moeder niet en jont.

+ Gen 31.

+ Gen 40.

+ 1. Reg. 25.

+ Abigail vvas Nabals huysvrou.

+ 2. Par. 24.

+ Marc. 6.

+ Luc. 17.

[p. 140]

 

Dus is't den besten raedt, soo hontschen hoop te schouwen,

 

Waer op (oock in den noodt) hem niemant mach betrouwen.

 

Wie heefter oynt toch baet, of eer by hem behaelt,

 

Die niemant uyt goet hert voldoet of op-betaelt?

 

Ick dinck' noch out noch jonck. Een mens van wijse sinnen,

 

Sal dan een beter naem, en meerder goet beminnen

 

Als een veracht persoon, ondanckbaer, onbeleeft,

 

Die voor een ander niet, maer voor sich self al heeft.

 

Vliedt verre dan van my in onbekende landen,

 

Die met soo vuylen dreck, en moeyelijcke banden,

 

Beseurt zijt en belast: noynt heb ick toch gesocht

 

Soo rekelachtigh volck, en onbeschaemt gedrocht.