Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Simmer (1948)

Informatie terzijde

Titelpagina van Simmer
Afbeelding van SimmerToon afbeelding van titelpagina van Simmer

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

XML (0.09 MB)

tekstbestand






Genre

proza

Subgenre

roman


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Simmer

(1948)–Nyckle J. Haisma–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 21]
[p. 21]

IV.

De ûngetiid forrint fan 't jier oer it algemien tige gaedlik. Yn 't bigjin fan 'e haeijing like 't waer efkes om to slaen, sadat in pear stikken, dy't al yn 'e opper stiene, jitris efkes útinoar moasten. Mar nei in deimennich joech it waer him ek wer aerdich oan 'e hân en nou rôlje de swiere weiden de skuorre yn. Aent syn wurk is almeast tuskenride. It weidloegjen, dat wie him slimmernôch, men koe net de noed rinne hast en lit ien omknoffelje. In inkelde kear wol er perfoarst in skoft opstekke, mar ornaris hellet er de weide de âlde reden del. Hy mei wol oer it wurk: it is by de knikken yn 'e reed in bytsje oppassen, it ynriden hipt ek noch al moai krekt; 't hynstewurk is him op it lêst ek al in lyts bytsje ûntkommen, mar men kin jins tinzen oan 'e oare kant sa noflik gean litte, de rêch tsjin 'e weide oan, de raeijen yn 'e nekke, de swietrook fan fjild en hea om jin hinne, de pleats mei de iepen skuordoarren, read lyk safolle jierren lyn. Och, dat him dit allegearre jitris barre mocht, om sa hielendal ûnder to gean yn dit libben en dit lân en de wrâld to forjitten, sa folslein, as soe er der nea part noch diel wer oan hawwe. It is boppe forwachting, sa't it âlde milieu hjir fuortlibbet. Allinne it skaei is in oarenien, lykwols him al tige eigen. Heit en Mem, dy misse. Dat is foarby, foargoed; de jonkheit leit ênforbidlik efter him. Foarby is foarby, en der is neat mear goed to meitsjen. Hja binne stoarn; faeks mei it bigryp, dat der ien forlerne soan wie? Is er

[pagina 22]
[p. 22]

forlern? Of ha se him yn har hert forjown? Foarby en tolet. God wyt hoe swier it him nou allegearre leit. Hwat in ûnbigryplike dingen; hoe hat er der ek ta komme kinnen. Is it foarbiskikking fan it lot? Né, sa tragysk wol er it libben net mear sjen. Foar him is der de lieding fan God foar eltse persoan, fier boppe alle ûnk en needlot en tafal. Koe hy oars dien hawwe? Faeks net, mar likefolle bliuwt it folle wicht fan eigen persoanlike skuld op jin rêsten. Né, it hat min west, syn jonge tiid. Jinoer Heit en Mem, faeks ek jinoer Rixt. De tins, hja soe stoarn wêze fan leed, dy set er fier fan him ôf; op rëéle groun of út bangens? Hy wyt it net. Och, hoe stiet yn dizze dagen har jonge byld wer skerp en klear en leaflik foar him. Wie er foreale op har? Genôch om har to nimmen? Mar hy wyt, dat hja har hiele hert op him set hie, mei al syn ûngelokkige en needlottige tokoartkommings. Foarby, foarby. Hwat hat er sadwaende forsmiten? Dat wyt er mar al to skoan: leafde dy't foar gjin sinten to keap is en it krapste yn 'e wrâld. Hy hat der net folle fan hawn. Mabel - hja wite allebeide dat it net mear is as tagedienens; faeks de bihoefte oan treast yn har iensumens fan beide kanten. Nou sit hja by har dochters yn Amerika, dy't ek sa stadichoan great wurde. Faeks ek treft hja har eardere man dêr jitris; faeks komt hja net werom. Soe 't har muoije? Kin er sa'n libben jitris bigjinne? Krekt of sjocht er yn dizze wrâld de dingen hiel oars. Ja, hwat hat er yn Rixt har leafde forsmiten? Mar hja kin net stoarn wêze fan herteleed; hja hat op

[pagina 23]
[p. 23]

it lêst dochs in sykte hawn! Hy lit syn eagen oer it fjild glide. De wein efter him kreaket, it hynder skopt moude op, yn 'e lânnen ride mear weiden. It feest fan 'e simmer. Skielk wurde de greate doarren sletten, dan sit de foarrie foar in winter der yn. En 't wachtsjen is op 'e rige fé yn 'e stâllen. It byld fan 'e winter riist him efkes foar de geast lâns. Dan sil er hjir net wêze. Net wêze kinne. En dêrmei stiet him de wide wrâld wer foar de eagen. Hy moat mei koarten in deimennich nei Hollân, 't is al to lang útsteld. Mar earst de ûngetiid foarby. Hy moat der om laitsje: bisprekkings, dêr't hûnderttûzenen faeks mei mank wêze kinne, wachtsje op 'e ûngetiid.

De melke kij deun by hûs bisiikje om in bekfol út de weide to skuorren. Aent hat der syn nocht oan. Dan peadzje hja in eintsje efter it reau oan. De keallen yn 'e finne balte, 't is har tiid al ryklik, mar hja moatte mei de ûngetidersdrokte wolris in minút of hwat wachtsje. Ja, 't is wol drok. De fammen steane sels om bar mei op 'e golle, om it spul hwat fuort to rearen. Nyskes stie Aeltsje dêr en seach op him del, doe't er de weide de skuorreed opried. Op ûnforwachte mominten komt har byld him foar de geast en dan flitst der him tagelyk in tins troch de holle dy't er mei hasten weibant en dêr't er him oer skammet. Hwat kin er út dy wûndere eagen lêze? Hy is kenner genôch fan froulju om to witen hwat der faeks út to lêzen wêze kin. Man dy't nei de fyftich rint. Soe it ea forantwurde wêze en bigjin op sokke jierren in nije takomst? En

[pagina 24]
[p. 24]

dan, foar 't er it forhinderje kin, giet dizze dream noch efkes troch. Noch in pear jier mei har nei Ynje, dan foargoed werom, en mei in pear lytse bern yn Fryslân wenje, of op it lêst oars earne, dêr't hja mar woe. Mar dan breidet er ôf. Né, né, hy moat him skamje. De hiemshikke smyt er ta, en wylst Auke de lege wein krekt bûtendoar skout, jaget Aent de safolleste weide de skuorreed fan d' eigen âld famyljepleats op. As Heit en Mem dit jitris seagen?

 

Sa'n wûndere en greate tiid, dy fan 'e haeijinge. Oeral geane jins tinzen en dreamen hinne. Allinne, troch al dy ljochte en blide dingen hinne dwaelt it byld fan in fanke fan tsjin 'e tweintich mei har greate blauwe eagen, dêr't it forlangst yn stiet nei in oare, widere wrâld. Och, wist hja hwat hy wyt. Mar leart in minske sa út 'e ûnderfining fan oaren? Hy weaget it tige yn kiif to setten. En hja sil it sels ûnderfine moatte. En hja giet, hy sjocht it oan har eagen, it stiet fêst boppe alles.

Hwat rol moat hy hjiryn spylje? Mar daelk dêrop de frage: is sa it probleem wol earlik steld? Of is it yn wêzen oars foar him? En dan komt wer de frage dy't him yn ûnbiwekke mominten al earder ûntkaem: soe er har noch trouwe meije? Sa leit foar him it probleem en net oars.

It makket him ûnrêstich. Forstanlik hat er syn bislút nommen en is it him allegearre klear. Mar och, in minske is sa'n wûnder en gearstald wêzen, men ken in bult tiden jin sels net. En dan, op in rêstige Sneinto-

[pagina 25]
[p. 25]

middei wurdt it probleem him wol tige nei lein. De jonge bazen binne sa'n bytsje wend dat Omke Sneintomiddeis nei meltsen kealleboarnt en skiepmelkt. Oant Keimpe dêr ris in kear mei delkomt. Mar Aent susket de saek meast en docht neat leaver as nei tsjerktiid hwat yn 'e blaukile om to pielen. Hjoed binne Keimpe en Tryn yn 'e buorren bleaun om in pantsjefol thé. Kuijerjenden pesjantelje de wei lâns en sjogge nei de nuvere omke út Ynje dy't men nea oars sjocht as yn 'e blaukile en warber oan 't wurk. Yn 'e stiltme fan 'e buorren hie men wol hwat mear drokte forwachte, hoe en hwat krekt, dat soene hja min sizze kinne. Mar dat men dan in kapitale auto stil yn 't weinhús stean lit, dat kin it ienfâldige folk net rjocht toplak bringe. Hwat de âlderen harren ôffreegje komt hjirop del: is dit dy wylde bruijer fan in Aent Obma? Sneins komt er as banjerhear opklaeid yn tsjerke, rêstich, ynbannich, mar freonlik en gol. Dan skoddet er goedkunde de hân en makket in praetsje. Mar yn 'e wike is er wei. Nou, hja kinne hjir net rjocht by. Mar Aent makket him der net drok oer en lit stil de Sneintomiddei op him ynwurkje. Fan 'e wike helje hja it lêste plak hea yn. It rûkt yn 'e skuorre, oan 'e efterhúsmuorre hinget it gereid, de weinen steane ûnder 'e beammen efterhús. Op it hiem en de reden en de wegens lizze de raeijen en de topkes en hja hingje yn beammen en hagen. Och, sa'n wûndere moaije rite. De keallen hawwe har gerak, nou aensten noch skiepmelke. De jonge bazen, de âlde lju, sels Wytse en Froukje binne fan hûs. It is Aeltsje har

[pagina 26]
[p. 26]

bar, om to húswarjen en foar 't jounsmiel to soargjen. Nou't er de kealle-amer ta de syddoar fan 'e skuorre ynbrocht en by de fetten delset hat en nei de bussebank wâddet om 'e skieppe-amers, komt hja wer hjirhinne mei in lêste pantsjefol thé. Dat bart wol faker. Togearre plakke hja 't efterst op 'e molkkarre en litte har eagen oer de wrâld gean, dêr't de kuijerders dwale, eptich op syn sneinsk, mar readforbarnd. Heal tûlkjend freget er:

‘Komt joun it feintsje net, Aeltsje?’

Hja is hielendal net forlegen, sjocht him oan en skoddet de holle.

‘Ik wol hjir gjin feint ha, hja my miskien ek net; it waerd dochs nea hwat.’

En tige fêst biret en igael foeget hja derby:

‘Omke, nim my skielk mei; hwerhinne kin my neat skele, Ynje of Amerika, mar ik moat hjirwei, en as ik allinne gean, giet it faeks sa goed net, ik ken de wrâld sa net mear. Nim my mei; ik wol wol by Omke Aent bliuwe, as Omke wol, of earne oars.’

Hja leit har hân op syn earm, en sjocht him djip en earnstich oan:

‘Omke, ûnthjit it my.’

Dat dit stille fanke ta sa'n heftigens en passy komme kin. Der moat yn har in oar libben wenje, dat him net uterje kinnen hat. Hy siket it kompromis, bang foar himsels.

‘Ik sil der earnstich oer tinke, en dyn bêst siikje.’

Efkes sjogge hja inoar oan en hy giet oerein nei de

[pagina 27]
[p. 27]

skiep. Wûndere Sneintojoun, swier fan dream en ûnthjit: ek foar him. In wûndere wémoed giet troch him, as yn jonge jierren.

Hark, de jonges en de skiep en de bolle.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken