Petra op kostschool

[p. 31]

5

De auto van meneer Berkelman rijdt de statige oprijlaan in. De bomen hebben prachtige groene bladeren en Petra stelt zich voor dat er tal van vogels in zitten te zingen.

Heerlijk, denkt zij, die mooie natuur!

Peter kijkt wat nors voor zich uit.

‘Voor de laatste maal, Peter,’ zegt mevrouw Berkelman, ‘als je belooft je in de toekomst behoorlijk te gedragen, hoef je niet naar de kostschool.’

‘Mam,’ zegt Petra. ‘Toe, houd nu op! We gaan allebei naar de kostschool. Afgesproken is afgesproken!’

‘Ja,’ zegt meneer Berkelman gemaakt-opgewekt, ‘en ik heb zelfs al betaald, er valt niets meer te veranderen.’

‘Natuurlijk kan alles nog veranderen,’ beweert mevrouw Berkelman. ‘Als de kinderen niet willen, krijg je al je geld terug.’

‘Dat weet ik zo net nog niet!’

‘Natuurlijk wel. Ten hoogste met aftrek van administratiekosten. Nou, laat dat eens vijfentwintig gulden zijn!’

‘Zonde van de vijfentwintig gulden!’ roept Peter. ‘Nee, we gaan naar de kostschool. Wij moeten beter opgevoed worden!’

Mevrouw Berkelman bloost en meneer Berkelman tuurt in de verte naar een steen op de weg.

Voor hij het weet, is hij er al met zijn wagen over. Het stuur krijgt een behoorlijke schok. Het schiet haast uit zijn handen. ‘Voorzichtig, voorzichtig!’ roept mevrouw Berkelman uit. ‘Dat kan ik niet helpen!’ zegt meneer Berkelman schorrig.

[p. 32]

‘Dat was een steen die op de weg lag!’

‘Kon je er dan niet omheen?’ vraagt mevrouw Berkelman. ‘Langs een boom schrapen?’ informeert meneer.

En dan zijn ze op een groot terrein met een grasveld en in het midden daarvan de kostschool.

Instituut Levensernst staat er met grote letters op.

Peter schiet in de lach.

‘Wat een naam!’ roept hij uit.

‘Die naam begrijp jij niet zo goed,’ zegt mevrouw Berkelman. ‘Dat komt omdat jij een Turk bent.’

‘Huh!’ roept Peter. ‘Ik ben al zo lang in Nederland, dat ik alles begrijp!’

‘Nee, Peter, nu moet je niet eigenwijs doen,’ zegt mevrouw Berkelman, ‘er zijn genoeg uitdrukkingen die jij niet begrijpt.’

‘Huh, noem er dan eens een!’ zegt Peter uitdagend.

‘Bijvoorbeeld: de kat uit de boom kijken. Wat betekent dat?’

‘Gewoon,’ zegt Peter met een onverschillig gezicht. ‘Je ziet een kat. Een kat die in een boom zit. En dan ga je naar die kat staan kijken. Net zo lang tot hij uit de boom komt. Ziet u wel dat ik het weet. Het is net als iemand weg kijken. Je kijkt net zo lang naar hem, tot hij weg gaat!’

‘Peter, je weet er niets van!’ roept mevrouw Berkelman met een blos op haar wangen. ‘De kat uit de boom kijken, betekent alleen maar: afwachten!’

‘Afwachten?’ vraagt Peter verbaasd.

‘He, dat wist ik niet eens,’ zegt Petra.

‘Jullie gaan straks de kat uit de boom kijken,’ legt meneer Berkelman uit, terwijl hij zijn auto tot stilstand brengt. ‘Jullie vragen je af hoe het op deze kostschool zal zijn. De eerste dagen kijken jullie de kat uit de boom. De eerste

[p. 33]

dagen nemen jullie een afwachtende houding aan!’

De portieren worden open geworpen.

Meneer Berkelman stapt het eerst uit en gaat de kofferruimte open maken.

Hij zet een rood en een blauw koffertje naast de auto.

Het rode koffertje is van Petra.

Het blauwe van Peter.

Intussen zijn Petra en Peter ook uitgestapt, evenals mevrouw Berkelman.

‘Nou, dag mam,’ zegt Petra, terwijl zij haar hand uitsteekt en haar lippen tuit.

‘Wat is dat nou!’ roept meneer Berkelman joviaal uit. ‘Natuurlijk brengen we jullie binnen. Wij willen wel eens zien waar jullie slapen. Hoe de kamertjes eruit zien en hoe de zalen...

Meneer Berkelman drukt langdurig op de bel.

Aan zijn hele houding kun je zien dat hij betaald heeft.

De deur wordt opengedaan door een klein, mager vrouwtje. Zij draagt een knot op haar hoofd en een lorgnet op haar neus.

Zij kijkt verstoord.

‘Wie belt er zo lang?’ vraagt zij.

‘Dat deed ik,’ antwoordt meneer Berkelman.

‘Helemaal niet nodig,’ zegt de juffrouw. ‘Ook op bescheiden belletjes wordt gereageerd.’

‘Haha,’ lacht meneer Berkelman. ‘Neem me niet kwalijk. Ik ben bij het Nederlandse Leger. Wij zeggen altijd de eerste klap is een daalder waard! Als u begrijpt wat ik bedoel!’

Het vrouwtje kijkt meneer Berkelman zuur aan.

‘Het Nederlandse Leger?’ vraagt zij. ‘Bent u dan in dienst?’

[p. 34]

‘Ik ben luitenant-kolonel,’ antwoordt meneer Berkelman.

De juffrouw kijkt hem niet begrijpend aan.

‘Dat is een bijzonder hoge functie!’ zegt meneer Berkelman.

‘Jaja,’ zegt de juffrouw snibbig. ‘Dat weet ik wel. U hoeft mij niet te leren dat luitenant-kolonel een hoge functie is. Ik weet best dat generaal nog hoger is. U hoeft mij trouwens niets te leren, want ik geef hier les.’

‘O, u bent onderwijzeres!’ lacht meneer Berkelman.

‘Lerares!’ zegt de juffrouw snibbig.

Meneer Berkelman doet een stap naar voren, want hij wil het gebouw betreden, maar de juffrouw wijkt niet opzig.

‘Kijk eens, meneer,’ zegt zij, ‘ik weet nog niet hoe u heet, want u heeft u niet aan mij voorgesteld, maar ik wil u er wel op wijzen, dat er hier niets te veroveren valt. U komt hier niet binnen!’

‘Maar dat is een misverstand!’ roept meneer Berkelman uit. ‘Mijn naam is Berkelman!’

‘Daarmee is het misverstand niet opgelost!’ roept de juffrouw nu ook. ‘Ik ken geen Berkelman. Dacht u dat u bekend was, omdat u in het Nederlandse Leger zit? Wat betekent zo'n leger? Wij zijn een klein land. Dit land kan een oorlog allen maar verliezen.’

‘Dat ziet u verkeerd. Wij hebben in Natoverband...’ begint meneer Berkelman.

Hij beseft echter dat hij een andere weg moet inslaan.

‘Dat heeft niets met de zaak te maken,’ zegt hij snel. ‘Ik ben Berkelman en ik breng u mijn dochter Petra en mijn pleegzoon Peter. Er is al ingeschreven bij de directrice en ik heb al betaald ook.’

‘Iedereen betaalt hier,’ antwoordt de juffrouw zuur, terwijl

[p. 35]

zij even een verachtelijke blik werpt op Petra en Peter. ‘Aan het feit dat u betaalt, kunt u geen bijzondere rechten ontlenen. En... de directrice over wie u spreekt, is dood. Vorige week. Een hartaanval. We hebben haar eergisteren begraven!’

De juffrouw haalt een zakdoekje te voorschijn.

Zij doet dit door haar rok op te trekken en het zakdoekje onder een kouseband vandaan te trekken.

Mevrouw Berkelman kijkt verbaasd.

Petra en Peter schieten in de lach.

Het is ook een heel vreemd gezicht. Vooral als je niets verwacht. Opeens trekt de juffrouw haar rok omhoog, toont twee magere benen met even magere dijen en haalt dan een zakdoek tussen een zwarte kouseband uit.

Natuurlijk, als je eraan gewend bent, valt er niets meer te lachen.

‘Schandelijk!’ zegt de juffrouw met snijdende stem. ‘Schandelijk! Lachen? Een begrafenis is een heel ernstige zaak!’

Petra en Peter bedaren heel snel.

‘U hebt gelijk, juffrouw,’ zegt Petra met een bedrukt gezicht.

‘De kinderen bedoelen het goed!’ roept mevrouw Berkelman met een vuurrood gelaat.

‘Zeker,’ zegt meneer Berkelman. ‘Het zijn beste kinderen. Laat qons nu maar de kamertjes van de kinderen zien!’

‘Beste kinderen!’ zegt de juffrouw schamper. ‘Jawel, dan stopte u ze niet in deze kostschool. Voor beste kinderen zou u geen duizenden guldens neertellen! U bent blij dat u ze kwijt bent!’

Mevrouw Berkelman krijgt tranen in haar ogen.

‘Zo zit de zaak helemaal niet in elkaar,’ zegt zij. ‘Wij zorgen

[p. 36]

[p. 37]

voor drie arme weesjes. Hun moeder is pas gestorven. Met Petra en Peter in huis wordt het wat te druk. De opvoeding komt dan in het gedrang!’

‘Juist, juist,’ zegt de juffrouw snibbig. ‘De opvoeding! Daar gaat het hier om. Opgevoed worden ze hier. U zult ze niet terug kennen als ze weer thuis komen!’

‘Nou, dat is dan prachtig!’ roept meneer Berkelman verheugd uit. ‘Als we nu de kamertjes mogen zien...’

‘Het is geen bezoekdag!’ zegt de juffrouw streng. ‘Er wordt nu niets getoond. En... kamertjes krijgen de ouders nooit te zien. Daar hebben ze niets te maken. Eens in de maand is het bezoekdag! Op woensdagmiddag! En daarvoor hebben wij een speciale bezoekzaal. Begrijpt u?’

‘U bedoelt dat wij de kinderen hier moeten afgeven?’ vraagt mevrouw Berkelman verschrikt.

‘U kunt hier afscheid nemen,’ zegt de juffrouw.

Zij zegt het op de toon van een hoofdverpleegster die aankondigt dat het bezoek in het ziekenhuis, dat te lang is blijven plakken, afscheid moet nemen.

‘Wij kunnen dus opkrassen?’ vraagt meneer Berkelman ruw.

‘Het is niet de formulering die ik eraan zou willen geven,’ antwoordt de juffrouw vinnig. ‘maar het komt wel op hetzelfde neer!’

Meneer Berkelman slaat Peter op zijn schouder.

‘Het beste, jongen!’ zegt hij.

Mevrouw Berkelman omhelst haar dochter Petra.

De juffrouw kijkt met fonkelende ogen toe.

Kijk nou toch eens aan, schijnt zij te denken.

‘Kom binnen!’ roept zij dan.

Het afscheid nemen duurt haar te lang.

Zij grijpt Petra en Peter elk bij een schouder en trekt de

[p. 38]

kinderen naar binnen.

Zij gooit de deur met een harde slag achter hen dicht.

Meneer Berkelman en mevrouw Berkelman blijven onthutst op de stoep achter.