Gedichten

[p. 122]

⁺LXIII. Hoe deerste partyen in Hollant quamen.¹

Groot wonder mochten si nu vertellen,

Die hier te voren jonghe ghesellen
Waren by des graven tyden,
Daer God die ziel of moet verbliden,
Die in Henegouwen starff;
Want hi mit wijsheit zere verwarff,
Dat alle sijn volc was wel in vreden,
Beyde opt lant ende in die steden:
Twas eendrachtich waermen quam.
Doe hem God sijn leven nam,
Den edelen grave van Hollant,
Die verre ende nae was wel becant,
Beyde in doechde ende in eren,
Doe ghinct haestelic verkeren,
Als hi wel selve screeff;
Want sijn soen, die nae hem bleeff,
Die leefde zeer in overmoede;
Dat dede, hi was van hoghen bloede
Van beyden syden uut gheboren,
Die helt sijn volck al hier te voren
Utermaten zeer in dwanghe.
Na deser tijt en wast niet lange
Hi en bleeff optie Vreesen doot,
Daer an gheschiede yammer groot,
Want alle sijn volc liet hi in rouwen.
Doe quam dit lant an eenre vrouwen,
Dat was des keysers wijff van Romen.
Waer mochtmen enich hogher noemen
In kerstenhede dan skeysers wijff?
Nu quam in Hollant menich kijff,
Sint dese vrouwe was ontfaen.
Dat machmen menich sins verstaen,
Doch weetmen wel die rechtichede,
Buten slants ende binnen mede,
Wildment mercken by ghelyke.
Die keyser vanden Roomschen rijcke
Daer hadde dese vrouwe kinder by,
Die machtich waren ende vry.
Hertoghe Willem maectse heer
In Hollant, ende dede hem eer,
Want sy en mochtet nerghen bet bestaden.
Daer nae wortet hoer gheraden,
Dat sijt selve wilde behouden;
Nu moechdi mercken by wat schouden
Dattet volck begonste te scheiden:⁺
Dat dede die strijt twisken hem beyden,
Als ghi hier nae wel moecht verzinnen.
Int eerste huldemen der keyserinnen,
Daer nae den hertoghe horen zoen,
Die veel eeren was ghewoen,
Die wile sijn daghen waren goet:
God stercke noch dat edel bloet!
Dat bid ic hem mit ynnicheden.
Der vrouwen ziel moet God bevreden,
Die is sint van aertrijcke ghevaren!
Nu willic u allen openbaren
Waer off dat quamen dese partyen.
Die een wilde mitter vrouwen lyen,
Ende dander byden hertoghe bliven:
Dus quam in Hollant dat eerste kiven,
Des ghelijc in Zeelant mede.
Nu en macher helpen zoen noch vrede,
Die een en slaet den anderen doot,
Ende sulc die wort van haven bloot
Om deser partyen diemen draecht.
Die een misdoet, die ander claecht,
Dus rusten si cleyn tot allen tyden.
Van deser plaghe an beyden zyden
Is loghen teerste fondament.
Waren wy alle alsoe bekent,
Dat elck die waerheit brochte voert,
Tsoude opt lant ende in die poort
Menighen mensche vromen zeer:
Want loghen die coemt voirden heer,
Dair sy malcanderen mede bederven.
Elck sond gaern te hove verwerven
Tsheren huld ende sinen dienst;
Nochtan waert hem talre sienst,
Dat sy leefden int ghemaet;
Want sulck die comt tot hogher staet,
Dat hi namaels moet besuren.
Dat doetet rat van avonturen
Draeyet om in corter tyden;
Dan sietmen varinc nederglyden
Die daer boven was gheseten:
Dat mach elck mensche weten,
Wouden sijt mercken ende verstaen.
Ende alset rat is ommeghegaen,
So comt die laechste in groter stat,
Entie gheen die boven sat,

+ H. fol. 65 a. b. B. fol. 42 d.-43 a.

1 Uitgegeven door de Jonge, Verhand. over den Oorsprong der Hoeksche en Kabeljaauwsche Twisten, 269-280.

+ H. fol. 65 b. c. B. fol. 43 a. b.

[p. 123]

 

⁺Dien en doetmen dan gheen ghenaden;

 

Want si ghedencken ouder daden

 

Die daer boven sijn gheclommen.

 

Hier om slachten sy naden dommen,

95

Dese partyen alle beyde,

 

Dat si dus zere mit onbescheide

 

Werken alst hem bueren mach.

 

Wair hoerde yemant ofte sach

 

Alsulc wonder alser nu gheschiet,

100

Sint dat God hem crucen liet?

 

Want Adam was ons eerste vader,

 

Ende wy sijn broeders alle gader,

 

Hier om isset boven maten,

 

Dat si dus zere malcanderen haten,

105

Die eendrachtich souden wesen.

 

Dit waer een wonder off te lesen;

 

Want dat kint scheyt vander moeder;

 

Men siet daer stryden twe ghebroeder

 

Onderlinghe mit partyen.

110

God die selse noch castyen,

 

Heb ic anxt, in corten daghen;

 

Want hi en machs niet langher verdragen

 

Die boesheit die daer nu regiert;

 

Want elkerlijc die visiert

115

Hoe hi den anderen mach bedrieghen.

 

Dat sel int lest hem selven lieghen:

 

Want wye weldoet, dien dar niet varen,

 

Dat hem yemant sal beswaren,

 

Als die hoechste nederdaelt,

120

Ende men den laechsten boven haelt

 

Ander avonturen rat.

 

Woudmen gaen den rechten pat

 

Ende peinsen om dat hoghe woort,

 

Dat totter edelheit behoert,

125

Soe en mocht dit wonder niet gheschien.

 

Mar neen! men sal veel liever sien

 

Die te hove wat weet te bringhen

 

Dit of dat van nuwen dingen,

 

Daer die heer wat an mach winnen:

130

Dat sal die schalke thans versinnen,

 

Soe dattet niet en blive verholen.⁺

 

Mer edelheit die laetmen dolen

 

Achter straten inden slijck,

 

Recht min noch meer in dier ghelijc,

135

Ofse nyemant en wilde ontfaen;

 

Mar die doeren sijn wyde ontdaen

 

Jeghen den penninc, daer veel off coemt

 

Die plaghe, die ic nu heb ghenoemt.

 

Want wye den penninc meest mach gheven,

140

Die wort te hove thants verheven.

 

Als dan tghelt beghint te smalen,

 

Soe sietmer sommighe nederdalen

 

Vauden hoghen in dat laghe:

 

Dit moechdi mercken alle daghe:

145

Hier om soudi sijn eendrachtich.

 

Grote heren ende machtich,

 

Als sy verzoenen, so ist ghedaen,

 

Hier in soe mochti wijsheit verstaen.

 

Woudijt selve wel bevroeden,

150

Ghi en soudt malcander niet ontgoeden,

 

Mar leven in eendrachticheden,

 

Soe mocht opt lant ende inden steden

 

Menich mensch hem zeer verbliden,

 

Ende laten hoverde tallen tyden

155

Nederdalen onder voet.

 

Want God, die auden cruce stoet,

 

Die heeft hoveerde zeer verwaten;

 

Hier omme mochtment gheerne laten,

 

Woud elck mensch hem te voren bedencken;

160

Die nu malcander zere crencken,

 

Si souden leven in oetmoede.

 

Ay, God heer, der heren roede,

 

Die moet hem onnen noch den sin,

 

Dat elck moet dienen om ghewin

165

Van hem te crighen diet al vermach!

 

Soe moghen wy opten lesten dach

 

Blydelijck van hene varen.

 

Dit ract u Willem, sonder sparen,

 

Van Hildegaersberch, wildijt versinnen,

170

Soe moechdi hemelrijc ghewinnen.

+ H. fol. 65 c. d. B. fol. 43 b. c.

+ H. fol. 65 d.-66 a. B. fol. 43 c. d.

Tit. Hoe. die yerste partie i. H. quam. l nu ontbr. 5 sterf. 6 m. w. wel v. 7 al s. v. w. sere. 8 stede. 12 na e. verre. 13 doechden. 15 te voren s. 23 op die Vriesen. 24 soe sciede. 25 al. 29 kerstenheiden. 32 Dit. 39 die maecten. si h. 40 H. deden. 41 mochs. 42 waert. 45 bestont. 46 strijt tusschen. H. strijck. 47 ghijt. 48 die keiserinne. 49 Daer ontbr. 51 dage. 53 Des. 54 Des. 55 v. a sint. 59 mitten h. 60 dierste. 62 mach daer h. s. no v. 65 dese. 66 dander die c. 67 van beiden syden. 68 V. d. plagen is tallen tiden. 69 Is ontbr. 75 malcander m. verdriven. 77 Des heren hulde. 80 in h. s. 82 doet dat. 83 Dreit nu om i. corten. 86 Dit m e. m. te voren w. 87 Diet merken wouden. 88 als dat. 89 in hoger s.

91 en ontbr., genade. 92 dencken overdade. 95 partye. 98 hoerden ye man. 99 Sulc w. als daer. 104 malcander. 7 het k. sceit hem. 13 D. b. diemen n. r. 14 H. Wan. 17 die en derf n. v. 19 H. hoechte. 21 Aender a. rat. H. trat. 22 Wouden si g. 24 Datter e. hoert. 25 mach. 27 wat weet t. b. H. wat nyewes b. Vs. 127 ontbr. bij H. 29 Al d. d. h. aen mochte w. 31 blijft verloren. 32 sietmen d. 34 m. no m. 35 Als die n en wil o. 37 daers. 38 nu ontbr. 40 thans. 42 sommich. 47 sijt. 48 Hier moechdi w. in v. 49 Woudi n selven. 51 Ende l. 52 in die. 53 hem selven v. 54 tot allen t. 59 hem ontbr. 60 seer malcander c. 61 S. s. in onmaet moeten keren. 62 Ay G. die heer is alre heren. 63 gonnen. 67 henen. 68 al s. s.
Tit. Van den s, l connen. 2 E. wilen eer goet exempel v. 3 geert.