Een gedoodverfde winnaar

[p. 19]

[III]

Terwijl zijn vader zich koesterde in het aangename water van zijn zondagse bad, had Hugo inmiddels zijn kandidaatsexamen afgelegd. Ook ik begon mijn schade in te halen. Onze leermeesters waren ons voorgegaan in distantie. Meedoen was er niet bij. Wel analyseren. Maar wat gebeurde daar opeens? Wat waren dat voor mensen die de universiteit bezetten en een vakbond oprichtten, dit alles onder begeleiding van schetterende popmuziek?

Hugo drong zich naar voren. Het leek wel of hij die ruzie met zijn hoogleraar nog steeds niet was vergeten. Een aantal gebeurtenissen gleed nu op zijn plaats, althans zo leek het. Op een ochtend in 1966 keken wij op mijn kamer naar het huwelijk van Beatrix. Dit kwam tot ons via een aftands t.v.- toestel dat slechts bij uitzondering een helder beeld liet zien.

‘Blij dat ik hier zit,’ zei Hugo.

Opeens zag hij rook.

Later liep hij door de stad en bekeek als geïnteresseerd toeschouwer de relletjes. Eenmaal rende hij in de richting van zijn fiets, waarnaast zich een politiepaard had geposteerd. Hij had een abonnement op Hitweek en amuseerde zich kostelijk met al het opgeklopte nieuws dat hij erin las. Charlie Parker had hij vervangen door Dylan. Dit alles ging vreedzaam in zijn werk. Maar nu had hij het gevoel dat er iets in hem was veranderd. Hij drong zich naar voren en bemoeide zich met de discussies. Hij begon te werken aan de verandering van studieprogramma's en beschimpte medewerkers die zich met de grootste moeite omkleedden in spijkerpak. Hij stond aan de wieg van de revolutie en claimde

[p. 20]

een gedeeld vaderschap. Maar hij was hoogstens een door het kapitaal gesponsorde oom.

En een briljante student.

Toen hij afstudeerde kon hij bij de universiteit blijven. Ook politiek lag hij uitstekend in de markt. Niemand had hem ooit gemist op een vergadering, omdat hij er altijd was. Zijn werkgroepen waren steeds voltekend. Hij sprak de taal van de studenten tot hij zelf bemerkte dat hij al een tijdje rondcirkelde in hetzelfde spoor. Zijn tevredenheid begon te tanen. De revolutie had het niet gehaald.

Dit alles over Hugo in vogelvlucht. Hij trouwde en richtte zich behaaglijk in. Maar de euforie van vroeger bestond nog slechts in de herinnering. Hij besefte dat hij zich op het breukvlak van de tijden had gewaand. Zelfs was het hem voorgekomen dat de geschiedenis van Nederland na het werpen van de eerste rookbom was begonnen. De tijden veranderden, zoals zijn favoriete popster zong. Maar die veranderden hoe dan ook. De muziek werd bij dit alles niet minder welluidend. Alleen raakte hij er steeds vaker melancholiek door.

Hugo bedacht dat hij de mislukte omwenteling wetenschappelijk moest onderzoeken. Misschien konden anderen later met zijn bevindingen hun voordeel doen. Hij raakte geheel in de ban van zijn voornemen en onmiddellijk wendde hij zich tot een promotor die met enig voorbehoud zijn zegen aan de onderneming schonk.

‘Ik ben er bij geweest,’ zei Hugo met nadruk, toen hij mij de eerste keer over zijn proefschrift sprak. ‘Verdomme Paul, besef jij wel wat wij hebben gezien?’

Ik besefte dat terdege. Het was allemaal voorbij. Ik vroeg mij af of hij niet wat al te veel hooi op zijn vork nam en of hij wel precies wist wat hij wilde onderzoeken.

Ik zat aan het bureau van mijn vader en dacht aan Hugo.

[p. 21]

En ik dacht aan Hugo en mijn vader. Zij pasten in elkaars geschiedenis. Er waren weinig dingen die mijn vader gedurende de laatste jaren van zijn leven heviger betreurde.