Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch– rechtenstatus



[pagina 134]
Ga naar margenoot+LXX. Van ses articulen der werlt. Sint God die werlt liet ghewairden Ende Adam maecte vander aerden, Soe heeftmen wonders veel ghesien Beyde van desen ende van dien. 5[regelnummer] Oeck heeft der avonturen rant Ghelopen over nauwe cant, Dat God die werlt plaghen woude Ende verganghen doen ter moude Om wrake van onrechten leven; 10[regelnummer] Soe quam ontfarmicheit beneven, Diese langher sparen dede Ende vorstet doer der goeder bede, Op dat sy beter worde ghevonden, Ende vanden vyant niet verslonden, 15[regelnummer] Als ons die leste dach bedaecht, Daermen langhe off heeft ghesaecht. Wine weten hoe verre off hoe naer, Mar inden bybel vintmen clear Van elker tijt die is gheleden, 20[regelnummer] Totten daghe toe van heden: Hier om soe bin ic zeer vervaert. Ic ducht, het gaet ten eynde waert; Wanttie tijt van aertrijcken Is ghedeelt zekerlijcken 25[regelnummer] In sessen, als scriftuer ons seecht. Hoe elke tijt na anderen leecht Willic vertellen ende noemen, Soe moechdi hoeren hoet is comen. Men screef van Adam totte Noy, 30[regelnummer] Ende hoe Cayms gheslachte voer avoy Ende mitten water al bedarff. Noe was out eer hi verstarff, Mar die tijt, daer hi in quam, Die bescreefmen voert tot Abraham: 35[regelnummer] Doe began een nyeuwe wet, Die nye te voeren was gheset; Ende Abrahams ewe, sijt seker des, Die duerde voert tot Moyses, Die ons verwarff die thien ghebode, 40[regelnummer] Daer hi selve sprac mit Gode Verholentlijcke XL daghen, Daer sy om dreven grote claghen Van Ysrahel die domme schaer. Na Moysen over menich jaerGa naar margenoot+ 45[regelnummer] Quam David, een coninc vry, Ende een prophete soe was hi, Entaer toe een oerlochs man, Die menighen hoghen strijt verwan Ende wonders veel ter werlt bedreeff. 50[regelnummer] Nae Davids tyden, datmen screeff, Totter tyde dat Christus wilde Selve betalen, als die milde, Dat by Adam was verbuert, Doe wert een nyeuwe wet ghecuert, 55[regelnummer] Vaste te houden mit ghenende Durende totter werlt eynde. Ende is die tijt dus by ghetael In sessen ghedeelt alte male, Soe sijn wy oec, des zeker zijt, 60[regelnummer] Inden alre lesten tijt, Die den mensche can ghebueren. Doe God liet sijn zyde doerschueren Om alre menschen salichede, Hi leerde ons ruste ende vrede 65[regelnummer] In ghedenckenisse sijnre doot, Op datter ghenen wederstoet In onse ghelove en soude comen. Nu heb ic sint ter werlt vernomen, Dat onse ghelove wert soe traghe, 70[regelnummer] Ic ducht het naect den doomsdaghe; Want wy vergheten alte hant Die leer, die ons Christus selve ontbant, Want minne, rust ende caritate Die sijn verdreven hoerre strate. 75[regelnummer] Hoveerde, werringhe ende strijt Die rijst nu inder werlt wijt Onder papen ende heren; Die ghemeente gaet verkeren, Als ghi wel siet, ter menigher stede: 80[regelnummer] Si houden discoort ende ouvrede Malc op anderen onghespaert. Al weten si cume wat hem daert, Ymmer vinden si dit off dat, Dat sy malcanderen witen wat, 85[regelnummer] Daer si om grymmen ende biten. Ghi siet onnutteliken sliten Die tijt, die God ghegheven haet Te bruken tonser zielen baet.
[pagina 135]
Ga naar margenoot+Wat helpt dat hi ons lange vorst? 90[regelnummer] Men heeft gheseit van Antekerst; Mar Antekerst en is gheen doen, Wy leren alle sijn sermoen By ons selven sonder vraghen. Wat mach die bose hem dan beclaghen, 95[regelnummer] Off wy wercken sijn begheren? Schelden, vloecken ende zweeren Is inden luden veel ghemien; Men moet den schalken zeer ontsien, Want sy gaen nu mede te rade; 100[regelnummer] Die goede comen veel te spade, Die voerden onnoselen willen spreken. Al hebben si recht, twort ghesteken Afterwaert oft gaet te quist. Elek volt nu sijns selfs kist, 105[regelnummer] Mar den ghemenen oirbaer Die en achtmen langher hier noch daer, Diemen schuldich waer te stercken. Ghi heren, papen ende clercken, Bedenct u selfs consciencie vry, 110[regelnummer] Wye der saken schuldich sy, Daer wy om claghen menichfout. Die gheen, dies roeders heeft ghewont, Die mach tscip best avonturen: God en wils niet meer besneren, 115[regelnummer] Want hi heeft eenwarff al betaelt Wat hier voermaels was verdwaelt, Daermen hem schulde in mochte manen. Soe wye nu treden buten banen, Die motent selve al becopen; 120[regelnummer] Entie jaren sijn vollopen, By reden alsmen proeven mach, Varinc anden lesten dach; Want ghi hebt wel horen lesen, Dat voer doomsdaech sullen wesen 125[regelnummer] Teyken ende menich wonder. Soude ic elck tellen bysonder, Want nu wonders schiet op aerde? Eermen die waerheit al verclaerde, Daer hoorde toe een lanc termijn. 130[regelnummer] Ghiericheit ende hoir venijn Die hebben macht die werlt doer; Nyewe recht, nyewe coer, Die sietmen alle sins hanteren. Men wil den paeus van Romen weren 135[regelnummer] Ende nedersetten tAvinioen. Daer om heeft Reynart ende SymoenGa naar margenoot+ Soe dicke valen inghesleghen, Die wel can schalke borde dreghen Entaer toe mennen Reynerts pat. 140[regelnummer] Dat hi tAvinioen wort ghesat, Oeck by wyen dat eerst gheschiede, Den ghemenen Kersten diede Selre yammer off gheschien. Ghi moecht den doemsdach voer u sien, 145[regelnummer] Want God heeft selve in sijnre macht Den eersten paeus te Rome ghebracht Ende sinen stoel aldaer te bliven. Die nu ander loyen bescriven, Die willen reden ende recht 150[regelnummer] Buter doere wisen slecht, Daer die kerck op was fundeert. Want wye den paeus van Romen weert, Die wil onse ghelove storen Ende Goods ghebot daer toe verhoren; 155[regelnummer] Want God, die almachtich sy, Sprac tot sinte Peter: ‘Minnestu mi, Soe ganc te Rome binnen der stede: Binden ende ontbinden mede Selstu machtich wesen daer, 160[regelnummer] Ende laet di pine nochte vaer Van danen driven totter doot, Dijn loon sal daer off wesen groot.’ Na Pieter soe quam daer menich vader, Die binnen Romen allegader 165[regelnummer] Sinte Pieters stoel besaten, Die en dorstens niet van Gode laten. Ende had elck paeus te Romen bleven, Soe en waer dit wonder niet opheven, Dat onse ghelove in sijnre staet 170[regelnummer] Soe yammerlyken te quiste gaet, Als ghi wel siet int openbaren. Men vint bescreven, wye sy waren Daer die Yoedsche wet an stoet, Off hoe sy quamen onder die voet. 175[regelnummer] Al waersy gheleert inder scriftuer, Si creghen valsche naghebuer, Ghiericheit ende symonye; Entaer om wort al hoer partye Destrueert ende zeer testoort; 180[regelnummer] Ende alsoe moghen wy proeven voert, Want onser heyligher kercken hooft Dat staet soe yammerlijck gheclooft
[pagina 136]
Ga naar margenoot+Ende ghedeelt in twee partyen: Die dopen souden ende wyen 185[regelnummer] Ende tghemene volck ten hemel wisen, Die rapen vast mit groten pisen Der kercken goet in horen sack. Ende elck schict sijn ghemack Sacht te leven in overvloede; 190[regelnummer] Nochtan leren sy reyn armoede, Hongher, dorst, by wilen conde, Dat eleman daer in leven soude; Mer selve willen sy node gheven Exempel veel van harden leven, 195[regelnummer] Dat onse ghelove stercken mocht. Ic ducht, tis schier soe verre ghebrocht, Wy moeten malc an anderen loven. Sy schelden die heren cume om roven; Elck wil hebben sijn coken vet. 200[regelnummer] Is hoer oerde alsoe gheset, Soe hope ic rume rekeninghe, Als wy comen voer tghedinghe, Daer alle saken, min noch meer, Condich sijn den hoochsten heer 205[regelnummer] Sonder smeken ofte runen. Ghi priesters, clercken mitten crunen, Bedenct u selven wel te voren, Waer om soe dat ghi sijt bescoren Off ghewyet in hogher waerde: 210[regelnummer] Ghi soudt den volke sijn een heerde, Ende den heren segghen twaer, Wat hoer zielen is contraer; Soe mochten sy deylen ende kyesen, Ende selve schuwen hoer verliesen, 215[regelnummer] Die dus dwalen al ghelijc Malc mit anderen inden slijc, Recht als twee blinden onder hem beyden,Ga naar margenoot+ Daer deen den anderen pijnt te leyden Ende vallen beyde in een pit. 220[regelnummer] Ghi heren, nu verstaet wel dit: Soe wye den blinden te verre ghetruwen, Hem mach wel ten lesten gruwen, Als die een den anderen sel soecken, Daert duuster is in allen hoecken. 225[regelnummer] Minnet recht ende leeft in vresen, Beschermt weduwen ende wesen, Soe sal God die werlt sparen, Die ymmer moet in corten jaren Beter worden off vergaen. 230[regelnummer] Hoe soude boesheit langhe staen? Dat is een dinc, dat nye en ghescach Off by naturen wesen mach; Want der boesheit is beschaert Int leste te varen hinderwaert 235[regelnummer] Totter vreseliker laghen. Dan sel die swaerste dach bedaghen, Dien God ter werlt ye warden liet. Tis recht dat elc dien dach ontsiet, Want God dan selve comen sal 240[regelnummer] Cleyn ende groot berechten al Wes ter werlt ye gheschiede. Smeken, runen ofte miede En maect ons gheen verdinghe dair; Die wercken sullen openbair 245[regelnummer] By enen ygheliken staen. Heeft hi quaet off guet ghedaen, Dair nae selmen omme schencken Rechte loon al sonder mencken: Dan moghen sy hopen ende verblyden, 250[regelnummer] Die weldoen nu in horen tyden.	margenoot+ H. fol. 71 b. c. B. fol. 51 d.-52 a. [tekstkritische noot]Tit. V. VII a. d. w. 6 G. opten nauwen c. 8 E. al vergaen. d. 11 s. woude. 12 vorsten. 13 H worden. 16 Al d. 18 in die b. v. twaer. 19 V. elken t. d. i. verleden. 20 Tot opten dach. 21 Hier o. ben ic soe s. v. 24 Die i. g. sekerlike. 25 alst. 26 elc t. na dander. 29 tot Noe. 30 g. van avoye. 31 E. m. w. hem verderf. 33 M. den t. 34 Die ontbr. 36 en w. g. 38 Geduerde. 41 dage. 42 clage. 45 Soe q. D. 53 Wat. 54 e. n. tijt. g. 57 dus ontbr. 59 w. o. nu. 62 D.G. s. z. l. scoren. 65 vau s. d. 67 onsen. 72 ons ontbr. 73 H. en. 78 Tgemein volc g. nu v. 79 te m. s. 81 ander. 84 malcander. 86 onnuttelike. 87 g. heeft. 88 t. baten. margenoot+ H. fol. 71 c. d. B. fol. 52 a. b. [tekstkritische noot]90 Antkorst. 92 al. 93 Bi onsen leven s. v. 98 die scalcke. 99 nu oec t. r. 100 c. al t. s. 1 D. v. donnoesel. 5 den ontbr. 6 h. no d. 9 Gedenct uwes s. c. v. 12 d. weders h. g. 13 bet a. 14 G. die e. w. 15 al ontbr. 17 hem ontbr. 18 H. manen. 20 Als die j. 26 S. i. vertellen elc b. 27 W. n. w. staet op eerden. 32 ende n. c. 35 tAvencioen. 38 borden. 42 dieden. 45 G. had s. 46 tot Romen bracht. 48 loy. 49 rede. 50 Buten der doren. 53 scoeren. 54 E. d. toe G. g. verhoren. 56 Die s. t. P. 57 Romen. 60 laety. 61 daer. 62 D. lof. 63 daer ontbr. 66 Si en d. v. G. n. l. 68 opgeheven. 70 jamerlic. 72 gescreven. 74 die ontbr. 75 waren s. g. in die s. 78 Ende daer bi waert h. p. 79 gestoert. 81 Van o. h. 82 Die s. s. margenoot+ H. fol. 71 d.-72 a. B. fol. 52 b. c. margenoot+ H. fol. 72 a. b. B. fol. 52 c. d. [tekstkritische noot]87 h. scat. 93 M. node w. s. s. g. 94 v. haren l. 95 D. o. gelove. H. leven. 96 brocht. 97 malcanderen. 98 h. twint o. r. 99 E. begeert die. 202 voert g. 8 soe ontbr. 15 D. nu dw. 16 ander. 17 blynde. 19 enen p. 21 blynde v. 23 deen. 30 gestaen. 31 niet g. H. dinc ontbr. 34 hynderwaert. H. hinder vaert. 36 H. swaersten. 37 Die. 43 verdinc al d. 46 goet of quaet. 47 s. hem om s. 48 Rechten. 50 nu ontbr. 3 eerden. H. om op. 7 v. e. verre o. 8 geloven. 9 lichtelike. 11 sijns g. 12 soe ontbr. 14 S. w. dat d. margenoot+ H. fol. 72 b. c. B. fol. 52 d.-53 a. margenoot+ H. fol. 72 c. d. B. fol. 53 a. b.

Vorige Volgende

Ga naar margenoot+LXX. Van ses articulen der werlt.