Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch

Regelnummers proza verbergen

Porrus rijcheit ende sy groete macht.
Cap. XLII.aant.

1Alexanders historie seit dit vanden camp alse voirseit is. Mer^1. 2Justinus scrijft, dat Porrus was van Alexander zeer ghewont^2. 3ende oick ghevaen in dien strijt, daert ors Bucifal doot bleef, 4⁺ ende dat Porrus hierom so droevich was, dat men hem nauwe 5verbidden mochte, dat hy hem genesen liet ende dat hy ate. 6Ende als Porrus genesen was, so gaf hem Alexander sijn lant 7weder mit vreden. Hierna dede Porrus maken Alexander ter 8eeren drie steden; die een hiet Alexandriën, ende die anderaant.^8. 9Bucifalline na Alexanders orsse, dat Porrus doot sloech, ende 10die derde stat hiet Nicia. Porrus hadde in sijn heere XL^M manaant.^10. 11te voet ende XVIII^C wagene wel gheordineert ende gemannet; 12ende in allen siden waren scerpe zekelen dairan ghemaect, die 13zeer sneden. Ende hiertoe hadde hy IIII^C olifanten, die wel

1. Alexanders historie = Epitome II 4.

2. Justinus, lib XII.

+ fo. 77c.

8. drie steden, l. twee steden. Zie de aanteek.

10. XL^M l. XIIII^M man te voete ende VIII^C wagene. Zie de aanteek.

[p. 109]

tekstkritische noten

14ten stride gheleert waren om dat heere mede doir te breken. Ende 15elke olifante hadde eenen stercken toern op, dair ghewapende 16lude in waren ende scutters, ende die toernen waren binnen 17wel ghespiset. Dit was een sterc heer. Porrus hadde oic een zale, 18die xxx columpnen lanc hadde, in achijs ghewracht al van^{18. en 22.} 19finen goude, ende die weghe waren al mit goude overdect 20vingers dicke al doir ende dore. Dair binnen hadde hy enen wijngaert, 21daer die wijngaertrancken ende die scoten ende die bladere 22waren gemaect in achijs van finen goude, ende die druven waren 23ghemaect van myrauden ende van cristalle. Dair waren an ghemaect 24alte uuterlic azementcameren ende slaepcameren, dair die^{24. en 25.} 25wande alte uuterlic of ghemaect waren van finen goude, (nochtan^25. 26en waren sy binnen niet holle), ende dairin geset cabunkel^26. 27ende costelike steen Die doren van desen pallaes waren yvorien; 28die balke waren van ybenen houte, ende dit pallaes was al 29over gewilft mit cypresse, dair in stonden ghemaect veel beelden 30groet ende lanc van finen goude ende niet hol. Ende elc beelt

14. E.H. om die bataelgien; F. op die betaaldien mede; B. battaeldien mede te dore breken. 15. B.F. olifant; C. elephant; H. elc; E. olifant hadde op sijn rugge een starcke toern; B.F. torre; C. op haer; lude op waren; E. op (ontbr.) dair. 16. C. scutten; B. torren; C.E. toerne; H. toern; binnen (ontbr.). 17. H. ghespijst binnen. Ende dit; G.H. sael. 18. B.C.E.F.G.H. colummen; E.H. lanc was; B. machijs; F. mathijs; G. had in athijs; H. ende hadde mathijs. 19. B.E.F.H. ende die weghe (E. wande; H. wande daerof) waren al mit goude. 20. C. al dorch ende doer; E.F. dic al over ende over; E. had hi enen. 21. F. dair.... wijngaert (ontbr.); H. wijngaert mit rancken, dair die scoten ende die blader ghemaect waren van mathijs al van enz; C. bladeren. 22. F. gemaect waren; B. machijs; C.G. in athijs; E. machijs (ontbr.); F. mathijs; B. waren (ontbr.); F. gemaect waren. 23. B.E. miraude; F. mirande, H. mytaude; B.F. kerstale. 24. E.H. uterlike; C. uterliken; G. cameren (ontbr.) ende; B.F. weghe; C. waende alte costelick. 25. E.F. of (ontbr.). 26. B.E.F.H. nochtan.... holle ende (ontbr.); C. nochtan soe en; hol; B. dairin waren geset; C.E.F.H. dair waren in geset; B.E.F.H. Carbunkele ende ander preciose steen (B. stene; E stenen). 27. G. ende costelike (ontbr.); H. palase; B. was al. 28. H. ende die; al van; C. balken; ijveren holte; F. ijberen hout. 29. B. overwulft; C. gevulft; E. verwulft; F. overwlft; C.F. cypressen; H. cypresse ende. 30. B.E.F.H. nochtan en waren si niet binnen hol; C.H. beelde; C. van.... goude (ontbr).

18. en 22. in achijs is een schrijffout voor machijs = massief, cf. de aanteek. Sp. Hist. I⁴. XL 34. De invoeging reg. 19 wordt gerechtvaardigd door 4 der varianten en de lezing van den Sp. Hist I⁴. XL. 35.

24. en 25. uuterlic. Zie de aanteek. Cap. XXXI. 10.

25. nochtan....holle ontbr. in 4 der varianten en in den Sp. Hist.

26. cabunkel. d.i. carbunkel.

[p. 110]

tekstkritische noten

31had in die hant enen cop van finen goude. Daer stont oec binnen^31. 32een platanus van finen goude, die groet ghenoech was, in die 33gelijcke als oft een gulden lynde gheweest hadde. Dair waren 34oick veel nappen van preciosen stenen ende van cristalle. Dair 35was ongeloefliken voel scats ende voel duerbare stene, ende 36overtallike voel precioser crude. Ende alle dit grote goet quam 37Alexander in handen.

31. B.E.F.H. Daer stont oec binnen een platanus van finen goude. 34. F.G. preciose; F. stene; B.E.F. kerstale; E. Dair waren oec onghelovelic; F. dair was oec; H. Ende daer waren oec. 35. B.C.F.H. ongheloeflic; B.F. diere; E. costelike stene; G. dierbarre stenen; H. duerber; C. ontellike; B.F. onvertalike; E. overtalliken; E.F.H. diere crude; B.E.F.H. al dit. 37. H. in sijn handen.
Opschrift. C. in een staet sprac; H. Ca. XLII.
1. C. In dier tijt dede; E. al sijn. 2. C. begerden; G. si begeerden; H. ende (ontbr); C. pynnoniën; H. pingieren; E.H. alle (ontbr.); F. bamnieren. 3. C. mit golde; goldes dat des 4. B. gheboeren; E. niet gheweten; H. niet voeren en conden; B.G. nochtan; H. nochtans; C. mit hem; E.F.G.H. heer. 5. C.F.H. dusent; E.M.; B.E.F.H. olifante; C. elephanten; H. al (ontbr.); B.E.F.H. alder. 6. B.F.H. was; E. van gulden; H. blincte; C. harde seer verre; H. verde; B.E.F. mitter zonnen. 7 B.E.F. alle die waghene; C. ende alle die beesten; G. Ende....zekelen (ontbr.). 8. C. Alex die; B.F. had; C. sinen heer CC karren; H. twalef hondert. 9 C. manne stolte toe orsse; E.F. man (ontbr.) stoute; H. XXX dusent. 10. B.E.F. vrome; C.E. voert so; E. CCCC^M.

31. Sp. Hist. I⁴. XL. 52:

‘Enen platanus, oec groet genoech,
Al fijn goudijn, indier gebare,
Oft ene guldine linde ware’.