Trude

(1994)–Hoatse de Jong– rechtenstatus



[pagina 67]
X Wist Trude fan Eke' swier fertriet? Nea hie it dier meigeander west as krekt op dizze jûn. En Eke koe net fan har foske skiede. Hoefolle hiene hja en Hartman yn dizze ferrûne twa jier net oer Trude praat. Amper twa jier hie de fos eltse dei yn har tinzen west. Hja hie it inter yn 'e foarste wintertiid fersoarge en ûnderhâlden ûnder Hartman syn tafersjoch. En doe't Trude as twinter yn 'e Mûntslannen weide, hiene se der tegearre hinne west op sa'n ynmoaie dei yn Rispmoanne. Hja en de huzaar... Hja sieten oan it wiid wylst de muzyk fan in plezierboat oer it wetter klonk. Hartman en sy... ‘Trude... leave Trude... do wolst ús dochs wol byinoar hâlde...’ en leavjend streake hja de fos oer 'e heldere eagen, aaide oer 'e sêfte snút en koeste mei har drôf snokjen oan 'e waarme noasters. ‘... Trude..., myn Trude...’ Har donkere, grutte jonge eagen sochten treast yn Trude harres. ‘... Trude...’ Doe aaide har hân oer 'e eale kop en streake al fierder ûnder it goudbrún dat oer it moanstring lei. ‘Kom Trude...’ Hja trape de finnereed op. De doffe stap fan it trouwe dier klonk njonken har smelle ankeltsjes en nimmen seach har gean yn it ljocht fan de skiedende jûn. Nijsgjirrich kaam de jonge snút in kear njonken har smel skouder. En sa trape hja de hiele finnereed lâns. Trude deun oan har masteresse, har de trou en oanhinklikens op eigen wize betsjûgjend. De jongfaam it each ôfwêzich stoarjend oer al de stille jûnsbylden nei fiere fierten ta. Op 'e ein fan 'e reed bleauwen hja foar de hikke stean. Doe, mei in linige sprong, siet Eke op it hikkeboppest en lei in earm om Trude' hals. Deun loek hja de freonlike kop oan har en flústere sêft har leafste wurdkes, dy't no foar Trude allinne wiene. Sa soe hja hjir wol oeren, allinne mei Trude, sitten bliuwe wolle. De hiele simmernacht lang. De pleats wie al yn 'e oanglûpende nachtlikens fersonken. Gjin lûd te
[pagina 68]
hearren. Earne hoasse in kobist efter yn 'e dauwe. Doe wie alles wer stil. Hark! Trude' fine earkes snjitten foarút. Hearde hja eat? Koesend mei har wang oan Trude harres, stiene Eke' eagen grut en skerp nei de pleats. Soene Heit en Mem...? Hja rydboske. ‘Trude...’ flaaike hja, helle de freonlike kop noch mear oan en klattere, wylst hja de guds beet hâlde, as in foech jonge op it hikkeboppest. Mei in linige sprong siet hja Trude op 'e rêch. De guds skrille en wachte nei in bekende stimme... Hartman... ‘Trude!’ It klonk skerp yn 'e jûnloft. Sa rêd as in swel snjitte de guds yn 't rûn. Eke klapte har smelle hakjes tsjin 'e slanke romp fan Trude en moedige har oan mei in skerp: ‘Fuort Trude... fuort!’ Hoarich klonk de hoefslach fan de fjouwerjende guds, mei har moaie rydster op 'e rêch, oer 'e finne yn 'e lije jûnloften op. Rjocht en útdaagjend siet de jongfaam op 'e fos. Hja wist fan gjin eangstme. Har moaie donkere lokken waaiden rjocht efterút fan 'e flecht, dy't se hiene. Har ljocht bloeske stie fan efteren spand. Har hâlding wie eat foaroer, mar it each dat niis fan drôvens ferdize, ljochte no fan wille oer dizze wylde rit. Ticht by hûs seach hja Heit en Mem beide op it efterhúshiem. ‘Trude!’ hise hja oan en klapte nochris har smelle hakjes tsjin 'e romp fan de fjouwerjende guds. Kuperus seach it mei eangstme oan en wytbelutsen stode er nei de hiemshikke. Dit koe net goed gean. ‘Ho!’ raasde de boer, alhiel fan 'e wize. Dy guds seach neat en dat fanke... De frou knypte de eagen ticht en sloech de hannen oan 'e holle. ‘Eke!...’ raasde hja. Tagelyk wiene hja by de hikke, de boer en de guds mei de berydster. Hoeven skrasten. Moude wolke omheech, stiengrús stode en klettere tsjin 'e hikkeskroaten oan en Trude stie pal, it boarst tsjin 'e boppeste skroat, hals en kop frij en smûgend oer'e hikke hinne. Wiid pûsten de noasters iepen, it blijrea beljochte fan de jûnskimer. ‘Fanke!’ rôpen de boer en frou tagelyk. Mar Eke siet noch in tel as
[pagina 69]
getten op 'e fos. Doe smiet hja linich har rjochterskonk oer kop en hals fan Trude en liet har mei in wipke fan har waarme sit glide. ‘Fanke,’ suchten de âlden nochris, mar no as in ferromming. ‘Och, wat witte jimme fan Trude ôf,’ negearre Eke oermoedich âldernoed, slingere koart oanbûn om 'e hikke, sloech Trude nochris de earms om 'e hals, kroep har o sa ynlik oan, flústere deun oan de heldere moaie eagen: ‘Pop,’ en stode doe nei de opkeamer dêr't har sliepkeammerke wachte. Miskien kaam it omdat de jonge Trude har neinokkere, dat se der yn in oerstjoer snokkerjen op har ledikant delfoel... De oare deis stie Eke' foarnimmen fêst: Hja soe net mear ride yn 'e ruterklub no't Hartman foargoed fuorttein wie. Trude soe fan no ôf oan foar har, en foar har allinne wêze. Wis - en mei sa'n spitigens betocht se dit, dat se der wol mislik fan wurde koe - no koe Jinne Wytfean Hartman syn plak by de ruters mar ynnimme. Moast hja net witte - oertocht se klienearjend - dat dy Hartman, om har, net útstean koe. Stumper. No soe hy de man wurde by de ruterklub, no't Hartman mobilisearre wie. Nee, hy hoegde net op te kommen. Hy, de man mei goed en fan komôf, hy wie ôfkard. - Net neame, net oan tinke iens, om him en syn stâm 't Is dochs altyd... Hawar, om syn manearen, hâlding en stal, soe nimmen it ek sizze. Mar Hartman, de boerefeint? Lokkich! Eke wist dat er kant en sûn fan liif en lea wie. Dan mar huzaar en mobilisearre. Doe't it melkerstiid wie dy deis, kaam Eke yn rydkostúm efterhûs. Hja hie it seal mei de leie oer 'e earm, smiet dat op 'e kolksbarten del, gie nei de finnehikke, fierde dy wiid iepen, klapte yn 'e hannen en rôp: ‘Trude!’ De fos, rêstich weidzjend mank it jongfee yn 'e finne, sette de kop omheech en harke... Dy stimme... Eke seach it. Hja glimke, stoep de reed in eintsje op, klapte heech yn 'e hannen en lûd klonk it fan foar út 'e finne wei: ‘Trude!’ In skok foer troch de lea fan 'e jonge guds, de eagen glinsteren fan begripen en noft, en út in fjouwerjen stau de fos de finnereed oer, rjocht op 'e wiidútsprate earms fan de jongfaam ta, dy't 'm drystmoedich yn dy felle foarsje opheinde mei in: ‘Kom wiest dêr.’ Oars neat. Daalks
[pagina 70]
kearde hja har om en gie wer op nei hûs ta. Trude nuet efter har oan, wylst hja net ien kear nei de guds om hoegde te sjen. Troch de finnehikke sei hja: ‘Ho,’ slute de hikke en helle seal en leie fan 'e kolksbarten op, wylst Trude, de kop heech op en it each fier de wei oer, ferduldich wachte oant de masteresse mei alles ree wie. Under har bedriuwen libbe Eke alhiel op. Har hantaasten wiene wis. Har stap en beweech rêd en linich en har donkere pupiltsjes sa grut en moai as hja Trude priizge en leave. Sadree Eke in foet yn 'e stiichbûgel sette en har wat opjoech, wie Trude ek al ree. Amper siet de rydster yn it seal of it gie daalks yn in tripkjen, wiid oernimmend fan efteren, boartlik en jeuchlik nei de homeie, ûnder oanpriizgjen fan: ‘Bêst dierke... myn eal popke hear... ja hear... myn bêst popke bist.’ Ja, dit ferstie Trude. Dit sizzen fan har, dy't hja op 'e rêch droech. Boartlik skeat hja foarút oer 'e râne fan it bermegrien op nei Simen en Botsje ta. Prûs en kant, kreas as selden sa, siet Eke yn it seal en ûnder 'e foarste yndruk fan dit riden, ferdreauwen alle bylden dy't de deis har moed beneare hiene. Har each ljochte op. In laits lei oer har wêzen. - Toe mar Trude -. Mei it lytse swypke, dat hja by har iene lears ynstutsen hân hie, aaide hja Trude ûndogensk oer earen en nekke. Beide koene hja dit wol. De púnstikjes stoden oer it dykssleatsje op 'e greide en ploften yn it wetter. Dit wie foar Eke wer as muzyk. ‘Toe mar myn popke... Toe mar!...’ Mar fan har eigen stimme en de hoefslach fan de jonge Trude koe hja dat iene mar net ta swijen krije, dy rop fan har langstme nei him, dy't de foarige jûns ôfskie nommen hie, en hoe. En jimmer dreau dy langstme nei in ynderlike skreau: ‘...Hartman!...’ Simens Botsje skripte yn haasten by de wei op, doe't hja Eke dêr op 'e jonge Trude oankommen seach. ‘Fanke... Fanke!...’ bearde hja en hâlde in hân op it hert; sa kûgels-hurd stode de guds oer 'e kant fan 'e wei. - En dat skoandere fanke d'r op! - Hja kniep har eagen in tel twa ticht. Hoe't dit... ‘Ho!... myn popke,’ jubele it fuort by har en pal stie Trude op 'e berm. De wyn dy't út it noardwesten wei oer 'e wide greiden oanstrûsde floite troch de gouden moannen. De fine earkes fan it eale dier stiene spits: - wêrom dit opûnthâld? - Hja haffele op 'e team dat it
[pagina 71]
der fan skomme oan 'e roaskes. Har kop stie prûs en heech, mei de glêsheldere eagen stoarjend yn 'e fierte, fier boppe dy lytse Botsje, dêr't de fos mei in pear stappen flak foar stie. Eke lake, dat it oer 'e wei skattere, mar Botsje smeke noedfol: ‘Eke leave, wês dochs foarsichtich, do sa allinnich mei dy jonge guds.’ ‘Allinne Botsje...? Ik mòat dochs wol allinne.’ Botsje har guodlike eagen sochten Eke harres. Hearink dy stimme. 't Wie oft it fanke ynienen faam wurden wie. Har âlde mûle ferloek nuver. ‘Bern,’ sei hja en slokte swier. En doe, it foel der samar út: ‘Hartman hat justerjûn effen by ús west om ôfskie te nimmen...’ Hja soe mear sizze, mar Eke flapte der sa los út: ‘Ek by uzes, Botsje.’ Hja siet steil en kant op 'e jonge guds. It lytse swypke aaide oer 'e glêde moannen en de frjemde gloede yn har moaie eagen oermastere it âlde sloof, dat allang safolle field en tocht hie. ‘Leave pop, wês foarsichtich,’ flústere hja wat ferslein en troch har triennen hinne socht it each it paad fan in triljende hân, dy't boppe op 'e jongfaam har lears, ynstee fan op har slanke knibbel kaam. Hja soe mear sizze, mar it kaam net... ‘Botsje, ik sil goed foarsichtich wêze, hear!’ dûkte Eke har nei it lyts wyfke oer. ‘Fanke, pas op...’ en it mar heal betrouwend gie hja wer it paad by de wei del nei har lyts spultsje. Mar doe hie Trude de sa fel ferbide frijens krige. It like as hja alle draverskriich hjir foar opgearre hie en it bloed fan slachten her har dreau ta in feart, sa't hja har nea ûntjûn hie. In inkelde kear sloech hja ferheftich yn 'e izers. Mar inkeld. Mar oars. De goudbrune moannen stiene rjocht efterút. De sierlike, tin útlutsen sturt, waaide as de fleugel fan in bûtenfarder op 'e stive westewyn. De hûd glinstere yn it ljocht fan 'e augustussinne oer de sterke spieren fan efter- en ûnbelekke middenhân en de glêde hoeven sloegen in roffel oer 'e dykskant dat minske en bist der wol fan opsjen moast. O, Botsje!... De fytsers op 'e wei stapten ôf. Te deale! Sa'n faam en sa'n guds. De bodders op it fjild, dizze dagen ûnder it deistich wurk fertiisd yn tinzen oer in minskewrâld, dy't sa't like oars gjin doel hie, as eigen ûndergong te befoarderjen, seagen fernuvere op en in frjemd ljocht berûn it each. ‘Eke fan Ate Kuperus!’ en se rôpen inoarren ta:
[pagina 72]
‘Sjoch ris!... Wat is it dochs in lust, hoe't dat fanke dy guds berydt.’ ‘Bêst sa myn popke... bêst sa myn pop...’ Lofts siet de bermhierder noch drok yn ûngetiid. Hy en syn jonge skoden opers op, sa grut hja se fan it lichte bermhea mar krije koene. Rjocht noege de berm, skjin en breed. It wie te moai. ‘Trude!’ As wachte Trude op dit sein. Ut 'e fûle draaf wei wie hja mei in linige sprong op 'e berm en daalks op 'e lytse oanmoediging fan har berydster ek los en yn galop. De seadstikken stoden troch de loft. It gûnze yn in flecht lâns de wei. De blijreade noasters smûgden. ‘Hearink... hearink... myn jonge... dat fanke op dy guds!’ raasde de man op 'e berm tsjin syn soan dy't dochs flak njonken him arbeide. In auto hâlde stil. Twa hearen skeaten oer 'e wei en stoarren de wylde rydster en guds efternei. Jonge... jonge!... Mar yn 'e roffel fan de fjouwer machtige poaten hearde Trude dy iene eigene stimme dy't har priizge: ‘Bêst sa myn Trude... bêst sa myn pop!...’ De hân mei it swypke d'r yn permantich op 'e rêch en de leien yn 'e oare hân lake dizze Fryske amazone oer al de noeden en soargen fan wa't har ek beëagje mochten. En by it nearjen fan de berm priizge hja nochris: ‘Popke... myn pop.’ Trude' kop en foarhân roeiken daalks op 'e kadans fan har hege en krêftfolle gong; mar har eagen bleauwen skerp yn 't sicht oer 'e wide fierten, dêr't jimmer de driuw fan it bloed nei twongen hie en yn in lichte stap swonk hja mei keninklike graasje op 'e wei dêr't de berm gjin kâns mear bea ta noch wylder rit. Hark! De fine spitse earkes sprongen foarút. In waarme gloede skeat yn it heldere each. It wie de stimme fan har berydster, dy't hja hearde en hja fielde it leavjende streakjen fan it swypke oer 'e flakte fan har hals. ‘Popke... myn pop...’ No wie it goed. De leie joech romte; de kop sloech prûstend yn 't boarst. ‘'t Wie bêst sa myn popke... 't wie bêst hear myn pop...’ In klakson skattere ferheftich efter de jonge rydster op 'e fos. Eke skokte yn 'e hâlding, de leie stiif, har jonge ‘klepper’ goed yn 'e macht.
[pagina 73]
In auto mei fjouwer wat huiïge militêren deryn snuorre harren foarby. Hy gûnze in ein oer 'e berm. In mislik fielen kroep Eke nei de kiel en drôf stoarren har jonge eagen de auto efternei... ‘Nei hûs myn popke,’ en de fos sette ta yn in fikse draaf.

Vorige Volgende

X