Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2 (1977)

Informatie terzijde

Titelpagina van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2
Afbeelding van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2Toon afbeelding van titelpagina van De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.29 MB)

XML (2.63 MB)

tekstbestand






Editeur

H.W. van Tricht



Genre

proza

Subgenre

non-fictie/brieven


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De briefwisseling van P.C. Hooft. Deel 2

(1977)–P.C. Hooft–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Tweede deel


Vorige Volgende
Regelnummers proza verbergen
[pagina 470]
[p. 470]

604 A Monsieur, Monsr Joost Baak, bij 't oudemannenhujs, in No 3. tot Amsterdam.

(Baak: Muyden 5 octobr 1633 beantw 7 ditto)

Loont.

 

1 Monsr mon frere,

 

2 Hierinne heeft UE de brieven van voorschrijven aende HH. van 3 den Hoonert ende Reighersberghe; met vlugge zeghels, op datzeGa naar eind3 4 gelezen ende daernae geslooten moghen worden. Maer eer UE dat 5 doet zal dienstigh zijn dat UE in de geene die aen mij gericht 6 daerinne steken, bij de E betekenende de voors Heeren, voeghe eenGa naar eind6 7 d: te weeten dat zij die moghen vinden aldus: Ed.: gelijk de wijzeGa naar eind7 8 is, daer men van lujden hunner soorte schrijft. UE houde mij dit tenGa naar eind8 9 goeden, alzoo een kleen verzuim van eerbiedenis dikwijls koelte in 10 de geneghenheit der lujden maekt. Wijders zoo had UE vergeten 11 den brief, die vanden H. Reighersberghe melt, te slujten: 't welkGa naar eind11 12 gedaen dient, ende daer nae weder opgebroken, in schijn oft hij 13 besloten aen mij gezonden waer. Ick zoude ook raedzaem vinden,Ga naar eind13 14 dat nevens 't overleveren der brieven de goede lujden aen de HH 15 behandighden dubbelt van 't vonnis tegens UE ende d'andre be- 16 zorghers vanden boedel van Jacob Reael, bij 't hof van Hollandt 17 ujtgesproken: alzoo 't zelve wel betrachtinge waerdigh is. Enighe 18 andre bedenkingen heb ik noch, die ujt de penne niet en willen,Ga naar eind18 19 ende misschien wel verdienden, dat UE eens gins ende weder her-Ga naar eind19 20 waerts quaeme. Ende dus verre van nootzaeken. Belangende deGa naar eind20 21 tijdingen aldaer van Walstein, verwondert mij dat men noch in die 22 onzekerheit steekt. Dat hij op bedrogh der Evangelischen ten voor- 23 neemsten zoude toeleggen, dunkt mij een hooghduitsch vermoe-Ga naar eind23 24 den. De groove verstanden hebben dit, dat zij altijds duchten ver-Ga naar eind24 25 kloekt te werden, ende de dingen meer meeten nae 't gewisseGa naar eind25 26 hunner bequaemheit om bedroghen te werden, dan nae de reden:Ga naar eind26 27 ende is het der gaeuwen plaegh, dat men altijds omzien nae henGa naar eind27 28 heeft. Maer 't moght wel, dat Walstein het hart niet hoogh genoeghGa naar eind28 29 hebbende, om een stuk van zoo groot een' gevolgh te bestaen, ende 30 bedwemelt zijnde in 't overdenken van een werk dat de gemeene 31 zoo wijdt te boven gaet, den middelwegh kooze ende eenighe 32 vreede zocht te beärbejden, waer bij hij eenighen Vorstlijken, niet

[pagina 471]
[p. 471]

33 Koninklijken staet, ende voorts veiligheit voor zich zelven en 34 d'andere Vorsten moght bedingen: 't welk, mijn oordeels, zijn 35 zoude, indien men 't rijk in dier forme ophemelde, als 't was voorGa naar eind35 36 't inneemen van Boheemen door den Paltsgraef. 'T zelfste zoudeGa naar eind36 37 ook minder opspraek van ontrouw onderwaerigh zijn, dan 't vol-Ga naar eind37 38 komen verschuppen des Kaizars: alhoewel men, gelijk UE welGa naar eind38 39 oordeelt, dit al mede zoude weeten te vergulden met glimp vanGa naar eind39 40 redenen, die altijds de ooghen der Evangelischen t'over vervullenGa naar eind40 41 zouden. Mij gedenkt, als de Ridder Reael noch in Indjen was, datGa naar eind41 42 'er in mijn gezelschap op den Dam gesproken wert, oft zoo een 43 man zich niet gemaklijk meester van die oorden zoude kunnen 44 maeken. Mijn swaegher Cloek mejnde dat hij te vroom was omGa naar eind44 45 een verraeder te worden. Waer op Burgermeester Graef dat pas,Ga naar eind45 46 voeghde, dat men dien naem wel gewoon was te geeven aen de 47 geenen, die stadt oft landt den vijandt leverden, maer niet aen de 48 geenen, die 't voor hun zelven hielden. Francisco Sforza, eerste 49 Hartogh van dien naeme, gebrujkte 't legher der stadt Milaen, van 50 'twelk hij Overste was, om de zelve te bemeesteren, ende bleefGa naar eind50 51 echter in grooten aenzien, onder d'Italiaensche moghentheden:Ga naar eind51 52 Zulx zijne naezaeten dien staet lange jaeren bezeten hebben, tot dat 53 het hun aen wettigh ojr ontbroken heeft. Toen heeft Kaizar Karel 54 dat Hartoghdoom aen zich getoghen, ende zijnen zoone als erfgoedt 55 naegelaeten. Dien 't luste d'exempelen van dusdaene handelingenGa naar eind55 56 op te zoeken, meenighte zoud' m' 'er vinden; en Caesar zelf wel-Ga naar eind56 57 bekaejt staen om dit punt te beantwoorden. Daerentussen hebbenGa naar eind57 58 zoo veele, zelfs deftighe ende vroome Kaizeren, geen been gevon-Ga naar eind58 59 den in 't bezit des rijx, op 't zelve recht: alhoewel de rechtsgeleerden 60 lichtlijk verscheidene ujtvluchten t'hunner rechtvaerdighmaekinge 61 zouden weeten uit te vorssen. Maer 't regent hedensdaeghs groote 62 nieuwmaeren. T'Iselstein hadden wij der eene van 't overgaen der 63 stadt Nancy aen den Koning van Vrankrijk: maer drooghde haestGa naar eind63 64 op. Gister sweefde hier een gerucht, hoe Breda, door de bezettingen 65 van Berghen op Zoom ende Steenberghen bemaghtigt was, mitsGa naar eind65 66 verstandt hebbende met eenighe soldaeten van binnen, die door 67 hongher en kommer tot d'overlevering bekoort waeren. Waer 68 daer ijet aen 't zoude anders klinken, denk ik. Niettemin 't over-Ga naar eind68 69 romplen van Wezel, bleef etlijke daeghen, onverzekert. Dat UE in 70 lange niet van Tacitus vernoomen heeft, komt ten deele bij onsGa naar eind70 71 rotsen toe ten deele, door dien ik bezigh ben met mijn' jeughlijkeGa naar eind71 72 rijmen bij een te raepen, ende te verschrijven, ten verzoeke van deGa naar eind72 73 HH. Verburgh en Brosterhujzen, die dezelve denken te doen 74 drukken, en de bequaemste in 't landt zijn om de liedekens opGa naar eind74

[pagina 472]
[p. 472]

75 zangmaet te stellen. Maer UE vergeet mij ook t'eenenmael, met 76 Sr Brasser te vraeghen nae de naemen, over lange verzocht, derGa naar eind76 77 vrouwen die hunne kleinoodjen tot verval van 's lands gemeene 78 kosten verschaft hebben. Noch komt mij in den zinne hier bij te 79 voeghen, dat de H. Staekmans op Vrijdagh voorleden hier aen-Ga naar eind79 80 sprak, t'mijnen grooten leedtwezen, eer ik t'huis gekomen was. 81 Zijn' Ed. zeide mijner schoondochter, naer Amersfoort te gaen. OftGa naar eind81 82 de rejze nu voorts nae Vrieslant lejdt, is mij onbekent. Maer 't zal 83 Sr Vander Kindert hooghdienstigh zijn, dat zijn' Ed. ook monde-Ga naar eind83 84 lings eenen torn doe op de HH vanden Hooghen Raede. VermaghGa naar eind84 85 ik meer den goeden lujden te gevalle, UE magh gebieden,Ga naar eind85

86 Monsr mon frere, over

87 U E

88 Verplichten broeder

89 P C Hóóft.

88 Vanden H.t. Mujden,

89 5 Oct. 1633.

 

Hooft helpt de curatoren van Jacob Reael's faillissement aan introductiebrieven. - Oorlogsnieuws. - Voorbereiding van de uitgave der Gedichten (1636).

[tekstkritische noot]Origineel. KA CLXXIab 98.
Hs. Watervlek.
eind3
vlugge of vliegende zegels (WNT vlug 1984, vliegen 2514 2 β): zegels die zo los aan de brief gehecht zijn dat die gelezen en daarna gesloten kan worden. Baak heeft als curator van het faillissement van Jacob Reael brieven van aanbeveling aan Hooft gevraagd voor twee raadsheren in de Hoge Raad, Van den Honert en van Reigersbergh. Er is nl. een proces voor het Hof van Holland door de curatoren verloren, tegen welk vonnis zij appèl hebben aangetekend. Hooft stuurt behalve de gevraagde brieven (met vlugge zegels) de ook voor de raadsheren bestemde mee terug, die aan hem gericht waren en waarin waarschijnlijk om de aanbevelingsbrieven gevraagd werd. Baak had ze aan Hooft verzonden (r. 13).
eind6
E kon ook Eersaeme betekenen, het epitheton voor eenvoudige mensen.
eind7
de wijze: de door de conventie voorgeschreven wijze.
eind8
daer: wanneer; soorte: stand.
eind11
van...melt: over de heer van Reigersbergh spreekt.
eind13
de verklaring van deze overvoorzichtigheid ligt voor de hand: juist Van Reigersbergh was in opspraak geraakt doordat er een brief van hem aan zijn zwager Grotius in verkeerde handen was gekomen. Hij schreef daarin spottend over de verkiezingen en met instemming over de wijziging ten gunste van de Remonstranten die zich in de Amsterdamse vroedschap aftekende.
eind18
die...willen: nl. voorzichtigheidshalve.
eind19
gins ende weder: (op een dag) heen en weer.
eind20
dus...nootzaeken: tot zo ver over dringende zaken.
eind23
hooghduitsch: plomp, volgens vVl. II 343 n. 2; niet in WNT.
eind24
De groove verstanden: De domme geesten; dat...werden: dat ze altijd bang zijn, dat men ze te slim af is.
eind25
meeten nae...werden: afmeten naar het bewustzijn van hun geschiktheid om bedrogen te worden.
eind26
nae de reden: naar redelijk is.
eind27
ende...heeft: en het is de plaag van de intelligenten dat men altijd rekening met hen moet houden, voor ze moet oppassen.
eind28
Maer...kooze: Maar het zou wel kunnen, dat Wallenstein niet moedig genoeg is om iets dat zulke ernstige gevolgen heeft, te ondernemen, en, overweldigd door 't overpeinzen van een onderneming die de gewone zo ver te buiten gaat, een compromis koos (WNT bedwelmen 1261 I).
eind35
in...ophemelde: op die wijze ordende; voor enz.: dus voor het begin van de Dertigjarige oorlog.
eind36
'T zelfste: Dit (deze maatregelen).
eind37
onderwaerigh: onderhevig.
eind38
verschuppen: opzijschuiven.
eind39
al mede: ook al; glimp: schone schijn.
eind40
altijds...zouden: althans de protestanten zouden de voorwendsels gemakkelijk slikken.
eind41
in Indjen: als gouverneur-generaal.
eind44
vroom: rechtschapen.
eind45
Burgermeester Graef: Jacob Dircksz. de Graeff van Zuid-Polsbroek.
eind50
bemeesteren: vermeesteren.
eind51
echter: later, daarna; moghentheden: heersers.
eind55
Dien 't luste: Als men er lust in had.
eind56
welbekaejt staen: in grote verlegenheid zijn, met de mond vol tanden staan (WNT bekaaien 1560).
eind57
Daerentussen: Daar tussenin.
eind58
deftighe: bezadigde; edele (WNT deftig 2352 A 1; 5); geen been gevonden: geen morele scrupule gehad.
eind63
maer (die).
eind65
mits...binnen: doordat ze in verstandhouding stonden tot een aantal soldaten in de stad.
eind68
Niettemin: de overrompeling van Wezel is ook enkele dagen onbevestigd gebleven.
eind70
komt...toe: ligt ten dele aan ons reizen (WNT toekomen 495 b).
eind71
mijn jeughlijke rijmen: de verzen uit mijn jonge dagen.
eind72
verschrijven: verbeterd overschrijven: de bekende onderwerping aan de eisen van het metrum.
eind74
drukken: de uitgave van 1636, Gedichten (Leendertz nr. 3).
eind76
over lange, vgl. 599.
eind79
Staekmans vgl. 574; aensprak: een bezoek bracht.
eind81
schoondochter: stiefdochter.
eind83
Sr Vander Kindert, vgl. 423.
eind84
eenen torn doe op: een poging doe bij (WNT torn (III) 1535).
eind85
den goeden lujden: zie r. 14.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

auteurs

  • H.W. van Tricht

  • F.L. Zwaan

  • D. Kuijper Fzn.

  • Franco Musarra