Dode bladeren

[p. 13]

[III]

‘Als jij nu eens dit bloknoot op je schoot neemt,’ zei mijn metgezellin. ‘Dan kunnen we vast een aanvalsplan uitwerken.’

Wij reden in haar auto naar Parijs. Het was een donkerblauwe Citroën ds, in die tijd een wonder. Omdat de zaak hem voor een groot deel bekostigde, vond ik dat ik er ook wel in mocht rijden. Een rijbewijs had ik sinds een maand op zak en op deze manier kon ik handig enige routine opdoen. Maar daar kwam niets van in. Thérèse reed zelf.

‘Ik zou me geen raad weten als je iets overkwam.’

‘Maar u kunt toch ook een ongeluk krijgen?’

‘Dan is het mijn ongeluk,’ zei ze. ‘Dat is heel iets anders dan jouw ongeluk waarvoor ik verantwoordelijk ben.’

Als het zo ging, zou ik van zakendoen ook wel niet veel begrijpen.

En dan het aanvalsplan: in mijn tas had ik een eigen

[p. 14]

benadering van Parijs. St. Germain, om te beginnen. En dan natuurlijk Montparnasse. Ik overvloog zelfs een bezoek aan de Butte, niet om er op het stomvervelende pleintje tussen de toeristen rond te hangen, maar om aan de achterkant door de nog altijd dorpse straatjes af te dalen, waarbij ik mij voorstelde dat ik een negentiende-eeuwse schrijver was die een bevriende schilder bezocht.

Het soort aanvalsplan waarop Thérèse doelde, maakte mij onpasselijk.

‘Ik weet weinig over aanvalsplannen,’ zei ik. ‘Ik heb er natuurlijk bij Caesar en Livius over gelezen. Maar daar zullen we niet ver mee komen. Of denkt u van wel?’

Ik wist zeker van niet. De laatste vraag was alleen om haar te suggereren dat ik uitzonderlijk ongeschikt was voor welk direct handelen ook.

Toch zat ik gedwee met een bloknoot klaar om haar bespiegelingen te noteren.

‘Ik bedoel met aanvalsplan de manier waarop wij bepaalde klanten zullen benaderen. Dat moet je leren. Wat mij betreft is het de alfa en de omega van het zakendoen.’

‘Tjee, heeft u ook gymnasium?’

‘Jij denkt: sukkels die over aanvalsplannen denken kunnen nooit meer dan hbs hebben.’

Dat was niet precies wat ik dacht. Ik bleef nog even steken bij de mulo. Ik antwoordde dus:

‘Nee, nee. Dat zou ik nooit durven denken.’

‘Andra moi ennepe mousa,’ zei Thérèse.

[p. 15]

Het was precies de beginzin van de Odyssee die ik mij zelf herinnerde.

‘Luister eens Danny,’ stelde zij voor. ‘Doe dat bloknoot maar weg. Ik wil niet de indruk van een schooljuffrouw op je maken.’

Ik deed wat zij aanbood en ging achterover zitten in de kussens. We waren pas ter hoogte van Utrecht, dus we konden elkaar nog heel wat vertellen. Hoe zou ik eens beginnen? Of begon zij? Ik wilde uitvissen welke opdrachten, of raadgevingen, of eventueel welk verzoek mijn vader haar had meegegeven. ‘Maak nog wat van die ellendeling, alsjeblieft, in het belang van onze zaak.’ Of: ‘Deugen wil hij toch niet. Zet hem af bij de Folies Bergères en laat hem zelf beslis sen of hij met je mee de klanten langs wil.’

‘Mevrouw Develing,’ begon ik voorzichtig.

‘Danny,’ zei ze. ‘Ik wil dat je me op deze reis tutoyeert.’

Dat was in die dagen geenszins de gewoonte. Ik keek haar dan ook enigszins bevreemd aan. Zij hield de weg in het oog. Volgens mijn vader was zij in alles voorbeeldig. Ik knikte maar wat voor mij uit en zweeg.

‘Thérèse,’ zei ik even later. ‘Heeft mijn vader nog iets gezegd over Parijs?’

‘Hij was ervan overtuigd dat je je zou weten te amuseren.’

‘O,’ zei ik. ‘Ja, dat zal ik dan maar doen.’

Het klonk als de met moeite afgeperste belofte van een uiteindelijk gehoorzame jongen.

[p. 16]

Ik keek weer voor mij en zag uit mijn ooghoeken dat zij glimlachte.

‘Wat dat amuseren betreft Danny,’ zei Thérèse. ‘Ik zal maar eerlijk zeggen dat ik daar met je vader een klein meningsverschil over heb. Het is natuurlijk een enorme teleurstelling voor hem dat je niet in de zaak wil. Ik kan dat zelf niet helemaal van hem begrijpen. Zelf had ik ook willen studeren, maar daar waren de omstandigheden thuis niet naar.’

‘Dus u, jij houdt ook niet van zakendoen?’

Thérèse haalde voorzichtig de schouders op. Haar handen bleven op dezelfde plaats aan het stuur. Ik bekeek haar plotseling met andere ogen.

‘Het is een manier van leven Danny. Zoals andere.’

‘Maar je vindt het toch niet erg dat ik er geen zin in heb?’

‘Ik niet. Je vader wel.’

‘Hoef ik dan niet mee naar die klanten?’

‘Ik zou het gezellig vinden. En ongetwijfeld zal je vader later aan meneer Hubert vragen hoe hij je vond.’

Meneer Hubert was hun belangrijkste zakenrelatie in Parijs. Hij had, volgens mijn vader, verstand van eten. Dat zei me niet veel. Als mijn vader een ei bakte, fabriceerde hij er nog zwarte korstjes aan.

‘Meneer Hubert,’ zei ik berustend.

‘Misschien wil meneer Hubert een goede indruk op je vader maken door zijn zoon gul te onthalen.’

‘De zoon onthaalt liever zichzelf gul.’

[p. 17]

‘Ik zal je niet dwingen met me mee te gaan,’ zei Thérèse. ‘Iemand met een gymnasiumdiploma kan dat zelf wel beslissen.’

‘Wat heb jij?’ wilde ik weten. ‘Alfa of bêta?’

‘Geen van beide,’ zei Thérèse. ‘Ik ben in de vijfde van school gegaan.’