Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Gedichten. Deel 6: 1656-1661 (1896)

Informatie terzijde

Titelpagina van Gedichten. Deel 6: 1656-1661
Afbeelding van Gedichten. Deel 6: 1656-1661Toon afbeelding van titelpagina van Gedichten. Deel 6: 1656-1661

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.79 MB)

Scans (3.83 MB)

XML (0.95 MB)

tekstbestand






Editeur

J.A. Worp



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Gedichten. Deel 6: 1656-1661

(1896)–Constantijn Huygens–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 238]
[p. 238]

[1658]

Tot God op niew jaers dagh 1658Ga naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

 
Noch eens; 'tis weer Niew jaer, en ick sie 't en belev' het.
 
Groot Schepper van den Tijd, die 't mij vergunt en gevet,
 
Weest eewelick gelooft, die mij dus verr gebracht
 
En onlanx metten haer gesleept hebt uijt de gracht,
5[regelnummer]
Daer ick te grond' in ging, soo 't liep door alle monden,
 
Die dijne Wonderen maer menschelick verstonden.
 
Ghij schenckt mij een niew Iaer; Ick weet en ick beken,
 
Dat ick'er dij op 'tminst een niew voor schuldigh ben:
 
Maer, schept ghij dan in mij het Niew jaer en 'tniew leven,
10[regelnummer]
Soo ghij 'tmij niet en geeft en kan ick 't dij niet geven.
 
1. Ian.

Aenden heere Cats.

 
Onder allerleij geschencken
 
Kond' ick heden geen bedencken,
 
Als icks' all' had overdocht,
 
Dat u beter dienen moght
5[regelnummer]
Dan, nu all' uw Boomen pruijlen
 
En noch schaduwe, noch schuijlen
 
In dit ongetempert weer
 
En verleenen aen haer' Heer,
 
Bladeren te doen verschijnen
10[regelnummer]
Die geen winter doet verdwijnen.
 
En hier zijnder sonder endt
 
Uyt den Boomgaert die ghij kent.
 
Neemts' in danck aen t'mijner bede,
 
Met myn' wensch toe: dat's, Hiermede
15[regelnummer]
Veel gelucks in 't Niewe jaer
 
Aller dicht'ren Bestevaer.
 
1. Ian.

Aen neef BuerstedeGa naar voetnoot2).

 
'T en kan den Haegh niet faelen,
 
Hij sal den kost wel haelen,
 
Houdt hy maer dees manier,
 
En blyft hij slechts betalen
5[regelnummer]
Capoenen met Papier.
 
1. Ian.
[pagina 239]
[p. 239]

Aenden heere van BrantwijckGa naar voetnoot1).

 
Uw' hertelicke Niew-jaers-gift
 
Aenvaerd ick ernstich uijt de drift
 
Van ongeveinsde vriendlickheden,
 
En wenschte wel d'ontstelde leden
5[regelnummer]
Van dese noch niet vaste Hand
 
Te drijven opden selven trant:
 
Maer, moght de Hand daer over leggen,
 
De Rym-penn souder Neen toe seggen,
 
De Rympenn soo schoon uytgedicht
10[regelnummer]
Als ghij kont gissen by 'tgewicht
 
V overdrongen, lieve Leser,
 
Van 6. ℔. Rijms den eersten deser:
 
Alree ben ick dit schrijven moe,
 
En, wacht ghij meer, ick denck 't u toe.
 
3. Anni.

Aen myn heer van ZuylichemGa naar voetnoot2).

 
Is 't rymen kunst, en is kunst licht om draeghen,
 
Wat valt 'er dan van swaerigheyd te klaeghen
 
Van ses pond ryms? al wat ghy rymt en dicht
 
Is niet als geest, en geesten vallen licht.
 
Op Ockenburgh, den 3. Jan. (Westerbaen.)

Op de Hof-bloemen van d. vol. Ab OosterwijckGa naar voetnoot3).

 
Bloem-vrijers, ijdel van betrachten,
 
Die Moeyte, Tijd, Geld en Gedachten
 
Aen 's werelds zijden somer-kleed,
 
De bonte vodderij, besteedt,
5[regelnummer]
Leert eens ten halven doolwegh keeren,
 
Werdt eens Bloem-ijverigh met eeren,
 
Raept eens uw' sinnen uijt het slijck,
 
En besightse, met Oosterwijck,
[pagina 240]
[p. 240]
 
Aen d'onwaerdeerelycke blad'ren
10[regelnummer]
Die hij voor u heeft willen gad'ren.
 
't Zijn Bloemen daermen tot in 't hert
 
Kracht, geur en geest gewaer af werdt,
 
'tZyn Bloemen die noyt en verwelcken,
 
't Zijn bloemen die haer laeten melcken,
15[regelnummer]
En hoese meer gemolcken zijn
 
Hoe meerder Honich, Olie wijn,
 
Hoe meerder heiligh natt sy geven;
 
'tZyn bloemen uyt den wegh van 'tleven,
 
(In een woord werdt ghij 't beter wijs,)
20[regelnummer]
't Zijn Bloemen uijt Gods Paradijs.
 
3. Ian.

Aenden adjunct griffier SpronssenGa naar voetnoot1).

 
Dit Boeck, Ian Spronssen,
 
Weegt 16. Oncen
 
Meer dan 5. ℔.
 
Indien 't u mondt,
5[regelnummer]
Daer's wat in t'eten,
 
Van soete beten
 
En suere toe.
 
Maeckt het u moe,
 
Laet ick u raden;
10[regelnummer]
'Tzijn sachte bladen,
 
Diemen besteedt
 
Soo ghy wel weet.
 
Ghij moet niet dencken
 
Mijn eer te krencken,
15[regelnummer]
Soogh' uw gemack
 
Neemt van dit pack:
 
Leest of versleurt het,
 
Bewaert, of scheurt het;
 
Het is mij lief,
20[regelnummer]
Kan 't u verheugen,
 
Of ergens deugen
 
Tot uw gerief.
 
9. Ian.

Op de selve (Hof-bloemen)Ga naar voetnoot2).

 
De Bloemen, Oosterwyck, by uw' hand uyt gelesen,
 
Verdienen dat altoos by alle mann te wesen.
 
10. Ian.
[pagina 241]
[p. 241]

Ad Casp. GevartiumGa naar voetnoot1).

 
Viden', Geuarti, quanta te Libri moles,
 
Quantâ infacetus obruat Poetaster?
 
Quis hunc mereri dixerit veniam Lector
 
Sibi non iniquus? et tamen satis causae est
5[regelnummer]
Cur hanc mereri tute me libens, laetus
 
Properes fateri: nempe qui semel totam
 
Effundo massam, spondeo nihil porro
 
Restare quo te, si velim, nouâ possim
 
Molestiâ vexare: Codicem certe
10[regelnummer]
Donare si me credis, error est; ipsas,
 
Ut nil scias superesse, dono Pandectas.
 
11. Ian.

Ad d. de Marselaer Bruxellae consulem VIIGa naar voetnoot2).

 
Vir erudite (quando Marselarius
 
Fugis vocari) Marselaer, pie, nobilis,
 
Constans amice; quam tibi Batauam diu
 
Fidem obligaui, libero; grandem Librum,
5[regelnummer]
Immane monstrum, Codices nouendecim
 
Uno (pudet referre) complexum sinu,
 
Dono, dicoque ac dedico, merito et libens.
 
Si gratiam reponis, audi; plusculum est:
 
Si non reponis, sufficit: silentio
10[regelnummer]
Veniam dari putabo, quam solam peto.
 
21. Ian.

Aenden heere Graswinckel en sijn' e. huijsvrouwe, met mijn' CorenbloemenGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

 
Wat komt mij qualick slaeghs geen' vruchten te sien leven
 
Van uw gezegent Bedd, mij die u selfs vermaen
 
Geen' ooghen op dit Boeck, dit voddigh Boeck, te slaen!
 
Want, liepens' om den haerdt, ick soud't uw' kind'ren geven.
 
8. Feb.
[pagina 242]
[p. 242]

Opde wercken vanden heere I. Cats.
Aenden leserGa naar voetnoot1).

 
Hangt tot uw leste gelt aen desen Swaenen-sang,
 
Daervan ghij 'tsoet beghinn schier een' halv' Eewe lang
 
Met even soo veel vruchts als vreughds hebt hooren klincken
 
Veel' Boecken doen 'them niet; de lust sal u ontsincken
5[regelnummer]
Van sulcken overlast, soo ghij dit een alleen
 
Sijn' volle waerde kent: hebt andere te leen;
 
Van dit en mooght ghij heel den eigendomm niet derven,
 
Dat eerst wel leven leerd', en nu leert beter sterven.
 
12. Feb.

[Scirrhosi Renes, vesicae calculus ingens]

 
Scirrhosi Renes, vesicae calculus ingensGa naar voetnoot2),
 
Nulla hoemorrhoïdum vestigia in intestino,
 
Nulla foris, Fellis justo vesicula major,
 
Subdurum jecur et longi tentamine morbi
5[regelnummer]
Languidus et raro male tinctus sanguine pulmo,
 
Ossa cutem laxam gestantia, carne solutâ,
 
Horrido et exangui macies, in corpore dicam,
 
An sceleto, regnans: Haec sunt quae, nube remotâ,
 
Ambiguis miseri morbum explicuere Wilhelmi.
10[regelnummer]
Discite res dubias dubio sermone referre
 
Pugnantes hominum temere de pelle Galeni.
 
14. Feb.

Korte omspraeck van mijn dagelicks huijsgebedGa naar voetnoot3)Ga naar voetnoot+.

 
Wij derven ons, o God, voor Dijne voeten buijgen,
 
En dijnen hoogen lof ootmoedelick betuijghen,
 
En seggen dij den danck dien elck in syn gemoed
 
Wel weet en wel gevoelt dat hij dij seggen moet,
5[regelnummer]
En niet uyt seggen kan, voor d'endeloose gaven
 
Van allerhande gunst, die ons, onnutte slaven,
 
Dijn' overgoedicheit eer Tijd of Wereld waer,
 
Sints Tijd en Wereld is, in voorspoed en gevaer,
 
Tot desen oogenblick heeft laeten wedervaeren.
10[regelnummer]
Maeckt onse herten voll, die 'tnemmermeer en waeren,
 
Van volle danckbaerheit, daervan Dij innerlijck
 
Tot in het binnenste van dese herten blijck',
 
Den menschen uijterlijck, en in het overvloeden
 
Der vaste teeckenen van danckbaere gemoeden,
[pagina 243]
[p. 243]
 
Ga naar voetnoot+
15[regelnummer]
Wel seggen en wel doen. En om het menighvoud,
 
Uijt grond en overvloed des herten opgestouwt,
 
Bekent en onbekent mis-leven onser daghen,
 
Mis-leven in gedacht en woorden uijt geslagen,
 
In wercken uijtgevoert, en alles tegen Dij,
20[regelnummer]
Met all' d'ondanckbaerheit die uyt te spreken zij,
 
O aller hooghste, en wilt met dijn' ondanckb're knechten
 
In dyn' verbolgentheit het scherpste recht niet rechten,
 
Die den ondanckbaren goed en genadigh zijt,
 
En ons ondanckbaersten in onses levens tijd
25[regelnummer]
Ons' ongerechticheit noijt en hebt doen ontgelden:
 
Maer, o ghij die met recht van dij hebt laten melden,
 
Dat niet des sondaers dood, maer de behoudeniss
 
Die syn' bekeering volght dijn welgevallen is,
 
Om de voldoeningen dijns Soons en onses Heeren,
30[regelnummer]
Schelts' ons genadigh quijt, en helpt ons hert bekeeren,
 
Bekeeren, groote God, tot Dij, in meerder drift
 
Van Kenniss, Hoop, Geloof, en Liefde, en al dijn' gift:
 
Daerdoor wij, sterck in Dij en in Dijn' volle rusting,
 
Met Wereld en met Vleesch, daeraen all onse lust hing,
35[regelnummer]
Iae met het boos besoeck dat ons gedurigh quelt
 
Elck onder sijnen voet geluckelick gevelt,
 
Van d'aerde en uijt haer slijck ten Hemel op getogen,
 
Dijn Godlijck voorbeeld, naer ons menschelick vermogen,
 
Betrachten naer te gaen, en, daer het all in is,
40[regelnummer]
Dij lieven uijt de kracht van Hert, Ziel en Gewiss,
 
En even als ons selfs de Kudde Dijner schapen,
 
Door dijn' hand neffens ons, en ons gelijck, geschapen.
 
Hoedt en verlost daer toe de zielen die hier zijn,
 
Met haere lichamen, van alle leed en pijn,
45[regelnummer]
Laet beij gezegent zyn met noodtelicke gaven
 
Ten uijtvoer van 'tberoep daerin sij sich begaven,
 
En noch in leven door het heilighe bestell
 
Van Dijn' voorsienicheit; en beide doet soo wel,
 
Dat weer die zegen zij gezegent met den zegen
50[regelnummer]
Die dijne kinderen ten erfdeel is verkregen,
 
Daer door ons lijen en doen in allerley gevall,
 
In leven en in dood ten goeden eind' bevall',
 
Daer tegen wij in Doen en Lyden, Dood en Leven,
 
Wat ons te voren kom', waertoe wij ons begeven,
55[regelnummer]
Voor en aen nemen als voor dijn onslap'righ oogh,
 
Wat gh' ons genieten heett of dragen van om hoogh;
 
't Zij onverdient geluck, of wel-verdiende plagen,
[pagina 244]
[p. 244]
 
Als van Dyn' vader-hand genieten en verdragen,
 
Gewilligh t'allen tyd', en t'allen tijd' gereed
60[regelnummer]
Om uijt dit doodigh lijf, op d'ure die ghy weet,
 
Vervoert te werden in niew' Hemelen, niew' Aerde,
 
Van onbekende form, van onbegrepen waerde,
 
Daervan in ons de hoop op dyn' belofte light,
 
't Huijs der Gerechticheit en Eewigh levens licht.
65[regelnummer]
Doet die barmherticheit den Hoofden en den Leden
 
Van dit vergaert gesinn, en doets', op ons' gebeden
 
Den vrienden van dit huijs, en die het by haer bloed
 
Verwandt en Maghen zijn: Iae, Heer, wy bidden, doet
 
Oock onsen vijanden deselve gunst beleven,
70[regelnummer]
Ons' blinde vijanden, die inden doncker sweven,
 
Verr van dijn' waerheits pad, naar dijn eer in dat werck
 
Bestaen kan, en de vred' en stichtingh van Dijn' Kerck.
 
Doet noch deselve gunst dien ghy Dijn Volck in handen
 
Als Vooghden hebt gestelt, voor all in dese Landen,
75[regelnummer]
Daer ghij dit deel Dyns volx te samen hebt gebracht
 
Met all' de schaeren van haer' swaere leghers-kracht,
 
Oock met den jongen Vorst in haer bewind geboren,
 
En die aen 'thooghe Huijs van synen bloede hooren;
 
Doets' oock den Dienaeren van Dijns woords drucken oost,
80[regelnummer]
Doets' allen swacken en verlegenen om troost,
 
Doets' allen menschen, Heer, naer Dijn' bermherticheden
 
En wijsheit sonder grond: want wat zijn vleesch en leden
 
Van dese sterfflickheit 'ten zij in Dijn' genae;
 
Waer is het schepsel oock, dat voor Dyn recht bestae?
85[regelnummer]
En, o ghij Schepper en behoeder vande menschen,
 
Wat sou Dij 'tschepsel doen? Hoort en verhoort ons wenschen,
 
Soo verr het werdt gewenscht als ghij ons wenschen heett,
 
Met wat ghij noodigher tot onse welvaert weet.
 
Soo wij all 'tnoodigst hier in 'theiligh voorbeeld sluijten,
90[regelnummer]
Dat ghij dijn' kinderen na Dij hebt leeren uijtten
 
Soo 't Dijne leeringhe by ons werdt na geseght,
 
En op Dyn' Autaren, danck-offers-wijz geleght.
 
O inde Hemelen ons aller eenigh Vader,
 
Geheilight zy Dijn naem, Dijn Rijcke kom' ons nader,
95[regelnummer]
Dijn will geschied' op aerd' als in Dijn Hemel-rijck.
 
Geeft ons het noodigh brood van daegh en dagelijck;
 
Vergeeft ons alle schuld, soo w' alle schuld vergeven
 
Aen die ons schuldigh zijn; en leidt ons by dit leven
 
In geen' versoeckinge, maer vrijdt ons vanden strick
100[regelnummer]
Des Boosen; want, o God, alleen en eewelick
 
Hoort Dij der Rycken Rijck, en alle kracht, te samen
 
Met alle heerlickheit der heerlickheden. Amen.
 
9. Mart.
[pagina 245]
[p. 245]

In 'tlegerGa naar voetnoot1).

 
Men spreeckt hier veel van 'tWoord, dat ijeder een moet geven
 
Aen dien het eischen magh, al waer 't te middernacht,
 
En 'tis een menschen-Woord, en 'tkost een mensch syn leven:
 
Aen 'tlevende woord Gods werdt eens ter weeck gedacht.
 
 
 
Hofw. 10. Mart.

Over-leerGa naar voetnoot2).

 
Veel snijders van Gods woord ontleden 't en ontpluijsen 't
 
Met woorden sonder end; jae, soo men 'tseggen magh,
 
Sij kroocken 't menighmael en vlacken 't en bekruijsen 't
 
Door Menschen-misverstand: Ick houw niet van dien slagh;
5[regelnummer]
Gods Woord kan 't mij wel doen; Een Woord soo veel als duijsent.
 
 
 
Ibid. eod.

A une dame, sur un livret emporté par mesgardeGa naar voetnoot3).

 
Un Voleur innocent, qui, plongé dans l'estime
 
De vos perfections, est tombé dans le crime
 
A trouué ce liuret, qui n'a que la façon
 
D'un liure d'importance, au fonds de son manchon.
5[regelnummer]
Excusez le forfaict dont vous estes coupable,
 
Et ne laissez plus rien ni sur lict, ni sur table;
 
Ou, si vous l'ij laissez, cachez bien vos appas,
 
A moins que de resver on n'ij touchera pas.
 
 
 
Hofwijck 18. Mart.

Op de tweede uytgift der Psalmen door den heere fiscal BoijGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.

 
Zijn Menschen swack en voll gebreken,
 
Denckt, Menschen, wat een Menschen-pack,
 
Den Heere na sijn Hert te spreken,
 
Die na het Hert des Heeren sprack!
5[regelnummer]
Dit sagh hij in syn' rappe sinnen,
[pagina 246]
[p. 246]
 
Ga naar voetnoot+
 
En, om te thoonen dat hij 'tsagh,
 
Bestond, hij Boij, Boy t'overwinnen,
 
En ded' het met den tweeden slagh.
 
Soo light hy onder, en soo boven,
10[regelnummer]
Soo komt hij t'over en te kort.
 
Die wijsheit acht ick meest te loven,
 
Die van haer self verwonnen wordt.
 
Is ijemand noch min als te vreden
 
In 't heilighe verniewt onthael,
15[regelnummer]
Mishaeght hem noch of lidt of leden
 
In dit sorgvuldigh Tweede-mael:
 
Dus veel heeft hij van mij te weten,
 
Hij kiese vrij wat ongemeens
 
Uijt Pennen die goe' Pennen heeten;
20[regelnummer]
Ick geef 't haer soo in drijen eens.
 
27. Mart.

In ampl.mi doct.mique viri Guil. Pisonis d.m. Indiarum historiam naturalemGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

 
Impiger extremos fuge, vel spectator, ad Indos
 
Currere; res facta est futilis iste labor.
 
Pisoni placuit quidquid sub cardine nasci
 
Sciuerat Eoo, viderat Occiduo,
5[regelnummer]
Sic Belgis praestare suis, quasi pareat uni
 
Naturae prope nos et procul imperium.
 
Ecce breues tabulas majestas extera rerum,
 
Uno sic Batauo praecipiente, subit;
 
Utraque ad Amstelias accersitur India ripas,
10[regelnummer]
Utraque quas jussa est promere promit opes:
 
Promit opes, quas fida bonas, infida nocentes
 
Terra dat, has fugias scilicet, has ut ames;
 
Hic stupeas, ubi nacta nouas animalia formas
 
Gaudeat inuentis Naso fauere suis.
15[regelnummer]
Nec tamen hoc Tabulae, Lector, ne fallere, dicunt,
 
Sola nec has vires muta papijrus habet.
[pagina 247]
[p. 247]
 
Quod spectas nihili est; has, qua facundia tanti
 
De tota meruit posteritate viri,
 
Has tabulas reuerenter habe; praestantior omni est
20[regelnummer]
Icone qui docto manat ab ore lepor;
 
Hac duce deductus per tot miracula grandi
 
Materiâ dices, grandior ista manus.
 
29. Mart.

Voor-raedGa naar voetnoot1)Ga naar voetnoot+.

 
My vraeghde een Dief om raed, en wat hem stond te hopen,
 
Naer dat hij Mann en Maeghd bestolen hadd met hoopen:
 
Ick seid', hebt goeden moed, ghij sult het niet bekoopen,
 
Ghij sult de Galgh ontgaen, kont ghij se maer ontloopen.
 
6. Apr.

Op het graf vanden heer Iacob van CampenGa naar voetnoot2)Ga naar voetnoot+.

 
Hier light hij Marmerloos die soo veel Marmers sleet,
 
En soo wel slijten leerd', als noch heel Holland weett,
 
En noch heel Neerland siet, en Neerlands ommelanden:
 
Die 't Gotsche krulligh mall met staetigh Roomsch vermanden,
5[regelnummer]
En dreef ouw' Ketterij voor ouder Waerheit heen;
 
Hoe light hij marmerloos, hoe guntm' hem niet een' steen,
 
Ter eer-gedachteniss van soo vel' ed'le steenen?
 
Ick meen de reden is, en 'tis wat meer als meenen,
 
Hier stond een Graf-gebouw, hadd' hij het self bestaen:
10[regelnummer]
Nu hy 't verwaerloost heeft, en derft'er niemant aen
 
Van all' de leerlingen die uijt hem zijn gesproten:
 
Want, seggen sij, waer 't niet nett in syn' vorm gegoten,
 
En schoeyde lit voor lit niet even op syn' leest,
 
Daer nu sijn lichaem rust, ontroerde 't noch sijn' Geest;
15[regelnummer]
En wat geest sou dien Geest, nu leden-loos, vernoegen,
 
Dien, noch in 'tlogge vleesch, geen' Geesten op en woegen?
 
Nassauwen Oort, oft Strijensche Sas. 1a. Maij.

Aen heer Christiaen grave van DonaGa naar voetnoot3).

 
Begrauwt mij niet, Heer Graef, verschijn ick wat te spade
 
Met dit versuft geschenck bynaer ter halver sleet.
[pagina 248]
[p. 248]
 
BeGraeft mij liever; niet in d'aerde, dat ghij 't weet;
 
Maer in uw' Graeflickheit; ick meen, in uw' Genade.
5[regelnummer]
Want soo ghij gade slaet hoe weinigh wichts het heeft
 
'T geen ick u voor wat deeghs voor oogen derve leggen,
 
Ghy sult ontwijffelick, danck hebb' de Brodder, seggen,
 
Die mij dit sotte Boeck soo taeij, soo langsaem geeft.
 
8. May.

Ander (grafschrift)Ga naar voetnoot1).

 
In dit dood-bedde light van Campen met sijn tween;
 
Hij groot' herstelder van wel-bouwens-kunst, dat 's een,
 
Hij die in ed'le verw en stelling had doorkropen
 
Al waermen Nederland na Roomen om siet loopen;
5[regelnummer]
Dat 's twee, en Hij alleen.
 
Cieraet en hoeft hier geen.
 
Het cierlixte van all heeft hij sich selfs gegeven,
 
Hij, die de sterfflickheit des tijds sal overleven,
 
In d'onversterfflickheit van Olij en van Steen.
 
20. Maij.

MisgreepGa naar voetnoot2).

 
't Is tijd, Ian, dat gh' uw' sinnen slijpt
 
Op wat ghij hoort en siet;
 
Ghij light mij stadigh en begrypt,
 
En ghy begrijpt mij niet.
 
 
 
Hofw. 22. May.

Ian van AnneGa naar voetnoot3).

 
'T en is niet om dat Anne dweegh is,
 
En altoos besigh en noijt leegh is,
 
'T en is niet datse stuer noch steegh is,
 
Noch Mann noch Vrienden inden weegh is,
5[regelnummer]
Maer onlangs by elck een te deegh is,
 
En soet en handelbaer als deegh is;
 
'T en is noch d'een noch d'ander deughd,
 
Daer Ian syn hertjen in verheught;
 
'T is dat hem dunckt dat Anne veegh is.
 
1. Iun.

All te waerGa naar voetnoot4).

 
Waerschouwtm' u, Ian; ghij seght, 't Is de gemeene Mann
 
Die mijn Wijf achterklapt, en die geeft licht een' douw
[pagina 249]
[p. 249]
 
Daer 'tniet verdient en is. Maer is 't een mis-douw, Ian,
 
Van den gemeenen Mann op de gemeene Vrouw?
 
2. Iun.

OuderdommGa naar voetnoot1).

 
Wat is den ouden dagh, en wat 's er aen bedreven?
 
Ick weet niet hoe sich 'tvolck daeraen vergaepen magh;
 
Ick neem 't heel averechts: want, hoe wij langer leven,
 
Hoe meer wij naerderen den allerjongsten dagh.
 
eod.

Spaerighe DirckGa naar voetnoot2).

 
Dirck is een suijnigh Mann; men spreeckt het hem ter eeren;
 
Hij spaert goed, hij spaert bloed, hij spaert brood, hij spaert kleeren:
 
Maer dit 's van allen 'tminst; die averechtse geest,
 
Het kostelixt van all, de waerheit, spaert hij meest.
 
eod.

Vrome IanGa naar voetnoot3).

 
Het Vrouw-volck heeft Ian lief; Ian heeft 'er oock geen' schroom van:
 
Wat lightm'er op en muijtt?
 
Daerom is Ian geen guijt:
 
Het kan wel tsamen gaen, een Vrouw-man en een vroom man.
 
2. Iul.

Mis-verwijtGa naar voetnoot4).

 
Ghij noemt een' Bultenaer gebreckigh, sonder reden:
 
Bedenckt eens wat ghij doet;
 
Weeght syn' en weeght uw' leden;
 
Een bult is geen gebreck, het is een overvloed.
 
 
 
16. Iul. in anchora ad S. Annam Namur.

Au marquis de Newcastle sur son livreGa naar voetnoot5).

 
Crois tu que ton trauail tourne à ton auantage,
 
Noble, vaillant et sage,
 
Et, pour tout dire ensemble, Illustre Caualier?
 
I'oseroij le nier.
[pagina 250]
[p. 250]
5[regelnummer]
Ton maneige est si doux, ta leçon tant aisée,
 
Qu' à peine a-on baissée
 
La marge de ton Liure et gousté ton discours,
 
Qu'il semble que le cours
 
De ta Philosophie est acheuée sans peine
10[regelnummer]
A la premiere haleine.
 
Ainsi ton Escolier s'estime tout parfaict
 
Auant qu'il aijt rien faict,
 
Et pretend à ta gloire et à ta bonne grace
 
Dedans le mesme espace
15[regelnummer]
Que l'on employe ailleurs à conduire un peu mal
 
La Bride du cheual.
 
Veux tu veoir promptement l'effect de ceste rage
 
En mon apprentissage?
 
Ie te jure ma foij
20[regelnummer]
Qu'il me semble desjà que j'en scaij plus que toij.
 
Sande 19. Iul.

In librum de arte equestri marchionis Newcastelij.

 
Tam breuis hic Heros methodi momenta reuelat,
 
Tam regit indomiti fraena potenter equi,
 
Mox ut, equo monstrante viam, sua munia discat
 
(Obstupeo referens) erudiendus eques.
5[regelnummer]
Quantus hic est equitum doctor, quo quisque magistro
 
Doctores equitum reddere discit equos!
 
Antuerp. 20. Iul.

Eigen vonnissGa naar voetnoot1).

 
Ondanckbaer Ian, sey Dirck, hoe laet gh' u dus vermanen?
 
Om geld beleeft geleent behoort men niet te manen.
 
Behoortmen niet? seij Ian,
 
Waerom maent ghij mij dan?
 
Turnhout 29. Iul.

Warme vrijsterGa naar voetnoot2).

 
Agnietje loopt de vrijers nae,
 
Soo dats'er staegh twee drij op 'tspoor heeft:
[pagina 251]
[p. 251]
 
Sij seght, sy soeckt een' wedergae:
 
'T is goed sien wat Agnietje voor heeft.
 
Inter Bredam et Zulichem. ult. (31) Iul.

OverdrinckenGa naar voetnoot1).

 
Laet ons ons selven niet bedriegen;
 
Daer steeckt geen' wijsheit in den pott:
 
Veel wijns, veel woels, dat kan niet liegen;
 
En 'tscheelt heel weinigh, satt en sott.
 
Ibid. eod.

Quae servando non servaturGa naar voetnoot2).

 
Is 't Meisken van oud eerlick bloed,
 
Is 't meer als matelick van wesen,
 
Is 't rijckelick versien van Goed,
 
Soo haest als 't Houwbaer is en sal 'tniet houwbaer wesen.
 
Ibid. eod.

Mauvais menage.

 
Iaque a mis tout son bien en Iardins à parterre,
 
En tiltres sans domaine, en des maisons sans terre,
 
Or à Dieu le comptant.
 
Cela s'appelle faire
5[regelnummer]
Une cheute en montant,
 
D'un important affaire
 
Un affaire emportant.
 
Zulichem ult. (31) Iul.

Op H. Brunos IobGa naar voetnoot3).

 
De Mann in Aloë (dat 's alle wee) gezultt
 
Sat sonder man of maegh, veel droever als te voren,
 
Den mishoop en beweende, en smoord' in sijn geduld;
 
Elck schroomde voor sijn zeer, en lieter hem in smooren,
5[regelnummer]
Elck vlood voor sijn gekarm en hiel het uijt sijn' ooren.
 
Nu soeckter ijeder een sijn' lusten af vervult,
 
En elck will Iobs verdriet en Iobs verdragen hooren:
 
Soo lieffelick wordt leed met sulcken lied verguldt.
 
 
 
Hofwijck 11. Aug.
[pagina 252]
[p. 252]

Op sijnen PredikerGa naar voetnoot1).

 
Hier, Lezers, hier besteedt uw' maghen;
 
't Gerecht is versch, all is het oud:
 
't Zijn Appelen soo rood als Goud,
 
Hoe soudens' ijemant niet behagen?
5[regelnummer]
Sij blosen schoon, sij riecken sterck,
 
En, daers' in werden op gedragen,
 
De silv're Schael, is Brunos werck.
 
Ibid. eod.

Op syn HoogeliedGa naar voetnoot2).

 
Komt, Bruno, spaert voortaen uw' lippen en uw' longen;
 
Verslijtse langer niet aen deuntjens byder aerd;
 
Uw' eer is meesterlijck aen 't Hooghe-lied bewaert;
 
Ghij hebt den kloecksten van de Wereld naer gesongen.
 
Ibid. eod.

Op OckenburgGa naar voetnoot3)

 
De Musen soecken 'tvocht, wie sou die Ioffers soecken
 
In dese dorre hoecken?
 
Sy sullender nochtans van geenen dorst vergaen;
 
De Waerd heet Westerbaen,
5[regelnummer]
Die heeft haer haer' Fontein verleidt tot in syn' Duijnen
 
En Pindus in Loosduijnen.
 
 
 
Hofwyck 19. Aug.

De schoone ioff. Stanton met eenen boll aen een been gequetstGa naar voetnoot4)Ga naar voetnoot+.

 
Danck hebb' het ongeluck dat Stantons blancke vlees
 
Al spelend' onderwees.
[pagina 253]
[p. 253]
 
Ga naar voetnoot+
 
't Was hoogh tyd dat sy wist, aen 'tquetsen van een beentje,
 
Hoe seer doet een blauw scheentje,
5[regelnummer]
Hoe seer een' blauwe borst, jae hoe seer een blauw hert,
 
Als 't soo getroffen werdt:
 
En, maeckt een houte Boll een buijltje, wat haer' oogen,
 
Twee snelle bolletjens van vier en vlamm, vermogen.
 
 
 
Hofwijck 19. Aug.

Op d. Mich: Sprangers Haften in brandGa naar voetnoot1).

 
Wat zijnder Lessen, en hoe stichtelick vertaelt
 
Door een onsteken hert uijt eenen brand gehaelt!
 
Voelt, Haften, voelt uw' schá; maer ook uw' baet, en karmt niet;
 
't Oud seggen is vervult door Spranger; Brand en armt niet.
 
18. Oct.

Nood-weer en liefde voor leedGa naar voetnoot2).

 
Den Afgrond braeckt noch eens, en 'tgeldt noch eens den Vromen:
 
Een' niewe schenniss is van onder opgekomen;
 
Een' zee-katt spreidt den Inct van haer' ontroerde gall,
 
Om 'toogh t'ontduijsteren eers' in 't naersporen vall':
5[regelnummer]
't Naersporen lust mij niet: die 't met den doncker houden
 
Gunn ick de duijsterniss; den jongen of den ouden,
 
Wie mij het onverwacht vergift in 't aensicht spouwt,
 
Houd ick voor wat hy is, en hij sijn selven houdt;
 
Voor nacht-uijl, dien 'tlicht quelt, en dien de middagh zeer doet:
10[regelnummer]
En daer hy mij het leed met blind en valsch geweer doet,
 
Spreeck ick hem ongesien in sijn swart schuijl-hol toe.
 
Onaengenaem gespreck! alreede ben ick 'tmoe.
[pagina 254]
[p. 254]
 
Ga naar voetnoot+
 
Vriend; past u dese naem, ontfangt hem t'uwer eeren:
 
Of vijand; past u die, soo kan hij u niet deeren;
15[regelnummer]
Vriend, vijand, wat ghij zijt; Waer hebt ghij mij gesocht,
 
Wat dampen hebben mij in uwen droom gebrocht,
 
Hoe quam ick u te voor, waer langs, en door wat wegen,
 
Doe d'eerste boosheit in uw' herssenen gestegen
 
Het opsett in u baerd', om met een' loose Maer
20[regelnummer]
Een' uijt veel' dusenden te quetsen, wie het waer?
 
Was ick u onbekent, hadt ghij mij noijt sien leven,
 
En was ick 'tschuldigh hert, dat ghij den steeck soudt geven?
 
Waerom, wat moeijden u d'onkunde van mijn' ziel,
 
Daerom haer laeten of haer doen u min beviel?
25[regelnummer]
Of was 't een Iephts-gelijck versweeren dat u quelde,
 
En op het dolle feit, of in 'tmeineedigh stelde?
 
Hoe seldsaem is de scheut op Vleesch, of Veer, of Haer,
 
Daer selfs de schutter niet en weet op wat, of waer!
 
Of was ick u bekent, en waeren noch uw' oogen
30[regelnummer]
Noch uwer sinnen geen' betoovert of bedrogen,
 
En hadt ghij mij doorsien, en wist ghij wat ick woegh,
 
En wat voor veeren ick om helm en schilde droegh,
 
En docht het u soo recht, of schijn van recht en reden,
 
Oud' onbesproken Deughd met ondeughd te bekleeden?
35[regelnummer]
En docht het u soo licht out ingewortelt Waer
 
Te roeijen met een' ruck, of 'tnoijt geweest en waer?
 
En docht het u soo soet den moord-priem uijt te trecken,
 
Om lust te boeten op een aensicht sonder vlecken?
 
En docht het u soo veil voor God en sijn Gerecht
40[regelnummer]
Dien moord-priem in mijn oogh te bergen tot den hecht,
 
En weten niet waerom, als ghij 't u selven vraegde,
 
Dan dat u onlust lust' en dertel boos behaegde,
 
Gelyck de losse Ieughd haer' wilde weelde thoont
 
Aen 't eerste venster-glas, en weet niet wied'er woont?
45[regelnummer]
Want, waerom smaeckten u mijn schenniss? was 't een' reden
 
Die uw' Ziel raeckte, die uw' have, die uw' leden,
 
Uw' vriend, uw' bloetverwant? wien hadd ick soo misdaen,
 
Ick die op ijemands leed noyt uijt en hebb gegaen,
 
Noijt achterklap gevoedt, noijt laster helpen stijven,
50[regelnummer]
Noijt yemand logentael aenseggen of aenschrijven,
 
Noijt selfs de Waerheit die een' Christen deeren moght
 
Als tegens heugh en meugh schoorvoetens uijtgebroght,
 
Noyt van des eenens zeer, des anderens gebreken,
 
Als met misnoegen en erbarmen, konnen spreken,
[pagina 255]
[p. 255]
 
Ga naar voetnoot+
55[regelnummer]
Maer allom swaer tot licht en swart gemaeckt tot Witt,
 
Waer ijemand swaer of swart deerd' in het minste lit;
 
Altoos mijn self gewent, altoos gelast mijn' kind'ren
 
Het goet te recken, en het quade te vermind'ren,
 
Altoos genegen meer tot salven als tot slaen,
60[regelnummer]
Waer ijemand slagh of salf ter herten moghte gaen.
 
Is 't t'uwent averechts, en soeckt ghij allenthalven,
 
Waer, wien, waer mé, wanneer te slaen en niet te salven,
 
En houdt ghij vanden aerd van die daer nacht en dagh
 
Soeckt door Gods Schepselen welck hy verslinden magh:
65[regelnummer]
Wel gae 't u met de kunst; ick kan s' u niet benijden:
 
Maer, is het met de tong dat ghij meent om te rijden,
 
En laeten hier en daer een' bitt'ren angel staen,
 
Daer ijemand het vergift in 'tbloed af moge gaen,
 
Ten minsten weest versien van Waer-schijn, en van blijcken
70[regelnummer]
Die op het dusentste gedeelte waerheit lijcken:
 
Het ambacht luijstert nauw; grof garen lijdt het niet;
 
Daer hoort een fijne draed, daer boosheit van niet ijet,
 
Van onwaer waerheit, en van doncker dagh will weven:
 
Den Opperlogenaer, uw Meester in dit leven,
75[regelnummer]
('Khoop naer dit leven niet) heeft hals-werck, eer 't hem luckt,
 
Dat hy de schoone Vrouw uijt haeren zetel ruckt,
 
De naeckte waerheit uijt den throon van haeren luijster,
 
Om wolcken voor schoon weer te venten, dagh voor duijster.
 
De Logen is een putt daer meestendeel in valt
80[regelnummer]
Hij die hem selver groef, en met het ambacht malt,
 
En all te sorgeloos past op de laegh te decken
 
En met Goud-schijnigh Goud sijn Valsch Loodt t'overtrecken:
 
'T gelogen will op 'tminst, en moet, waer konnen zijn:
 
Want wat is wesen, daer noch lichaem is noch schijn,
85[regelnummer]
En daer ijet niet en is hoe kan daer zeffens ijet zijn,
 
En daermen ijet siet zijn, hoe kan't daer zeffens niet zijn?
 
Wat onbeschaemtheit helpt u seggen, daer ick lagh
 
In 'tworst'len met de Dood, die elck voor oogen sagh,
 
Dat die tijd, in dat Bedd, die leden niet en lagen,
90[regelnummer]
Die doe, en lang te voor, en lang daer naer, de slagen
 
Van Gods hand droegen, soo op 't uijterst afgement,
 
Dat, hadt ghij'r by gestaen, ghy hadtse niet gekent;
 
En moght soo met wat schijns het geen ghij daer saeght leggen,
 
Ontkennen dat ick 't was, en onberisplick seggen,
95[regelnummer]
Dit is noch dese mann, noch dese mans gelijck.
 
Maer ghij verscheent'er noijt, en om dat halve lijck
 
Stondt sulck' een' dichte wolck van suchtende getuijgen,
[pagina 256]
[p. 256]
 
Ga naar voetnoot+Ga naar voetnoot+
 
Dat uw ontkennen stinckt en stort sich selfs in duijgen.
 
Dat 's soo verr: Isser meer te salven aen mijn' eer?
100[regelnummer]
Neen, eere-kladder, neen; sij was noijt schorft, noch zeer:
 
Nu eens 'tonmogelick bevestight is met reden,
 
Deed ick mij ongelijck, socht ickse te bekleeden
 
Met overtollicheit van opgehoopt bewijs;
 
Te veel ontschuldigens luijdt, seght men, schulds gewijs.
105[regelnummer]
Voor dij, getrouwe God, voor wien ick mij belijde
 
Van velerhande schuld beswaert van allen tijde,
 
Voor dij, en dij alleen verschijn ick, en verschijn
 
Soo blanck van herten als d'onschuldighe magh zijn,
 
En eisch eerbiedelick, maer eische sonder beven,
110[regelnummer]
Hulp van getuijgheniss, die ghij alleen kont geven:
 
Treedt in dit boos Gericht, en wijst de Wereld aen,
 
Of ick den hoon verdien die mij werdt aengedaen:
 
Tuijght, Heer, en metter daed, en laet mij van dijn' plagen,
 
Nu, desen oogenblick, en sonder uijtstell dragen,
115[regelnummer]
Light dese schuld op mij, jae hebb ick oijt gedacht
 
Aen 't vuijle daermen mij moedwillens mé verkracht.
 
Noch hebb ick niet gedaen; meer heb ick dij te vergen,
 
Genadigh Rechter, oock den ghenen die dij tergen;
 
Veel heeft hy dij geterght (hij zij dan wie hij zij,
120[regelnummer]
Dij is hij om end om bekent, noijt werd' hij 't mij)
 
Veel heeft hij dij geterght, die 't lasterlick vertellen
 
Of in syn' boesem smeedd', of putt'en uijt der Hellen,
 
En d'ongerechtighe sal voor Dij niet bestaen;
 
Maer siet hem voor een mensch, voor een swack schepsel aen;
125[regelnummer]
Verschoont syn' arme ziel (ick segg het niet om kolen
 
Te gad'ren op syn hoofd (vergeeft hem 'tdolle dolen;
 
En ghij, die Waerheit, Heer, en Wegh en Leven zijt,
 
Ghij die dij inde boet der sondaeren verblijdt,
 
Geenssins in haer verderf, helpt desen dwaeling keeren
130[regelnummer]
En thoont hem hier den Wegh van waerheit, liefd' en eeren,
 
Hier naer, des Levens Wegh, daer Ghij leeft; En soo mij,
 
Die mij in desen slagh oock danckelick verblij,
 
Nu 't dij gevalligh is mijn' lijdsaemheit te proeven,
 
En goed te leeren doen aen die mijn' ziel bedroeven:
135[regelnummer]
Eer zij dij voorden Will, lof zij dij voorde daed,
 
Almachtige, mijn heil en eeuwigh toeverlaetGa naar voetnoot1).
 
21. Nou.
voetnoot1)
K.b., I, 67.
voetnoot+
[krit] vs. 1 K.b.: 't Is op een niew Niew jaer

voetnoot2)
Anthony van Buerstede was den 27sten Feb. 1639 getrouwd met Clara Bacx, een nichtje van H. Buerstede woonde te Breda, waar H. in 1643 getuige was bij den doop van één zijner kinderen (vgl. De Navorscher, 1881, blz. 55).
voetnoot1)
K.b., II, 400, met den titel: Sieckelick, aen de Heere van Brantwijck. In 2 HSS., één daarvan is bij de Epist. Lat.
Westerbaen had H. met nieuwjaar geluk gewenscht in een gedicht en een brief; vgl. Gedichten van Jacob Westerbaen...., 1672, III, 594-596. (De jaartallen zijn daar verkeerd.) Het HS. van W.'s vers is op de Leidsche Bibliotheek.

voetnoot2)
Vgl. Gedichten, t.a.p., blz. 597. Eén HS. is bij de Epist. Lat., een ander op de Leidsche Bibliotheek.

voetnoot3)
K.b., II, 391.
Het eerst gedrukt in De Hof-bloemen ofte Drie hondert Stichtelijcke en Leersame Bedenckingen over verscheyden gelegentheden, betreffende d'Oeffeningh der Godtsaligheyt. Op Rijm gestelt door V.v. Oosterwyck, Bedienaer des Goddelijcken Woorts tot Delft. t'Amsterdam, Voor Willem van Beaumont Boeck-verkooper, enz., 1659.

voetnoot1)
Zie dl. V, 43.

voetnoot2)
K.b., II, 391. Voor het eerst gedrukt in Oosterwyck's werkje (zie blz. 239), met het opschrift: Censura.
voetnoot1)
Het HS. is bij de Korenbloemen.
Zie over Gevaerts, dl. II, 62.

voetnoot2)
Frederik van Marselaer (1584-1670), werd te Antwerpen geboren, studeerde te Leuven en reisde daarna in Italië. In 1618 werd hij schepen te Brussel en in 1623 burgemeester; dat ambt heeft hij zeven malen bekleed. De Koning van Spanje verhief hem in den adelstand. Marselaer was een geleerd man en heeft eenige letterkundige en staatkundige werken geschreven.

voetnoot3)
K.b., II, 401. In 2 HSS., 1 daarvan is op de Kon. Bibliotheek te 's Gravenhage.
Graswinckel was gehuwd met Geertruyd van Loon.
voetnoot+
[krit] vs. 4 liepens' 1 HS.: vond ick's
voetnoot1)
K.b., II, 404.
Het versje is niet opgenomen in Alle de Wercken (1658) van Cats.

voetnoot2)
vs. 9. Zeker worden Stratenus en Liebergen bedoeld; zie blz. 234.

voetnoot3)
K.b., I, 70. Boven het HS. staat: 20. Feb. Biddaghs.
voetnoot+
[krit] vs. 14 vaste K.b.: waere
voetnoot+
[krit] vs. 25 en hebt K.b.: hebbet - vs. 27 des K.b.: de
voetnoot1)
K.b., II, 404.

voetnoot2)
K.b., II, 405.

voetnoot3)
De titel was eerst: A M .... Spiering, doch dit werd doorgeschrapt.
Zie blz. 84.

voetnoot4)
K.b., II, 398, waar het woord Fiscal uit den titel is weggelaten.
Voor het eerst gedrukt in Het nieuwe werck der Psalmen van den Koningh David, Volgende de nieuwe oversetting des II. Bibels, op de wijsen en getal der sangh verssen van de Gereformeerde Kercken in Nederland. Met de Lof-sangen en gebeden aldaer gebruyckt. Door Cornelis Boey, Advocaet-Fiscael en Procureur-Generael over Holland, Zeeland en Vriesland. (Vignet) Tot Leyden, By Johannes Elsevier,.... CIƆIƆCLIX.
De 1ste druk is van 1648.
voetnoot+
[krit] vs. 5 hij Psalmen: Boey
voetnoot+
[krit] vs. 7 Boij, Boy Psalmen: selfs sich - vs. 18 kiese Psalmen: neme

voetnoot1)
Gedrukt in Gulielmi Pisonis Medici Amstelaedamensis de Indiae utriusque re naturali et medica libri quatuordecim, ..... Amstelaedami, Apud Ludovicum et Danielem Elzevirios. Ao. CIƆIƆCLVIII.
Willem Pizo (1611-1678), geb. te Leiden, werd 25 Febr. 1623 op 12jarigen leeftijd als student ingeschreven in zijne geboortestad. Hij studeerde in de medicijnen, promoveerde 4 Juli 1633 te Caen en ging als lijfarts van Joan Maurits van Nassau in 1636 met dezen naar Brazilië. Na zijne terugkomst zette hij zich als dokter te Amsterdam neer (zie Unger's Vondel, 1630-1636, blz. 238). Pizo heeft eenige wetenschappelijke werken geschreven.
voetnoot+
[krit] vs. 13 nacta eerst: viua - nouas - formas eerst: nouis - formis

voetnoot1)
K.b., II, 404.
voetnoot+
[krit] Bij vs. 4 in marg.: Th. More.

voetnoot2)
K.b., II, 403, waar aan den titel nog is toegevoegd: eer het geçierd wierd.
De beroemde bouwmeester was in Sept. 1657 op 48jarigen leeftijd gestorven.
voetnoot+
[krit] vs. 12 seggen K.b.: vreesen

voetnoot3)
Christiaan Albert graaf van Dohna (1621-1677) was een zoon van Christoffel van D. en gravin Ursula van Solms. Hij was luitenant-kolonel onder Frederik Hendrik, later luitenant-generaal in Brandenburgschen dienst. Dohna was gehuwd met Sophia Theodora, gravin van Brederode.

voetnoot1)
K.b., II, 403, met den titel: Noch een.

voetnoot2)
K.b., II, 405.

voetnoot3)
K.b., II, 402.

voetnoot4)
K.b., II, 402.

voetnoot1)
K.b., II, 402.

voetnoot2)
K.b., II, 402.

voetnoot3)
K.b., II, 402.

voetnoot4)
K.b., II, 402.

voetnoot5)
William Cavendish, markies, later hertog van Newcastle (1592-1676), was een vurig aanhanger van Karel I en heeft krachtig deel genomen aan den burgeroorlog. In 1644 week hij echter uit, na zijn geheele vermogen verloren te hebben; te Parijs en later te Antwerpen, waar hij zich vestigde, moest zijne jonge vrouw door het maken van kleeren in hun onderhoud voorzien. Na de restauratie keerde hij terug en wijdde zich aan letterkundig werk; o.a. schreef hij eenige blijspelen. La Méthode nouvelle de dresser les chevaux kwam in 1658 te Antwerpen uit; in 1667 zag eene Engelsche vertaling het licht. H. had den markies van Newcastle in Juli 1655 te Antwerpen ontmoet (Dagb., 57). Met zijne vrouw, Margaret Lucas (1625-1675), stond II. in correspondentie (Prosa Anglica). Ook zij was eene letterkundige, maar eene zeer excentrieke vrouw.

voetnoot1)
K.b., II, 401.

voetnoot2)
K.b., II, 401.

voetnoot1)
K.b., II, 401.

voetnoot2)
K.b., II, 401.

voetnoot3)
K.b., II, 403. - Het versje is ook opgenomen in Het Boeck Iobs, Den Predicker, Spreucken en Hooghe-Liedt Salomons van Bruno (zie den titel op blz. 81).
voetnoot1)
K.b., II, 404. - Opgenomen in denzelfden bundel.

voetnoot2)
K.b., II, 404. - Opgenomen in denzelfden bundel. H. schreef eerst:
 
Bruno, maeckt een eind van singen
 
Laeghe lietjens, lichte dingen:
 
't Voeght u, noch 'ten smaeckt ons niet
 
Naer uw heiligh hooghe Lied.
Maar hij schrapte het weer door en schreef het bovenstaande versje.

voetnoot3)
K.b., II, 388.
Westerbaen had bij Loosduinen een buiten aangelegd, dat hij Ockenburgh had genoemd. Hij betrok het in 1652 en heeft van de dorre duinen een vruchtbaar stuk grond weten te maken. (Zie Tijdschrift voor Nederl. Taal- en Letterkunde, VI, 1886, blz. 194.)

voetnoot4)
K.b., II, 401, met den titel: Aen een' Schoone, met enz.
Juffrouw Stanton schijnt met hare moeder in of bij 's Hertogenbosch te hebben gewoond. Toen Susanna H. in den zomer van 1656 in die stad logeerde, schreef zij over de Stanton's aan haar broeder Christiaan en berichtte o.a.: ‘Juffrou Stanton wort noch alle daeg schoonder.’ (Vgl. Oeuvres complètes, I, 455.)
voetnoot+
[krit] vs. 1 Stantons K.b.: u in 't
voetnoot+
[krit] vs. 3 sy K.b.: ghy 't - vs. 7 haer K.b.: uw'

voetnoot1)
K.b., II, 389. Het versje is voor het eerst gedrukt achter Mich: Sprangers Silo, of Haften in brant; Ten spiegel voor gantsch Nederland: Waar in 't korte bygevoegt is des zelfs Mara, of Regte Oorspronk van Gelderlands groote en droeve Waters-nood des jaars 1658; en Nederlands grootste en schrikkelijkste Vyand. T' Amsterdam, Ter Drukkerije van de Weduwe wijlen Paulus van Ravesteyn.
Van het dorp Haften of Haaften bij Tiel waren in 1649 22 huizen verbrand.
Michael Spranger († 1673) was jaren lang predikant te Gameren.

voetnoot2)
K.b., I, 519. Ook in klad, dat den datum heeft en bovenaan: 6. Nou.
Na het verschijnen der Korenbloemen (1658) kwam er een vers uit met den titel: Rakende de Klucht van Trijntje Kornelis, in pl. (vgl. P.A. Tiele, Bibliotheek van Nederlandsche Pamfletten, No 4664), waarin H. hevig werd aangevallen. Het gedicht was van Joachim Oudaen (vgl. zijne Poëzy, 1712, blz. 42). H. verdedigde zich met dit vers. Na de 2de uitgave der Korenbloemen, waarin de Nood weer werd opgenomen, antwoordde Oudaen met Afkeer der Noodweer, en Proeve der liefde voor leed Poëzy, I, 47).
Boven het klad staan nog de volgende aanhalingen: Μὴ ἀντιδιδόντες λοιδορίαν ἀντὶ λοιδορίας. 1. Pet. 3.9. Adde vs. 16. ibid. - De linguae malo et temperantia vide Iacob. 3. id. 4. 11. - Τοῦτο γὰρ χάρις, εἰ διὰ συνείδησιν Θεοῦ ὑποϕέρε ι τι ς λύπας, πάσχω ν ἀδίκως. 1. Pet. 2.19.
voetnoot+
[krit] Bij vs. 45 in marg.: Quae tibi res animos in me facit, improbe? Quid. 5. Trist. 8. vs. 36 Te roeijen klad: T'ontroeijen K.b. als boven.
voetnoot+
[krit] vs. 65 de K.b.: uw'
voetnoot+
[krit] Bij vs. 111: Iudica me Domine secundum justitiam meam, et secundum innocentiam meam super me. Ps. 7.9. - vs. 115: Domine Deus meus, si feci istud, si est iniquitas in manibus meis. Ps. 7.4.
voetnoot+
[krit] vs. 106 Van klad: Met - vs. 119 wie hij K.b.: wie het - vs. 120 werd' K.b.: roerd'
voetnoot1)
Onder het gedicht staan de volgende citaten: Filij hominum usque quo graui corde? ut quid diligitis vanitatem, et quaeritis mendacium? Ps. 4.3. Redime me a calumnijs hominum. Ps. 119.134. En verder Hofwyck, vs. 2429-2441, Onkenniss niettemin maeckt onminn by de Menschen, enz.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

plaatsen

  • Den Haag


Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

  • over Jacob Cats

  • over Jacob Westerbaen

  • over Cornelis Boey

  • over Jacob van Campen

  • over Henrick Bruno

  • over Michael Spranger

  • over Cornelia Kalf


plaatsen

  • Amsterdam


landen

  • Zweden


datums

  • 1 januari 1658

  • 3 januari 1658

  • 9 januari 1658

  • 10 januari 1658

  • 11 januari 1658

  • 21 januari 1658

  • 8 februari 1658

  • 12 februari 1658

  • 14 februari 1658

  • 9 maart 1658

  • 10 maart 1658

  • 18 maart 1658

  • 27 maart 1658

  • 29 maart 1658

  • 6 april 1658

  • 1 mei 1658

  • 8 mei 1658

  • 20 mei 1658

  • 22 mei 1658

  • 1 juni 1658

  • 2 juni 1658

  • 2 juli 1658

  • 16 juli 1658

  • 19 juli 1658

  • 20 juli 1658

  • 29 juli 1658

  • 31 juli 1658

  • 11 augustus 1658

  • 19 augustus 1658

  • 18 oktober 1658

  • 21 november 1658