Bouwen en afbreken

[p. 65]

Vergaderen II

er is mij eens gevraagd een artikel te schrijven over oude klederdrachten. Toen ik tot mijn verweer aan voerde niets van oude klederdrachten af te weten kreeg ik ten antwoord, dat dit nu juist het aantrekkelijke van mijn artikel ging worden: frisse kijk en zo...... Iets dergelijks moet ook ten grondslag gelegen hebben aan de behoefte mij iets over vergaderen te laten beweren. Ik ben namelijk gemakkelijk de slechtste vergaderaar van het westelijk halfrond, al heb ik toch verscheidene kwalijk bestede uren van mijn leven in vergaderingen doorgebracht, zodat ik dus niet zo onbevangen tegenover dit onderwerp sta als tegenover klederdrachten. Mijn afkeer van vergaderen zal voor een belangrijk deel wel te wijten zijn aan het feit, dat ik geen vlot spreker

[p. 66]

ben en maar moeizaam mijn gedachten formuleer, een tekort dat nog schrijnender wordt door de omstandigheid dat ik over bijvoorbeeld de wenselijkheid een subcommisie te benoemen voor het bestuderen van wat dan ook helemaal geen gedachten heb. Mijn tweede grief tegen vergaderen is dat dit vele sprekers, die in dezelfde omstandigheid verkeren geenszins belet toch langdurig aan het woord te blijven.

Mijn onkunde zowel van klederdrachten als van vergaderen verontrust mij slechts ten dele. Er is altijd wel een boek te vinden, het moet een heel raar onderwerp zijn waarover niet een boek geschreven is. Ik heb een man gekend, die zwemmen geleerd had uit een boekje en ik heb het een bewijs van onbeperkt vertrouwen in de macht van de drukletter bevonden toen hij zich de eerste maal te water begaf en bijna verdronk aan een drukfout. Er zijn verhandelingen over het plaveisel in het oude Rome, over het voorzichtige liefdeleven van stekelvarkens, over het ademhalen bezien vanuit een fiscaal standpunt - het is toch zeker 's rijks lucht? - en dus is stellig ook het vergaderen het object geweest van diep wroetende studies, die evenwel voor mij nooit diep genoeg wroeten omdat ik onder het fatum leef dat wat ik nu net weten wil er niet in staat. In een tijdelijke periode van zelfbediening worstelend met een vraagstuk betreffende Eigenheimers heb ik in mijn encyclopedie twaalf dicht bedrukte, boeiende kolommen over de aardappel doorgeworsteld, zonder het verlossende woord gevonden te hebben over afkokers en wat een man daartegen te doen staat; zo vond ik in een buitenlandse, die ik eens raadpleegde op zoek naar onkreukbaar respectabele informatie wèl de maten van de curven van Marilyn Monroe, maar geen woord over de vlakken van Piet Mondriaan. In de vele handleidingen voor zelfstudie van het vergaderen en leidraden bij het voorzitten is gegarandeerd geen hoofdstuk te vinden over de fenomenologie van het vergaderen, over deszelfs metafysica of over bijvoorbeeld de invloed ervan op de bloei van het huwelijksleven. Het komt mij na ruim en rijp beraad voor, dat veel vergaderen in het prille van de echtverbintenis die bloei

[p. 67]

minder bevordert dan in latere stadia, waarin gematigd vaak vergaderen zelfs een conserverende invloed kan hebben.

Vergaderen is het gewoonlijk wat zanderige, democratische antwoord op de oude, feodale, kleurige toernooien. Als die toernooien heeft het natuurlijk ook zijn ritueel, waarvan de zin evenwel vrijwel verloren gegaan is, waardoor er voor kinderlijke geesten als de mijne geheimzinnige kanten aan zitten. Geheimzinnig, om maar iets te noemen, vind ik het verschijnsel dat mensen, die de avond tevoren nog samen aan de zweef geweest zijn elkaar nadat de voorzittershamer gevallen is plotseling ‘meneer’ en ‘mejuffrouw’ gaan noemen, waarschijnlijk uit angst voor de notulen. Geheimzinnig vond ik eens een vergadering, die voor een deel geheim wilde zijn. Er is een woord voor, dat evenwel hardnekkig weigert in mijn herinnering terug te keren: de vergadering is in.........? Ja, wat? Hoe ik ook peins, onzinnig, maar onweerstaanbaar dringt zich het woord ‘concubinaat’ naar voren en daar zullen we het dus mee moeten doen: de vergadering is in concubinaat...... Het was een bijeenkomst van nogal loszinnige lieden, die de woorden op de convocatie: ‘aanvang twee uur’ plachten te lezen als ‘aanvang vanaf twee uur’. De voorzitter legde geduldig en omstandig uit dat ieder zich door zijn aanwezigheid verplichtte het te besprekene geheim te zullen houden en het niet te zullen publiceren. Wie dat niet wilde of kon kreeg alsnog de gelegenheid de vergadering te verlaten. Er verdween natuurlijk niemand. ‘Welnu dan, dames en heren, bij het hoofdbestuur is een schrijven ingekomen van......’. Op dat moment ging met een luid en omstandig gekraak de deur open en binnen trad de heer Jansen, die haastig een plaatsje zocht. ‘Meneer Jansen’, sprak de voorzitter met de lankmoedigheid van zeven aartsengelen, ‘meneer Jansen, deze vergadering is in concubinaat, hetgeen wil zeggen dat Uw aanwezigheid enz. enz.’ Nee, meneer Jansen bleef natuurlijk ook zitten, waarop krachtig en fier de deur opnieuw openging en de heer Pieterse binnenschreed, die op zijn beurt ingewijd moest worden in de geheimen van het concubinaat. Enfin, om een uur of vier

[p. 68]

heb ik dit boeiende geheel maar verlaten zonder er achter gekomen te zijn wie nu wel die brief aan het hoofdbestuur geschreven had en waarom wij allemaal zo nodig in concubinaat moesten. Ik heb gehoord, dat het een heel late vergadering geworden is......

Met recht en reden mag uit dit alles afgeleid worden dat ik inzake het vergaderen nooit iets constructiefs heb bijgedragen en het ziet er niet naar uit dat dit in de toekomst ingrijpend zal verbeteren. In een - niet door mij - te schrijven Geschiedenis van het Vergaderen door alle Eeuwen in twaalf delen met supplementbanden zal ik niet worden bijgezet als de grootste vergaderaar aller tijden of als de man, die de stoot gaf tot het vergaderen op hoger plan. Vooral ook wat de sprekers betreft ben ik het met Shaw eens, die gepleit heeft voor grotere bondigheid in de expressie. Hij dweepte in dit verband met de Chinezen, die het westeuropese: ‘Het spijt ons U te moeten berichten dat wij aan Uw verzoek niet kunnen voldoen’ kortsluiten tot ‘Sorry no can’.

Tot de aloude Chinezen - wij kunnen het zo gek niet bedenken of zij hebben het eerder bedacht - keerde een van de weinige mensen terug, die voor mij een vergadering heeft opgefleurd. Hij moest de danktoespraak tot de voorzitter houden en vertelde dat bij die aloude Chinezen dan in lang vervlogen tijden de merkwaardige, maar wel charmante gewoonte bestond om een pasgeborene te kussen op dat gedeelte van het lichaam, waarop de hoop der ouders gevestigd was. Wilde men dat hij een groot danser zou worden, dan kuste men hem de voeten, een groot redenaar: de keel, een groot denker: het jeugdige hoofd. ‘Meneer de president’, aldus besloot de spreker, ‘ik weet niet op welk deel van Uw anatomie U bij Uw geboorte gekust bent, maar ik wil hierbij belijden, dat ik nog nooit iemand zo uitmuntend voor heb zien zitten.

Ik dank U!’

jaques den haan