Der Griecxser princerssen, ende jonckvrouwen clachtige sendtbrieven, Heroidum epistolae ghenaemt
(1559)–Cornelis van Ghistele–
Auteursrechtvrij
[Folio 32r]
| |
Hier beghint de Epistele, die Oenone schrijft tot Paris.
Ende beghint aldus in Latijn.
Nympha suo Paridi, quanuis suus esse recusat,
Mittit ab Idaeis verba legenda iugis.
AL en wilt mijnen Paris niet meer op my sien nu,Ga naar margenoot+
Nochtans sende ick Oenone hem wt Ida desen brief,
Suldy hem oock ouerlesen? oft salt verbien v
De nieu ghehoude v wtuercoren lief?
Ouerlesten stoutelijck, vreest hindere oft miskief,
Hy en is van Menelaus hant niet ghescreuen,
Die v doot gesworen heeft, om tscandelijck grief
Dat ghy binnen Sparten hebt bedreuen.
Och hoe verdriet elijck wort nu mijn leuen,
My Oenone hier in dees wilde gehuchten.
Die so iammerlijck ben (ic moet v te kennen geuen)
Duer v gewont: niet dan clagen en suchten,
VVenen, en kermen, en hinderlijck duchten.
Auont en noene mijn werck ongenadich is,
Om dat v liefde so wanckelbaer en soo ongestadich is.
| |
[Folio 32v]
| |
Ga naar margenoot+ Ick en weet niet wat God dat ick verwrocht hebbe.
Oft in wat manieren dat ick hebbe misdaen,
Oft dat ic v te na gesproken onbedocht hebbe,
Om dat ghy my dus ontrouwelijck sijt ontgaen.
Al sonde God v eenich lijen aen,
Gheen recht en soudy hebben oft reden om clagen,
VVant v ontrouwe heeft sulcx wel verdient saen.
Maer die onsculdich moet lijen verdriet en slaghen,
Die can qualijck (als ick) sulcx verdragen.
Och, al sydy nu comen Paris tot groote eere,
Doen icke (die ben so edel van magen)
V voor mijn man vercoos, waerdy een slecht heere,
En een arm dienaer wiens macht was teere.
Maer nu ghi Priamus sone sijt, wildy my niet kinnẽ.
Hoocheyt en eere doen veranderen de sinnen.
Ga naar margenoot+ Peyst, hoe ick my om v altoos verneert hebbe,
Als ghy int velt laecht ontrent uwen schapen,
Onder eenen boom daer ick met v geboeleert hebbe,
En saechtelijcken int groene geslapen:
Hoe dickwils heb ick v oock comen betrapen
Tswinters alst cout was binnen uwer schueren,
Ende dan hebben wij int hoy, als maerten en cnapen,
Ons bedde gemaect met stouten cueren.
Ick hebbe v geleert, hoe ghy sout bespueren
Herten en hinden, en waerse huer legers maken.
Men heeft my selue gesien de netten slueren
En selue wtspreyen, duer tvierich blaken.
Ouer berch en dal heeftmen my sien braken,
Naer loopende de honden als de onuersaechde.
Maer twas al om v meest dat ick iaechde.
| |
[Folio 33r]
| |
Mijnen naem staet noch in de boomen gehouwen,Ga naar margenoot+
Met v seysene merckelijck en perfect.
Eenen popelier boom stater, somen mach aenscouwen
By een riuiere, die wijt en breet rect.
Daer ghy v liefde merckelijck ontdect
In dese twee veerskens in de scorsse gescreuen,
Als Paris verlaet de suuer Oenone onbeulect,
Dan sal dwater vã Zanthus achtewaert sneuẽ.
O ghy riuiere, Paris heeft my nu begeuen,
VVaerom en loopty niet achterwaert duer desen?
O weerdigen boom eeuwich moety leuen,
Op datmen ditte altoos mach lesen,
En op dat ghy muecht een getuyger wesen
Van Paris liefde, my een verfroyen sachtich.
Die nu des conincx sone is van Troyen machtich.
Och noyt wreeder dach (die my is plagende nu)Ga naar margenoot+
VVaer duere ick come tot al dit lijen,
En die v liefde dede flouwen, ick bent beclagende nu,
Dat was, doen Venus, Iuno, Pallas, als partijen
Quamen voor v naect en bloot sonder mijen,
En ghy moest geuen doen een sententie,
VVie dat de schoonste was van haer drijen.
Och, doen ghy dit vertroct in mijn presentie,
Mijn herte wert verturbeert. met diligentie
Ginck ick my beraden by oude matroonen,
Die waerseggen costen duer experientie:
En noch tot andere oude personen.
Sy verclaerden my en woudent bethoonen,
Dat daer duer groot lijen my sou noch aenwassen.
Tis tijt wt te siene als doude honden bassen.
| |
[Folio 33v]
| |
Ga naar margenoot+ Ghy ghinct corts daer na int bosch houwen en keruen,
Ghy liet masten, riemen, en schepen bereyen,
Om te zeylene van mijnder eruen.
Och, ghy en dedet niet dan weenen en schreyen,
Doen men v sach van my scheyen.
Tfi v, doen baerde ghy doch een valsche minne,
VVant om Helena te halene, sonder verbeyen,
VVas v voernemen (so ick nu bekinne)
Nochtans toonde ghy my geueyst van sinne
Een druckich gelaet, en onmanierich.
VVij weendẽ beye om tseerst, als v vrindinne
Vlooch ick om uwen hals onbestierich:
En ghye omhelsde my oock soo vierich.
Ons armen wij so vaste om malcanderen brochten,
Gelijck den wijgaert is om den staeck gevlochten.
Ga naar margenoot+ Hoe dicwils custe ghy my (maer met valsche treken)
Tscheen v herte was soo weemoedich,
Dat de tonge nau en cost adieu gespreken:
En qualijck mochti oock segghen, God si v behoedich.
Doen v schip vã lãt stack duer dẽ wint voerspoedich,
Mijn oogen v nae sagen met dolatie,
En deerde wert nat van mijnẽ tranen ouer vloedich.
Daer na ginck ick deuotelijck doen mijn oratie
Voor de zee godinnen, v willende verleenen gratie,
En altoos in v reyse zijnde zeer belayen.
Maer mijn gebet, noyt meerder blamatie,
VVas grootelijck tot mijnder schayen,
VVant v comste (die ick nu wel mach versmayen)
VVort my nu eylaes een hinderlijck grief ras.
Tis pijne viant tsine, die te voren lief was.
| |
[Folio 34r]
| |
Op den berch Sigeus nã ic dicwils mijn gangen bloot,Ga naar margenoot+
Van daer ouersach ick de zee breet en wijt,
Naer v comste hebbende altoos verlangen groot.
VVant sonder v en hadde ick vruecht oft iolijt,
Och, doen ick v schip sach, noyt so verblijt,
Ick was bynaes in dzee gesprongen stout:
Maer terstont sach ick eene met een syen habijt
Int scip sitten, blinckende als gout.
Ten docht my van v volck niet, therte wert my cout.
Och, int naerder comen, so wast blijckelijck,
Dat een Griecxse vrouwe was van iaren niet out.
Daer bouen (dies mijn sinnen waren beswijckelijck)
VVas sy rustende (verciert rijckelijck)
In uwen schoot seer amoreuselijck fris.
Dat dooge noode siet therte odieuselijck is.
Ick creet mijn oogen scier wt, ick tierde, ick gebeerde,Ga naar margenoot+
Ick wranck mijn handen, ick scuerde mijn cleeren.
Ick scheen een dul mensch, elck van my verueerde,
Geheel Ida was duer my in verseeren.
O Paris, riep ick, tfy v der oneeren.
Ic wensche dat God Helena ooc soo moet bedroeuen,
En dat haer blijschap in sulck druck moet verkeeren,
En den drãck die sy my voorscẽct, datse sonder toeuẽ
Die oock so bitterlijck na moet proeuen.
O Paris, nu sydy zeere geacht,
Nu en suldy mijns niet meer behoeuen,
Nu Helena aldus vriendelijck op vlacht,
En comt v ouer zee geuolcht, o stoute dracht,
En heeft haren getrouden man verlaten.
Die rijck is, crijcht vrienden genoech tsijnder baten.
| |
[Folio 34v]
| |
Ga naar margenoot+ Maer doen ghy een scamel schaepherder waert cleyn,
Doen en wasser niemant die eens op v wilde sien,
Dan ick alleene Oenone, duer der liefden aert reyn.
Den rijcdom van Troyen, verstaet mijn bedien,
Oft al de eere die my sou muegen daer geschien,
En is my soo weert niet als v liefde die my faelgeert:
V gslachte en sou vrijlijck duer dien,
Al haddy my getrout, niet hebben geweest verneert,
Noch mijnẽ naem en sou Troyen niet hebben geblameert:
Al hebben wy tsamen dicwils gelegen
Int gras, daerom my niet en refuseert:
Ick was vry wel weert (ten dient niet geswegen)
Een costelijcker bedde: maer soo vierich genegen
VVas ick duer mijn liefde tot uwen persoone.
Die mint, en past op lof, eere, oft cieraet schoone.
Ga naar margenoot+ Mijn liefde, die is sonder sorge en dangier.
Troyen en sal vry voer hinder oft noot
Dorren sorgen, maer Helena putertier
Sal noch oorsake wesen van menich eelmans doot,
Als sij wederom sal met machte groot
VVorden gehaelt: iammerlijcke schade
Is Troyen nakende duer dese bruyt minioot.
Gaet Hectorem uwen broeder te rade,
Hy sal selue sorgen voer de ongenade,
Die duer haer sal noch oprijsen en geschien.
Vraecht Deiphobum oock eert v vergaet te quade,
Oft doet dat v Anthenor en Priamus gebien,
Die vele gehoort hebben en gesien,
Sy sullen v alle spreken groote schande.
Daer een ouerspeelster trijck regeert, wee den lande.
| |
[Folio 35r]
| |
Hoept niet datse v sal oock by blijuẽ in trouwẽ vast,Ga naar margenoot+
De welcke Menelaum is so haest ontweken,
En op hem so luttel (soomen mach aenscouwen) past.
Spigelt v aen hem, so hy nu mach spreken,
Om dat sy hem so leelijck heeft wtgestreken.
So sulde ghy oock noch ouer haer claghen.
Tscijnt datse v nu bemint, maer (soot is gebleken)
So beminde sij Menelaum oock met groot behagen,
Die nu moet in onrusten leuen nachten ende dagen,
VVant sij hem laet liggen gelijck eenen door,
Andromache duechdelijck (ick moet gewagen)
Heeft Hectorem wel genoecht, wt rijcx tresoor.
Niet meer scanden, niet meerder restoor
En soude ghy gehadt hebben duer mijnen persoone.
Een duechdelijcke vrouwe is eens mans croone.
Lichter is v trouwe Paris, ia lichter ick meene,Ga naar margenoot+
Dan de bladeren die vliegen metten winde.
Och het gene dat Cassandra v suster reene,
My propheteerde, ick nu waer beuinde.
O Oenone, wat maecty, sprack sij als dongesinde,
VVildy corẽ int sant sayẽ? te vergeefs ghy laboreert,
Hier sal een Griecx coeyken comen (v naect allinde)
V vaer duer v huys en hof sal worden gemineert.
Het Griecx coeyken is comen nu ongefaelgiert,
Iaget wederom thuys, o ghy Troianen,
Oft, v stadt sal met so veel bloets wordẽ gedestrueert
Och mistroostich wordick duer dit vermanen,
En mijn oogen die worden nat van tranen.
Hoe waerachtich sijn v susters prophecijen,
Dit coeyken comt nu mijnen beemt onturijen.
| |
[Folio 35v]
| |
Ga naar margenoot+ Tis waer sy is schoone, maer haer scoonheyt excellent
Gebruyctse qualijcken: tfy scoonheyt sonder eere.
VVant als een ouerspeelster, soo elcken is bekent,
Is sy ontloopen haren eyghen man en heere.
Doense noch een maecht was, ionck en teere,
Liepse oock niet met Theseus, so ick hebbe verstaen?
Nochtans daer af veronschuldicht sy haer seere,
Verclarende dat hy haer niet en heeft misdaen.
Maer sou een ionck man, en die is genegen saen
Tot wellusten, sulcken vrouwe, noyt slechter sake,
Sonder misdoen van sijn sije laten gaen?
Het dunct my ongeloouelijck: ick oock blake,
En hebbe oock sieck geweest van dien ongemake.
Als Venus lacht, qualijc canmẽ veysen of prõckẽ siet.
Vier en werck men alte haest voncken siet.
Ga naar margenoot+ Daerõ al wilse clagen, dat ghyse hebt bedrogen seer
Met fortsen en gewelt, sy en derf sulcx niet spreken,
VVant sy hadt eertijts al gheplogen meer.
Maer noyt en is aen Oenone sulcx gebleken,
Die haren Paris noyt en is ontweken.
Ick en ben niet van sulcker natueren.
De Satyren vol oncuyscher treken,
Die rasch te voete sijn, tot geender hueren,
En hebben my niet connen bespueren.
Faunus, wiens hoot altijt is verbonden
Met groenen bladeren, al is hy vol stouter cueren,
Nochtans certeynlijck tot ghenen stonden
En hebdy my noyt met hem beuonden.
Men can seer qualijcken (ten helpt practiseren)
Een vrouwe teghen haren danck violeren.
| |
[Folio 36r]
| |
Apollo (ick bekent) v beschermer van TroyenGa naar margenoot+
My hier voormaels eens beminde vierich,
Hy socht listen en practijken om sijn verfroyen,
En benam my mijnen maechdom scoffierich:
Maer ic worstelde genoech tegẽ dwerck putertierich,
Ic vlooch hem in sijn licht, ick track hem mettẽ hare,
Ick hadde my leeijcken en onmanierich.
Niet dat ick oock al was ick ionck van iare,
Om eenige properheyt, oft costelijcke ware
Hem hebbe willen obedieren.
Tsijn oneerlijcke herten, geseyt int clare,
Die haer om ghiften laten schandaliseren.
Maer Appollo merkende mijn lamenteren,
Heeft my geiont, orborlijck van mijnen
Sijn natuerlijcke consten der medecijnen.
Alle cruydẽ, en wortelẽ, die nut sijn en bequaemeGa naar margenoot+
Voor den menschen int tswerelts ronde,
Die kenne ick ende hebbe ick, als de lofsame.
Maer wee mijns dat ick tot dese stonde,
De hinderlijcke liefde, noyt smertelijcker wonde,
En can verdrijuen met gheen cruyden crachtich,
Apollo selue, die alder eerst vant warachtich,
De practijke der cruyden, nochtans onsachtich
Hem de liefde hinderde, doen hy was stouwende
Admetus beesten, so ick ben gedachtich,
O Paris, op v alleene ben ick my betrouwende,
Ghy alleene muecht my sijn behouwende:
Meer crachten dan in eenige cruyden oft vruchten,
In v nu sijn, weest mijns aenscouwende.
Ick ben v Oenone, en hebbe geweest in v ionge tijen,
En noch begheere eeuwich te sijne sonder vermijen.
Hier eyndt dese Epistele. |
|