Emblemata moralia

[fol. 36v]

[Wie syn moeder heeft ghesogen
Wort bequamer opgetoghen]

Wie syn moeder heeft ghesogen
Wort bequamer opgetoghen.

GHy moeders wreet en mal, niet waerdich hier te leven,
Die uwe kinderkens geen onderhout wilt geven,

Hoe kond ghy doch elas! hun weygeren de borst,

En by een vreemde min haer schreyen sien van dorst,

Aensiet de Zeevos, die door liefd en onbedwongen
In haren buyck ontfangt haer teere swacke jongen,

Hun vindende in den noot, en soo bereet in Zee

Voor eens te baren lijt, wel hondert-mael de wee.

L'Education prospere
Aux mamelles de la Mere.

MEres las! pouvez vous, pouvez vous, ò cruelles!
Refuser à vos fils vos nourrices mammelles?

Puis que de maint poisson le pitoyable sein,

Reçoit de ses petits le tremblotant eßein,

Sentant cent et centfois dans la perse marine
Pour mesme enfantement le tourment de Lucine.

Entre autres le Renart, Charitable poißon,

Le montre naïvement, te donnant ta leçon.

[fol. 37r]

Materna educatio salubris.

⁺Wel dien die een vernuftich wijf heeft.

Bien heureux est celuy qui habite avec vne femme entendue.

+ Syrach. 25. 11

[fol. 37v]

Wtlegginghe.

ARistoteles de anim. 16. seyt. Consuetum est, faeminas solicitas eße circa filios. het is een out gebruyck dat de vrouwen sorge dragen voor hare kinderen. ende Colum. Lib. 7.

Lac, et spiritus maternus longe magis ingenij & incrementa corporis augent. het melc ende des moeders Geest vermeeren den invloet des verstants ende maect het lichaem krachtiger.

So seyt ooc Plutarchus in siine handelinghe over het opbrengen der kinderen. Ick segghe dat het noodich is dat de moeders hare kinderen met melc voeden ende dat sy selfs haer de borsten geven. want sy sullense met meerder genegentheyt sorge ende naersticheyt voeden, geliic de gene die haer innerliick beminnen van hare teerheydt af, daer de minnen ende voesters maer een byvallende ende geen natuerliicke Liefde dragen, als de gene die alleeneliic minnen voor den loon die sy ontfangen. De nature selfs leert ons dat de Moeders ghehouden siin hare kinderen (die sy gebaerdt hebben) selfs te suygen te voeden ende op te queken, want tot dien eynde heeft sy alderhande Dieren (die jongen voortbrengen) tot voetsel melc gegeven, ende de wijse voorsichticheye Godes heeft de vrouwe twee tepels gegeven, op dat sy (so sy quame tweelingen te baren) twee melc-sprongen hadde, om haer beyde te voeden. daer en boven sullen sy hare eygene kinderen meer Liefde toe dragen, want samen gevoet te siin, is als eenen bandt, die de genegentheyt ende gonste verknocht, alsoo dat selfs de beesten qualiick te vreden siin, alsmen haer scheyt van de gene daer sy mede opgevoedet siin.

[fol. 38r]

Soo't doch niet doenlijck is mits eenige swacheyt ofte kranckheydt die sy hebben, oft om dat sy genegen syn stracx weder andere te ontfangen, moeten sy ten minsten ooghemerck hebben te verkiesen de beste voesters ende minnen diemen vinden mach, dewijle de kleyne kinderen de zeden met het melck indrincken. Over sulcke wreetheydt der vrouwen, die hare kinderen niet suygen, daer sy't nochtans konnen doen geliick men leyder; hedendaeghs ghenoech vint, roept de Philosoph Pavorim, in A Gell. Lib. 12. Cap. 1. Quid est enim hoc contra naturam imperfectum atque dimidiatum matris genus, peperisse, ac statim ab se abiecisse? aluisse in vtero sanguine suo nescio quid, quod non videret: non alere nunc suo facte quod videat, iam viventem, iam hominem, iam matris afficia implorantem? &c.

Wat is dat een tegen-naturich ende onvolmaect wesen gebaerdt te hebben ende 'tselve stracx te verwerpen? in 'tlichaem met haer bloet gevoet te hebben, ick wete niet 'twelck sy niet gesien heeft, ende met haer melck niet te voeden 'tgene sy siet, nu sijnde levendich, een mensche ende die des moeders schuldigen plicht is aenroepende? &c. alsulcke moeders, worden hier voorghestelt de minnelijcke vissen die hare jonge in noodt siende inswillighen, ende herbaren, waer van een is de Zeevos hier tot een Sinne-beelt gesteldt, daer van rondelet, in sijn 13. Boec 10. Cap. Schrijft. de Zeevos heeft een langen staert, is loos heeft eenen stercken reuck in't jagen geliick de lant Vos soo daer eenich gevaer voor handen is, neemt sijne jonge tot sich, bewaertse in den buyc, ende 'tgevaer over synde geeftse weder uyt.