Horae Belgicae

(1968)–A.H. Hoffmann von Fallersleben– rechtenstatus



[pagina 69]
III. Bruchstück. Wie Oghier mit Goutier kämpfte und ihn erschlug, und wie Roelant den König Iwe gefangen nahm und hängen wollte, Renout aber, nachdem er solches verhindert hatte, den Roelant zu einem Zweikampfe beschied. 805[regelnummer] ‘wildi noch lien, here Oghier, so moeti dan’ sprac die deghen ‘van mi bliven onversleghen ende wil u helpen versoenen jeghen Caerle den coninc coenen; 810[regelnummer] ende wildi der mordaet lien niet, so es u evele gheschiet, ic sal u’ sprac die wigant ‘dat lijf nemen altehant.’ doe antworde die grave Oghier 815[regelnummer] ‘inne ontsie u niet, Goutier. god hi moete mi verdoemen of ic gave omme uw roemen die quaetste botte die nie wies. inne ontsie u niet een bies. 820[regelnummer] laet uw dreghen. doet dat ghi moghet, so doedi uw ere ende uw doghet.’ doe balchi hem ende sloech met sporen ende heeft Oghier vercoren. Goutier was der slaghe milde 825[regelnummer] ende sloech Oghiere op den schilde. als hi drie slaghe hadde ghegheven, heeft Oghier tsweert verheven ende gaf Goutiere enen slach daer hem die doot ane lach. 830[regelnummer] hi gheraectene ten scoudren boven, dat hem thooft quam af ghevloghen.
[pagina 70]
daer dede Oghier wonder groot: ten eersten slaghe sloech hine doot, des conincs Caerls campioen. 835[regelnummer] die Oghiere soude lien doen van der verranesse die hi daet in Vaucolone, so ware sijns raet. Oghier was utermaten starc: uten crite hine warp. 840[regelnummer] ‘hebbic ghedaen’ sprac de heelt coene ‘al dat ic sculdich bem te doene?’ ‘ja ghi!’ sprac die hertoghe Sampsoen. aldus sullen die stoute heren weder voor den coninc keren. 845[regelnummer] ende als die heren doe vernamen, dat si vor den coninc quamen, groeten si omoedelike den coninc van Vrancrike. doe sprac Caerl harde saen 850[regelnummer] ‘Naymes, hoe eist daer vergaen?’ doe antworde een hertoghe fier ‘doot es uw kempe Goutier van Oghiere den coenen man. so helpe mi god ende sente Jan! 855[regelnummer] Oghiere ghescach die ere groot: ten eersten slaghe sloech hine doot.’ ‘here,’ sprac Oghier die heelt vri ‘hoe soudi proeven nu op mi verradenesse? in dede nie ghene 860[regelnummer] bi den here van Nasarene! maer Ywe die uw gout nam, hi sende sorcors den riken man, hi verriet u ende niemen el. Caerl dat weet harde wel: 865[regelnummer] eer Renoude sorcors quam haddic den riddre lofsam
[pagina 71]
wilien helpen, hi hats te doene. nenic' sprac die riddre coene ‘inne dorste dor u god weet! 870[regelnummer] dat was mi utermaten leet.’ Doe swoer Roelant vele saen: hi soude Ywe varen vaen; constine vinden in enich lant, hi soudene hanghen doen tehant. 875[regelnummer] doe sprac Naymes te Roelande ‘ic vare met u in elken lande met twaelfhondert miere man die beste die noit heelt ghewan.’ doe sprac Oghier van Denemerken 880[regelnummer] ‘met stouten riddren ende met sterken so willic u te hulpen staen, met achthondert riddren saen so sal ic u volghen waer ghi vaert, die alle sijn wel bewaert.’ 885[regelnummer] doe sprac Olivier dat coene diet ‘Roelant, in begheve u niet, ic moet emmer met u riden ende wesen neven uwer siden.’ doe sprac die hertoghe van Lioen 890[regelnummer] ‘ic vare met u bi sente Simoen! met sevenhondert miere baroene, die alle stout sijn ende coene.’ doe sprac Diederijc van Ardan ‘ic vare met u bi sente Jan! 895[regelnummer] ic ende vijfhondert miere man, daer grote doghet leghet an.’ wat holpe dat ict u maecte lanc? die twaelf ghenote sonder wanc van Vrancrike seiden dat 900[regelnummer] aldaer op der selver stat. si willen alle met Roelant varen
[pagina 72]
in Gasconien sonder sparen ende daer stichten roof ende brant ende bernen sconincs Ywes lant 905[regelnummer] ........... waer dat sine moghen bevaen. Aldus gheréden si hare vaert ende voeren te Gasconien waert, ende alsi quamen int lant, 910[regelnummer] stichten si bede roof ende brant, ende vragheden omme niemare ende waer die coninc Ywe ware. dat volc antworde ghemenelike ‘hi heest opghegheven sijn rike, 915[regelnummer] te Beverepaer es hi begheven, daer wil hi wesen al sijn leven.’ doe swoeren die ghenote daer, si soudene halen te Beverepaer ende aldus sulsi varen 920[regelnummer] Beverepaer besitten tewaren: dat doet ons die storie weten. den clooster heeft Roelant beseten ende met Roelant ghemenelike die twaelf ghenote van Vrancrike. 925[regelnummer] alse Ywe die monec dat sach dat Roelant vor den clooster lach, ontboot Ywe vele houde sinen swaghelinc Renoude bi enen bode sonder blame, 930[regelnummer] dat hi hem te hulpen quame jeghen Roelant den coenen deghen, Beverepaer haddi beleghen, ende die twaelf ghenote van Vrancrike, si hadden ghesworen ghemenelike 935[regelnummer] dat sine heme souden vanghen ende bi siere kelen hanghen,
[pagina 73]
ende bat hem dies omoedelike dor onsen here van hemelrike dat hi hem holpe uter noot 940[regelnummer] bi den here die mi gheboot! jeghen Roelant den heelt wel ghedaen: hi wilden gheven ghevaen so dat men hem in corter stonde die tonghe snede uten monde 945[regelnummer] ende utestake bede sijn oghen, hi wilt gherne ghedoghen, ende dat hem Roelant die heelt vercoren af dade sniden bede sijn oren ende af dade slaen sinen rechten voet: 950[regelnummer] dit ontboot Ywe, des sijt vroet, dat men hem die herte utesnede daer hi verranesse mede dede. hi hadde wel verdient die doot des hi Renout sonder noot 955[regelnummer] .......... doe voer die bode vele saen te Renout van Montalbaen ende heeft den heelt ghemeit die sake al uut ende uut gheseit, 960[regelnummer] also alsem was gheladen. doe antworde Renout bi staden ‘mine roec, hets mi lief, latene hanghen den vulen dief.’ Alse Clarissie dat verstoet, 965[regelnummer] wert soe droeve in haren moet; haer outste kint heest si ghenomen bi der hant ende es comen vor Renout met ghenint. wel saen cussese dat kint 970[regelnummer] vor Renoude den wigant. daer na sprac soe tehant
[pagina 74]
‘Adelaert’ seit soe ‘sone mijn, desen lachter daer wi in sijn, dese scande ende dit seer 975[regelnummer] ne verwinnen wi nemmermeer, want men sal segghen sonder waen, dat uw oudervader was verdaen; des suldi u, bi onsen here! hier na scamen harde sere, 980[regelnummer] als men u verwiten sal waer ghi comt overal.’ daer die vrouwe dese tale sprac, die trane haer uten oghen brac ende weende utermaten sere 985[regelnummer] voor Renoude haren here. als Renout die riddre goet wenen sach die vrouwe vroet ende hare hande tegader slaen, doe jamerde hem vele saen 990[regelnummer] Adelaert sijn scone kint, dat hi met al siere herten mint ghevinc hi in sine arme beide. daer na sprac hi ende seide ‘vrouwe, laet staen uw mesbaren 995[regelnummer] te Beverepaer sal ic varen, alse helpe mi sente Jan! te sorcoersene den valschen man met minen volke ghemenelike jeghen die ghenote van Vrancrike, 1000[regelnummer] ende mach ickene levende ghevaen, ic bringhene te Montalbaen, bi den here die mi gheboot! of ic bliver omme doot.’ Die vrouwe was edele ende goet 1005[regelnummer] ende neech den grave op sinen voet ende dankes hem omoedelike.
[pagina 75]
doe riep Renout hastelike te wapene al sine baroene. doe wapendem menich heelt coene. 1010[regelnummer] twaelf riddren tewaren wapenden si sonder sparen. hare orse sullen si bescriden ende met Renout haren here riden ten clooster vraert op die moude. 1015[regelnummer] ende alsi quamen buten woude, sprac Renout te hem ‘nu doet wale ende hoort een lettel mine tale. ghi moet hier bliven, ic sal varen te Beverepaer sonder sparen 1020[regelnummer] ende bidde Roelant minen neve, dat hi mi Ywe ghevanghen gheve. wil hine mi gheven met ghemake, ic nemene op al sulke sake, dat ic Ywen te Montalbaen 1025[regelnummer] in minen carker houde ghevaen ende berade hem so we, hine verraet mi nemmerme. ende wil hine mi ooc gheven niet’ sprac Renout dat coene diet 1030[regelnummer] ‘met vrienscapen ende met minnen, so sal ict u doen bekinnen ende alsic blase minen horen, volghet mi dapperlike met sporen.’ doe antworden die baroene 1035[regelnummer] ‘dit ne staet ons niet te doene; wi kennen die Vransoise wel, si sijn overdadich ende fel. wat so ons daer na gheschiet, allene vaerdire niet, 1040[regelnummer] het sal met u varen Ritsaert ende u biriden Adelaert.’
[pagina 76]
doe sprac Renout ‘nemmer niet, dan wille god niet dat gheschiet! ic sal allene varen riden 1045[regelnummer] te Beverepaer sonder biden.’ doe nopte Renout met ghewoude sijn ors metten sporen van goude ende reet vaste ten clooster waert stoutelike ende onvervaert. 1050[regelnummer] maer eer hi quam te Beverepaer, seit ons dat liet over waer, dat Roelant die coene man den clooster op die moneke wan ende dat Ywe, semmin leven! 1055[regelnummer] hem Roelande heest opghegheven, ende Roelant dedele man, also helpe mi sente Jan! heest Ywen met enen bande ghebonden bede sine hande 1060[regelnummer] ende dedem al sonder pine om sinen hals ene line ende ledene te woude waert, daer hi Ywen metter vaert schiere soude nemen tleven, 1065[regelnummer] wildem god die scade gheven. maer doe sach Roelant die heelt goet Renout comen in sijn ghemoet ende Renout riep ‘soete neve, suldi mi den verradre gheven? 1070[regelnummer] ten minen casteel te Montalbaen voer ickene dan ghevaen ende berade hem so we, ons ne verraet hi nemmerme.’ Roelant antworde saen 1075[regelnummer] ‘Renout, dese tale laet staen! alse gheve mi god pardoen!
[pagina 77]
ic sal den dief hanghen doen, dat segghic u, bi siere kele.’ Renout sprac ‘dat ware te vele: 1080[regelnummer] hets miere kinder oudervader, si soudens hem scamen al gader. maer Roelant wildine mi gheven, ic houdene ghevaen al mijn leven in mine carkerstene, 1085[regelnummer] bi den here van Nasarene! daerne man nemmerme ne siet.’ doe sprac Roelant dat coene diet ‘Renout, wats u gheschiet, al dat ghi bit es al om niet. 1090[regelnummer] vliet varinc van minen oghen! inne caent langher niet ghedoghen, ic moet Ywe den wigant an desen boom hanghen tehant: dat segghic u ende doe verstaen.’ 1095[regelnummer] Renout antworde saen ‘ghine sult niet, her Roelant: ic hebbe Florberghe in mijn hant, daer ic eer met soude vechten ende Ywen minen sweer verrechten, 1100[regelnummer] alse helpe mi sente Simoen! eer ickene liete aldus verdoen.’ doe sprac Roelant die heelt vri ‘aergher! puterkint! wiltu di al noch jeghen mi hier setten? 1105[regelnummer] werpt over den reep sonder letten ende hanctene hier an dese ranke, wien dat si lief oste tondanke.’ Renout antworde ‘bi sente Jan! inne vinde heden so coene man 1110[regelnummer] die minen sweer sal hanghen, ten sal hem te scanden verganghen.’
[pagina 78]
Roelant antworde mettien ‘bi miere wet! dat sal ic sien.’ doe bete Roelant gheverde 1115[regelnummer] van orse op die erde. den reep werp hi omme saen ende wilde Ywen hanghen gaen. Als dat Renout sach dat hi Roelant niene mach 1120[regelnummer] verbidden, hine wilde tehant Ywe hanghen in sijn lant, sloech hi met sporen Bejaerde ende vinc haestelike ten swaerde. den reep trac die grave Roelant, 1125[regelnummer] Renout onttrackene tehant. Ywe viel neder op die erde. doe grepene donververde Renout ende leidene saen vor hem, dat doe ic u verstaen, 1130[regelnummer] ende spranc met hasten op Bejarde ende vlore mede siere varde. als dat sach die grave Roelant, spranc hi op sijn ors tehant ende volghede den heelt vercoren. 1135[regelnummer] hi hats in sijn herte toren dattem Renout die jonghelinc ghenomen hadde den coninc. daer omme riep die deghen stout ‘ghi sijt verradre, her Renout.’ 1140[regelnummer] doe antwordi hem tehant ‘inne ben niet, Roelant.’ ‘ghi sijt bi gode! dat willic nu altehant proeven op u.’ doe sprac Renout sonder scamp 1145[regelnummer] ‘onghedeelt ware dese camp, want bi gode van Nasarene!
[pagina 79]
inne ben hier maer allene ende ghi sijt hier met riddren vele, het mochte met mi gaen uten spele. 1150[regelnummer] wilden si mi al gader slaen, hoe mochtic metten live ontgaen? maer, alse helpe mi sente Amant! dordi mijns ontbiden tehant so langhe wile op desen dach, 1155[regelnummer] dat ic hier totu comen mach, alse behoude mi god in eren! ghewapent sal ic wederkeren ende daertoe al Ywes man.’ ‘ja ic’ sprac Roelant ‘bi sente Jan! 1160[regelnummer] wildi mi doen des sekerhede, ghi sult mi vinden hier ter stede.’ ‘ja ic’ sprac die jonghelinc. doe setti neder den coninc ende keerde weder te Bejarde 1165[regelnummer] tote Roelant op die warde. alsus sal Renout semmin leven! Roelant sine trouwe gheven dat hi cortelike keren sal, hem ne lette god ende gheval, 1170[regelnummer] ende vechten jeghen hem daer enen camp overwaer. aldus sal Roelant met eren ten ghenoten wederkeren. Doe sprac Oghier sonder waen 1175[regelnummer] ‘Roelant, brindi Renout ghevaen? of hebdine doot ghesleghen? of heest u die coene deghen ghenade ghebeden? secht ons saen. of brindi sinen sweer ghevaen?’ 1180[regelnummer] Roelant antworde in vransois ‘swijch! god verwate di, Dannois!
[pagina 80]
ghi heren,’ sprac Roelant met sinne ‘ic sal varen ten clooster inne ende ghi moet alle ghemenelike 1185[regelnummer] wederkeren in Vrancrike.’ doe antworde Oghier te desen ‘Roelant, wildi monec wesen? u berouwen uw mesdade? nu vaert ende bit den abt ghenade.’ 1190[regelnummer] doe sprac Roelant een riddre fier ‘swijch! verwaten warstu, Oghier!’ doe sprac die Dannois lofsam ‘nu willic swighen, Roelant es gram.’ doe sprac die biscop Tulpijn 1195[regelnummer] ‘Roelant, laet dese tale sijn! twi souwi in Vrancrike alle keren ghemenelike ende ghi sout bliven te Beverepaer? so segghic u over waer, 1200[regelnummer] teerst dat wi quamen in Vrancrike vor den coninc ghemenelike ende hi soude openbare van u weten niemare, wat mochte wi laten dan verstaen 1205[regelnummer] Caerl den coninc wel ghedaen, als ghi achter ons bleest hier?’ doe antworde die grave fier wel hastelike den neve sijn ic saelt u segghen, her Tulpijn. 1210[regelnummer] hets mi also comen, ic hebbe Renouts wedde ghenomen, dies mi die here van Montalbaen lie verranesse hevet ghedaen dat hi mi den dief Ywen nam: 1215[regelnummer] hier omme was ic harde gram ende hebbe op den heelt ghemeit
[pagina 81]
die verranesse al opgheleit.’ doe sprac die biscop utevercoren ‘Roelant neve, hebdi ghesworen 1220[regelnummer] Renouts doot van Montalbaen, so ne moghedi niet ontgaen: dat segghic u sonder hale. noch weten wi alle wale,’ sprac die biscop donvervaerde 1225[regelnummer] ‘dat men u met ghenen swaerde mach ontghinnen no met spere: ghi sijt beter dan een here. mer siet hier die trouwe mijn,’ sprac die biscop Tulpijn 1230[regelnummer] ‘wert Renout van u versleghen, ghine sult niet drie daghe leven, men sal u deghen werde graven onder die coude erde.’ Daer dit sprac her Tulpijn, 1235[regelnummer] wert blide Oghier die heelt sijn ende sprac hastelike ‘ay god van hemelrike! gheven moeti tehant dat vechten moete Roelant 1240[regelnummer] jeghen Renout van Montalbaen, so sal hi proeven harde saen wat groter cracht den jonghen man in elken wighe gheleesten can.’ doe sprac Roelant een heelt fier 1245[regelnummer] ‘bi gode ic seggu, her Oghier, dat ic niet gheve omme sijn doen alse goet als een bottoen.’ doe sprac Ritsaert van Normendie ‘ghenade vrouwe sente Marie! 1250[regelnummer] Roelant grave utevercoren, hebdi Renouts doot ghesworen,
[pagina 82]
siet hier ons trouwen,’ sprac die deghen, ‘wert van u Renout versleghen, Roelant, ghine doet nemmermere 1255[regelnummer] in Vrancrike wederkeren.’ als dit sprac die rike Norman, doe seide die hertoghe van Ardan ‘edel neve Roelant, hebdi den doot van den wigant, 1260[regelnummer] eer ghi keert in Vrancrike emmer ghesworen sekerlike, sone moghedi niet ontganghen, wine sullen u alle hanghen.’ daer dreghendem ghemenelike 1265[regelnummer] al die ghenote van Vrancrike omme Renouts wille van Montalbaen dien hi met campe wilde bestaen. doe antworde die grave Roelant ‘nu eist mi ten sorghen bewant: 1270[regelnummer] wildi mi al gader dreghen, inne mach mi niet verweren.’ Doe sprac Naymes die wigant ‘hoort na minen raet, Roelant.’ ‘na wat rade sal ic horen?’ 1275[regelnummer] sprac Roelant die grave vercoren ‘ic hebbe Renoude den wigant mine trouwe ghegheven altehant, dat ic jeghen hem vechten sal, mine lette god ende ongheval. 1280[regelnummer] also helpe mi god van paradijs! inne liet niet om al Parijs, inne ware van den ede quite jeghen Renout in den crite.’ echt sprac Naymes een heelt fijn 1285[regelnummer] ‘Roelant, laet dese tale sijn. ne wildi na ons horen niet,
[pagina 83]
ghine moet vechten wats gheschiet endelike jeghen Renoude onsen neve van Merewoude. 1290[regelnummer] so willic dat ghijs seker sijt: taleerst dat ghi sijt int crijt, so sullen comen ghemenelike die twaelf ghenote van Vrancrike met haren swerden, bi sente Jan! 1295[regelnummer] op Renout den coenen man, ende wille ons wiken dan Renout, so sidi quite, riddre stout, van den ghelove, dat segghic u, daer ghi ghebonden met sijt nu; 1300[regelnummer] ende wil hi ons ooc wiken niet, so es hem evele gheschiet: wi sulne vaen ghemenelike ende voernen in Vrancrike.’ doe antworde Roelant die deghen 1305[regelnummer] ‘een valsc raet es hier ghesleghen. alse gheve mi god pardoen! des ne sal men mi niet doen: ic wille den camp allene vechten ende mi selven int crijt verrechten.’ 1310[regelnummer] dus bleven die ghenote daer. dat segghic u al over waer, dat Renout die heelt onvervaert voer rechte te Montalbaen waert ende voerde Ywen den coninc 1315[regelnummer] met hem waerlike dinc, ende Renout leverdene sinen wive, dat segghic u bi minen live. Als doe Renout vernam dat hi te Montalbaen quam, 1320[regelnummer] sprac hi, vor die heren al gader ‘vrouwe, nemt hier uwen vader
[pagina 84]
een den alre valsten man die nie siele of lijf ghewan.’ die vrouwe antworde omoedelike 1325[regelnummer] ‘dat loon u god van hemelrike!’ nochtan was si harde gram op haren vader die quam, ende versprackene harde sere: soe seide ‘verradre, groot onnere 1330[regelnummer] hebdi ghedaen ende grote scande, dat ghi voert in Vranclande ende vercocht daer Renoude minen here van Merewoude ende alle mine swaghelinghe 1335[regelnummer] die u in wel meneghe dinghe hebben ghedaen grote ere ende van vele lants ghemaect here.’ dit ende noch me sei soe ende sprac hem nidelike toe. 1340[regelnummer] doe riep Renout, dat wet wale, met luder kele in die sale. doe sweghen die heren altemale ende Renout sprac dese tale ‘ghi heren,’ sprac die grave fier 1345[regelnummer] ‘ghi moet alle bliven hier ende ic sal allene varen te Beverepaer al sonder sparen.’ doe sprac sijn broeder Adelaert die coenere was dan een liebaert 1350[regelnummer] ‘Renout, dat u god beware! wat suldi doen te Beverepare?’ doe sprac Renout die wigant ‘Adelaert, bi sente Amant! ic hebbe ghenomen sonder scamp 1355[regelnummer] jeghen Roelant enen camp te Beverepaer op die heide.’
[pagina 85]
doe sprac Adelaert ende seide toten riddre wel gheboren ‘wat duvel, Renout! hebdi ghesworen 1360[regelnummer] emmer die doot van Roelande, daer mach wel ons af comen scande. want ghi weet wel dat de deghen niet ne mach werden versleghen. bedi hi es der beste een 1365[regelnummer] die die sonne ie bescheen, ende bi den here die mi gheboot! vechti jeghen hem, ghi sijt doot, ende wine versoenen nemmermere jeghen Carle minen here.’ 1370[regelnummer] Renout antworde saen ‘entrouwen ic sal die vaert bestaen: danne lietic dor neghene noot, al waendicker bliven doot.’ Doe weende vrouwe Claradijs 1375[regelnummer] bitterlike, des sijt wijs, ende claghede Renout sere. doe sprac Malaghijs die here te Renouts wive, dat segghic u: ‘vrouwe laet staen uw wenen nu, 1380[regelnummer] dat u god houde ende beware! want Renout moet te Beverepare emmer varen, sal die here nemmer ghecrighen ere ende wil hi sine trouwe quiten 1385[regelnummer] jeghen Roelant in den crite. loghe hi hem in den noot, men souts hem lachter spreken groot. ic salre varen’ sprac die heelt vri ‘ende emmer sal ic hem wesen bi.’ 1390[regelnummer] Adelaert sprac ‘ic sal varen met Renoude te Beverepare.’
[pagina 86]
Ritsaert entie coene Writsaert ghereden hem ooc ter vaert als te varene met Renoude. 1395[regelnummer] doe sprac die grave van Merwoude te sinen broedren openbare ‘inne wille niet dat iemen vare, want bi gode van Nasarene! Roelant beit daer mijns allene.’ 1400[regelnummer] Dus sullen die overcoene recken op die heide trecken, want elc hat andren van den wiganden tevoren ghesekert wel met handen. dus voer die riddre met Bejarde 1405[regelnummer] te Beverepare op die warde, ende alsi tforest es leden

Vorige Volgende

III. Bruchstück.