De breede of lange lijst ('t is zoo breed, als 't lang, of zoo lang, als 't breed is) van werken over Nederlandsche spreekwoorden, hiervoren geleverd, en waarvan de inhoud het Spreekwoordenboek heeft gevoed, is, hoe rijk ook, niet voldoende, zoolang er nog andere werken bestaan, die niet geraadpleegd zijn. Zie hier daarvan een 15talGa naar voetnoot(*), welks titels alleen mij bekend zijn.
| 1. | s. andriessoon. Duytsche Adagia ofte Spreeckwoorden. Thantwerpen. 1550. 8o. Catalogus van te water. bl. 373, no. 2627. |
| 2. | Enchyridion scolasticum, in quo Flandrorum vernaculo idiomati celebres paroemiae et orationes quamplurimae ex cicerone, terentio aliisque - in communem puerorum usum - redduntur. (Winnoxbergen.) 1553. 4o. Volgens mone, Uebersicht der Niederl. Volks-liter. S. 317, berust een exempl. van dit werkje in de Univ. Bibl. te Leuven, dat echter bij onderzoek gebleken is, onwaar te zijn. |
| 3. | Les Proverbes Anciens, Flamengs et François, correspondants de sentence les uns aux autres, colligés et ordonnés par m. françois goedthals. Anvers. plantin. m.d. lxviii. 12o. Thans in bezit van Prof. c.p. serrure te Gent. |
| 4. | Flammische und Französische Sprichwörter. Antwerp. 1568. 8o. nopitsch, Literat. der Sprichw. S. 100. |
| 5. | Morale Spreeckwoorden, gestelt in Muzyck bij jan ryspoort. Antw. 1617. 4o. Vermeld op den Catal. van le long, bl. 175. In het tweede gedeelte van den Catal. van j.f. willems, no. 4857, komt dit werkje voor als zonder titel, en wordt daar vermeld als bevattende: Spreekwoorden op muzyck gedrukt. |
| 6. | Nederduytsche Spreekwoorden, met 96 fig., langwerp. 12o. Vermeld op den Catal. van le long, bl. 171. |
| 7. | Englisch, French, Dutch, Italian and Spanish Proverbs. 1659. 8o. |
| 8. | Duytsche en Fransche Spreekwoorden, uit de beste Schrijvers. 1738. 8o. HS. van 210 bl. in de Univ. Bibl. te Leuven, volgens mone, S. 316. Het onderzoek heeft echter doen zien, dat het hier eveneens gesteld is als met no. 2, zooeven gemeld. |
| 9. | jan schut. Twee duizend zinryke beknopte Spreuken, Spreekwoorden en Sententien. Rott. maronier. 1740. 8o. |
| 10. | Eene considerable Verzaameling van Nederduytsche spreekwoorden, zoo als dezelve van over 1000 jaren zijn in gebruik geweest, alle op 't Alphabet gebragt ende met zeer veele moeyte bijeenverzameld, te zaamen in 3 banden gebonden. fol. Dit werk komt voor op den Catal. van gritti. 1769. I, 159, en is waarschijnlijk een handschrift. |
| 11. | Patria of de Nieuwe Boere Studeerkamer, enz. gevolgd in de smaak van de Oude Boere Studeerkamer. (Zie hiervoor no. 50.) No. 1. 's Grav. 1773. |
| 12. | Reedevoering, geschikt geweest om te doen in het genootschap der Malcontenten, binnen Amsterdam, tusschen den 15 Maart en den 13 Juny 1789. Veclal in Bataafsche spreekwoorden. Amst. 1789. 8o. |
| 13. | Recueil de proverbes françois, latins, espagnols, italiens, allemands, hollandois, juifs, américains, russes, turcs etc. à l'usage des écoles publiques et des maisons d'éducation, par le cit. d'humieres. Paris. 1800. 12o. |
| 14. | Gedachten-raadsel-spel in vaderl. Spreekw., of geheim om door middel van kaarten iemands gedachten te zoeken. Amst. van arum en kraijenbrink. 1821. 2e. druk, 1827. [de jong,] Alph. Naaml. van boeken, van 1790-1832. |
| 15. | Quelques six mille Proverbes, etc. Paris. 1856. 12o. Van no. 3769-3861 zijn 't Vlaamsche Spreekwoorden, vergezeld van eene Fransche vertaling. |
Dat het getal der onbekenden niet grooter is, heb ik aan de ijverige hulp van vele Nederlanders te danken. Ook Duitschland en België zijn mede niet achtergebleven; daar heeft het aan ijver in dezen geenszins ontbroken. Hoe jammer, dat Parijs en Londen door eigen wetten gebonden zijn! Maar Prof. serrure dan? Waardoor is die gebonden?
Elk, die belang stelt in eene zooveel mogelijk volledige verzameling van Nederlandsche Spreekwoorden, zij het opgegeven 15tal, en al, wat verder tot dat doel leiden kan, met allen aandrang aanbevolen. Nu we 't zoover gebracht hebben in het ten-toon-spreiden van den rijkdom onzer taal, mogen we niet rusten; maar dienen we met vereende krachten alle pogingen in 't werk te stellen, die strekken kunnen, om de taal, zeden, gewoonten en gebruiken onzer vaderlanders te leeren kennen, en dat doen we, door onzen nationalen schat van spreekwoorden aan 't licht te brengen. |
-
voetnoot(*)
- De achtergevoegde eijfers zljn de nommers der werken.
-
voetnoot(*)
- Deel III. bl. CV gaf ik dat tal 2 grooter op; doch het daar genoemde no. 3 is te verdacht, om opgenomen te worden, en no. 4 is thans geen onbekende meer, maar staat als no. 3 op de lijst van werken, in het Spreekwoordenboek gebruikt.
|
Auteursrechtelijk beschermd