Piksjitten op Snyp

Haadstik 23
It lichem yn de geast

De Grutsk sjocht mei niget nei de merken op de fideo. Yn Snyp en al de doarpen der om hinne. Draaimûnen, sweven, sjittinten, oaljebalkreammen en soms in slajut op 'e harsens. It liket juster, it is jierren lyn. It libbet, want it beweecht, mar immen dy't der noait west hat sjocht allinne mar rinnende, dravende, âljende en laitsjende minsken. Guon binne sa dronken as in kat dft út in draaiende sintrifúzje slingere wurdt.

Op 'e merke wurdt lake, wurdt wille makke. Op 'e merke ferjitte de minsken dat it libben meastens gjin merke is. In pear dagen is de merke it libben. De merke bestiet troch himsels, en hat yn de ivichheid gjin neitinken.

De merke sit yn it ûnthâld, is eins it ûnthâld sels, want it liket op in gebou, op in plak dêr't dat gebou stiet. Mei doarren, mei finsters,

[p. 95]

dakpannen en keamers dy't dêr ûnder lizze. It liket op it lichem dat yn de geast sit, en net oarsom, want yn dy geäst ferwege de lju. Fan it iene stee nei it oare. En yn dy geast hearre de minsken al de lûden fan de sjittinte, de klanken fan it oargel foar de sweef foar't de lju der hinne gean. Yn de geast. Soms sûnder it lichem, want de merke sit yn de geast opsletten. It hurde meubilêr yn de kop hâldt de wrâld yn stân.

It ûnthâld bestiet neffens De Grutsk út al dy plakken dêr't de bylden noch wurkje, dêr't se skerp nei foaren komme, en sa krêftich binne, dat se konfrontearjend yn 'e slach gean mei de gedachten dy't alles glêdstrutsen hawwe. As nullen moatte dy skerpe plakken de groeden iepenstekke, it bloed omheech jeie, sadat it ferline wer even it no wurdt (of de takomst), dat dus noch net bestiet. Al dy plakken, al dy gebouwen en al dy minsken foarmje de bylden foar de wurden en it ferhaal. En dat ferhaal kin lêzen wurde, dat ferhaal kin oersetten wurde. Oersetten is fan libbensbelang. Sûnder oersetten is de mins allinne mar in plant, in beest, op syn heechst in apparaat mei knopkes dêr't yn biten wurde kin, sadat der in reaksje folget. De Grutsk gniist, hy libbet wer helendal op troch sokke prakkesaasjes.