Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Gheestelycke dichten (1622)

Informatie terzijde

Titelpagina van Gheestelycke dichten
Afbeelding van Gheestelycke dichtenToon afbeelding van titelpagina van Gheestelycke dichten

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.04 MB)

ebook (3.49 MB)

XML (0.52 MB)

tekstbestand






Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Gheestelycke dichten

(1622)–Willem van der Elst–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

LVI. gedicht.
Tot den Onkvyschen.

 
Ga naar margenoot+GEluckigh is den mens die hem hier kan onthouwen,
 
En wachten van 't onthael van vriendelijcke vrouwen:
 
Die met sijn' oogen heeft gemaect soo vaste wet,
 
Ga naar margenoot+Dat hy oock door 't gesicht hem nimmer en besmet.
 
Ga naar margenoot+Want, vrouwen, en de wijn bedriegen oock den wijsen:
 
En doen hem op het lest oock sijnen Godt misprijsen.
 
Sy rooven hem sijn hert, en maken hem soo blent,
 
Dat hy der vrouwen lust voor 't beste goet bekent.
 
Ga naar margenoot+Den wijsen Salomon sal wesen ons getuygen,
 
Hoe sy op korten tijt sijn' wijsheyt deden buygen:
 
Sijn hert wiert toch soo seer van vrouwen omgekeert,
 
Dat hy voor sijnen Godt, afgoden heeft geëert.
 
Haer' sterckheyt is soo groot, dat sy des menschens sinnen
 
Op eenen oogenblick aenvechten, en verwinnen:
 
Haer lieffelijck onthael, haer' jonst, haer' soete spraeck,
 
Haer vriendelijck gesicht, zijn haeren stercken haeck.
[pagina 151]
[p. 151]
 
Hier met de vrou verwint dat noynt en was verwonnen:
 
En wonder' dinghen doet, die niemant el sou konnen:
 
Het bint toch al te vast dat soete liefde bint:
 
En niet en mint soo seer, als dat wilt zijn gemint.
 
Wie wasser noch soo sterck als Samson sterck van machten,
 
Die door de teere vrou verloren heeft sijn' krachten?
 
Want Dalila heeft hem in haren strick gebrocht,
 
Het welck soo menigh man te voren had gesocht:
 
Dat niemant konst gedoen, heeft konnen saen volbringhen,
 
En wist sijn' groote kracht door soete spraeck te dwinghen.
 
Met pijnlijckheyt is sy gekommen aen sijn hooft,Ga naar margenoot+
 
En scherend' af sijn hayr heeft hem van macht berooft.
 
Siet wat de vrouwen doen. Hoe sy nae kort verblijden,
 
Den gene die haer volght aen-locken tot groot lijden.
 
En 't geen' dat dese twee is sekerlijck gebeurt,
 
Om 't selve heefter duyst, en duysenden getreurt:
 
't Is qualijck seggelijck met menschelijcke monden,
 
Hoe vele datter zijn in groot verdriet bevonden
 
Door dit misbruyck alleen: en komen in den noot
 
Die siel en lichaem praemt, en bringht tot in de doot.
 
Als honich zijn toch soet de lippen van de hoeren,Ga naar margenoot+
 
Waer mede sy den mens tot haeren wil beroeren:
 
Maer 't gene datter volght, den alder-lesten steert,
 
Als alssem bitter is, en scherper als een sweert.
 
Want dat den mens meest leydt naer 't diepste vander hellen,
 
Sijn lichaem, en sijn' siel, sal pijnen, ende quellen,Ga naar margenoot+
 
Dat is hoererij. Mits haren rechten ganck,
 
Ter hellen henen gaet met droefheyt, en gejanck.
 
't En moet dan niet alleen voor schande zijn genomen,
 
Dat ymant by een' vrou is onbeschaemt gekomen:Ga naar margenoot+
 
Maer schand', en groote sond'. Hy doet toch tegen Godt
 
Die sulck een quaet bedrijft, en overtreedt 't gebodt.
 
Oock dolen even seer, een groot'lijcks daer in lispen,
 
Die, niet de hoererij, maer overspel berispen.
 
Die meynen dat een man hem daer in seer misgaet:
 
Maer voor een jongelinck, dat sonder sonde staet.
 
Maer 't is groot misverstandt, het een gelijck het ander:Ga naar margenoot+
 
't Gelijct toch al te naer door vuylen lust malcander.
 
Want overspel is sond', en oock de hoererij:
 
Het een als meer der quaet, het ander maect niet vry.
[pagina 152]
[p. 152]
 
Ga naar margenoot+Al wat onkuysheyt is (die in seer veel manieren
 
Geschiedt, en werdt volbrocht) geen mens en kan vercieren:
 
Maer geeft de siel een' smet voor seker, en gewis;
 
Hoewel veel meerder d'een, veel minder d'ander is.
 
Noch is hier boven dien aendachtelijck te mercken,
 
Dat d'oneer niet alleen is sond', die met de wercken
 
Ga naar margenoot+Volkomelijck geschiedt; want oock een' groote smert
 
D'onkuysheyt doet de siel, die maer geschiedt in 't hert.
 
Mits al wat 't herte doet, soo't is tot quaet genegen,
 
Het selve werdt oock quaet voor Godt den Heer gewegen
 
In sijne rechte waegh': want door den quaden wil
 
Zijn al' de wercken quaet. Waer leyt dan het geschil?
 
Ga naar margenoot+Soo wie dan met den wil onkuysheyt heeft bedreven,
 
Onkuysheyt heeft gedaen, al is het werck daer bleven.
 
En sulcken sond' als hy in 't herte heeft gedacht,
 
De selve heeft hy oock voor Godt alsoo volbracht.
 
Ga naar margenoot+Oock dickwijls groote sond' geschieter met de woorden;
 
Die als een scherpe boor des herten gront doorboorden,
 
En nemen daer hun' plaets. Ia somwijl meer ontsticht
 
D'onreynigheyt des monts, als 't werck, of het gesicht.
 
Wat dienter meer geseyt? dan dat onkuysche saken,
 
De siel wel aldermeest, maer oock het lichaem raken.
 
Ga naar margenoot+Het lichaem doen sy leedt, met quellingh, en met pijn:
 
Maer bringhen in de siel vergif, en quaet venijn.
 
De plagen die hier Godt daer over heeft gesonden,
 
Als Sodoma wiert heel door vier en peck verslonden,
 
Ga naar margenoot+Ons maken sijnen haet en grammen moet bekent,
 
Is't sake dat wy niet en gaen al siende, blent.
 
Den Koningh Balthazar sijn doot-brief oock sagh schrijven,
 
Ga naar margenoot+Te wijle dat hy sat aen tafel met veel wijven
 
Vol van onkuysch gedacht. Eylaes! op staende voet,
 
In hem veranderde sijn aensicht, en sijn bloet.
 
Ga naar margenoot+En eertijts in de Wet gedoodt wiert met de steenen
 
Ga naar margenoot+Wie overspel bedreef, en moest alsoo beweenen
 
Sijn' schult en sijn misdaet. Dees dinghen doen bescheedt
 
Dat in onkuysheyt is te vinden een groot leedt.

margenoot+
Eccl. 20.
margenoot+
Iob 31.
margenoot+
Eccli. 19.
margenoot+
3. Reg. 11.
margenoot+
Iud. 16.
margenoot+
Prov. 5.
margenoot+
Ibidem.
margenoot+
Exod. 10.
margenoot+
1. Cor. 6.
Ephes. 5.
Col. 3.
Exod. 20.
margenoot+
Suprà.
margenoot+
Matth. 5.
margenoot+
Matth. 5.
margenoot+
Ephes. 5.
margenoot+
Prov. 5.
margenoot+
Gen. 19.
margenoot+
Dan. 5.
margenoot+
Lev. 20.
margenoot+
Ioan. 8.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken