Emblemata moralia

[fol. 40v]

[T'lichaem dat gheen rust en heeft
In syn werc onlustich, sneeft]

T'lichaem dat gheen rust en heeft
In syn werc onlustich, sneeft.

WIlt ghy 'tbegonnen werck vol vuren, en met lusten
Den arbeyt vatten aen, soo moet ghy somtijts rusten,

Vermakende den Geest, op dat ghy moocht bestaen

Verswact synde en vermoeyt blijft alles ongedaen:

De booch die doorgaens blijft gespannen opgetogen,
Om schieten men niet lang en sal gebruycken mogen,

want hy daer door verslapt, geen pijlen meer en schict

In't voorgestelde wit, hoewel de Schutter mict.

L'arc trop tendu & prompt,
Tost se gaste & se rompt.

REposer quelque fois peut donner avantage,
Qui gayement voudra parfaire son ouvrage

Haleine reprendra pour parvenir au bout,

Estant debilité ne fait on rien du tout:

L'arc qui sans debander pour tous les jours on presse
Le but n'atacquera, bien que l'archier ne ceße.

Le corps bien reposé on met le lendemain

Beaucoup plus dextrement en besoigne la main.

[fol. 41r]

Quod caret alterna requie durabile non est.

⁺Ghy sult een weynich slapen, sluymeren ende de handen 'tsamen leggen. op dat ghy rustet.

Vous dormirez vn petit, prenant vn petit sommeil, ployant les mains, pour reposer.

+ Prov. 24. 33.

[fol. 41v]

Wtlegginghe.

NA het out spreec-woort, Den boghe mach altijdt niet gesspannen syn, is dit Sinnen-beelt ghestelt, tot een bewijs dat de mensche sonder rusten niet bestaen kan, maer dat sy hem hoochnoodich is mits de broosheyt siins lichaems. waer over Ovidius seyt. 3. Hero.

Quod caret alterna requie durabile non est,
Hec reparat vires feßaque membra novat.

Alle t'geen de ruste derft,
Kan niet duren en versterft
Rust versterct de kracht, de reden,
En vernieuwt de moede leden.

Ende W. Salustius. in synen 7. dach der Scheppinge.

Le champ qui quelques ans demeure comme en friche
Quand il est resemé, faict vn raport plus riche.

Le fleuve pour un temps par l'escluse arresté,

Pouße plus roidement son flot precipité:

L'arc qui pour quelques iours desencordé demeure,
Enfonce plus avant la mortelle bleseure:

Le soudard au combat reva plus furieux,

Aiant vn peu couvé, le somme dans ses yeux:

Tout de mesme ce corps, quand pour reprendre haleine
Il vit en doux repos vn iour de la sepmaine,

Ses facultez raßemble, & met le lendemain

Beaucoup plus gayement en besongne sa main.

[fol. 42r]

 

'Tlant datmen eenich tijt sal braec en ledich houwen,

 

Een overvloedich zaet sal geven in't herbouwen,

 

Het water voor wat tijts gehouden voor de Sluys,

 

Veel stercker vallen sal en maken meer gedruys.

 

Den booch die dach en nacht gelegen heeft ontspannen

 

Veel stercker door de drift sal quetsen ende ontmannen:

 

De krygsman tot den strijt sal gaen met meerder lust

 

Soo hy een wiile tiits te voren heeft gerust.

 

Dit lichaem oock also geen lust en sal ontbreken

 

Soo't vieren mach gerust den eenen dach der weken,

 

T'versamelt syne kracht veel lustiger sich vint,

 

En met veel meerder vliits te wercken weer begint.

Oock soo seyt Ovidius. 3. Her.

Arcus & arma tuae tibi sunt mutanda Diane
Si nunquam cesses tendere, mollis erit.

Leeft met u schut-geveert geliic Diana doet,
Gespannen siinde altiit den booch verslappen moet.

Ende Seneca.

Detur aliquando otium quiesque fessis.

Men moet altemet den vermoeyden wat ledich tiits ende ruste gonnen. ende in siin boec de tranquilitate animi.

Nasciter ex assiduitate laborum animi hebetatio quaedam et langor.

Wt den gedurigen arbeydt spruyt een verstomtheydt des Geestes ende swacheyt.