Het kleine bijenboek

[p. 46]

Hoofdstuk VIII.
We kunnen nog niet op onze lauweren gaan rusten.

We hebben met de afgezwermde volken afgerekend en de zwermen werden verzorgd. Kan ons, of liever de bijen, nu niets meer overkomen? Alles is minder waar dan dat. Vooral de eerste zwerm (voorzwerm) in een korf kan ons nog parten spelen en soms de nazwerm ook. Door onze intensieve bedrijfswijze ontwikkelen de zwermen zich sneller, dan gewoonlijk in de natuur het geval is en de voorzwerm (soms ook de nazwerm) gaat zich weer op zwermen toeleggen. Ook zonder dat ik dit hier nadrukkelijk vermeld zal men kunnen begrijpen, dat dit met alle geweld moet worden voorkomen.

Van de volken, die we nu hebben - afgezwermde volken, zwermen en niet gezwermde kastvolken - moeten we honing winnen. Het nog eens zwermen zou dus een kardinale fout zijn en ons in plaats van honing slechts bijenvlees geven. Bovendien, hoe interessant het zwermen overigens ook is, er moet een eind aan komen. De worsteling met de zwermlustige volken begint dus weer. Ik heb reeds gezegd, dat in hoofdzaak de voorzwermen in korven die eigenschap vertonen en we zullen met zo'n volk dan ook grondig afrekenen. Om geen verwarring te stichten noem ik U slechts één methode: er zijn er meer, maar die moet U later maar eens in uitgebreider boeken bestuderen wanneer ge wat meer ervaring hebt opgedaan.

Ik raad U tevens aan U bij dit werkje, dat nogal vaardigheid vereist, te laten helpen door een imker, die dat meer gedaan heeft. Wilt ge het liever zelf proberen? Tenslotte is het niet zo'n grote kunst.

Merkt ge dus, dat een voorzwerm in een korf zwermneigingen heeft - ge kunt dit zien aan het aanzetten van moêrdoppen, afstompen der raten, dicht opeen bezetten van het ratenwerk e.d. - dan moet ge het gehele volk uit de korf verwijderen. Schrik niet, want zo'n heksentoer is het niet en ge behoeft niet

[p. 47]

bang te zijn, dat de bijen U dit werk erg kwalijk zullen nemen.

's Morgens vroeg neemt ge het volk van zijn plaats, sluit het vlieggat en zet het op zijn kop. Een paar teugen rook over de bijen geblazen kan geen kwaad. Nu neemt ge een ledige korf - in de handel zijn daarvoor z.g. jaagkorven verkrijgbaar, maar ook een ledige korf kan dienst doen - en nadat die korf met fris gras schoongewreven is (aan de binnenkant) kramt ge met een drietal korfkrammen ⎴ de ledige korf boven op de volle. Van tevoren heeft men ook van de ledige korf het vlieggat gesloten. Mochten er tussen de beide korfranden nog openingen zijn, dan dienen die gedicht te worden, b.v. door er een doek om te winden. Geen bijtje kan dan ontsnappen.

En nu komt het eigenlijke werk. Ge neemt het gevalletje zo voor U, dat de scherpe kanten van de raten naar rechts en links zijn gekeerd. Gewoonlijk zal dit het geval zijn als ge het vlieggat van de volle korf rechts of links van U heeft. En nu begint ge met de palmen van beide handen regelmatig tegen de korf te kloppen, beginnende van onderen, dus bij de kop en langzamerhand naar boven, totdat ge bij de verbinding van de twee korven gevorderd zijt. Dan begint ge weer van onder af. In een kwartiertje zijt ge wel klaar. Luistert ge nu met Uw oor tegen de kop van de bovenste korf, dan hoort ge daar de bijen al lopen; een licht zoemen geeft aan, dat Uw toeleg gelukt is en de bijen uit de volle korf in de ledige zijn overgelopen. Ge zult dit moeten onderzoeken, dus de krammen en de eventuele doek losmaken en de korven van elkaar verwijderen.

Dat zal steken geven, denkt ge wellicht. Wees maar gerust, het valt best mee en ge hebt natuurlijk eerst een bijenkap opgezet; er kan dus weinig gebeuren.

Tot Uw verbazing zult ge zelfs bemerken, dat de bijen wat traag zijn en in het geheel niet nijdig, dat ge ze zo hebt getrakteerd, Mochten er nog bijen in de korf met ratenbouw zijn overgebleven, vooral aan de onderrand is dit meestal het geval, dan neemt ge die korf in Uw beide handen en slaat de bijen bij de andere. De korf met ratenbouw zet ge daarna even terzijde zoals hij gewoonlijk in de stal staat en ge bekijkt de korf waarin nu de bijen zitten. Ze zullen zich langzamerhand in de kop verzamelen, precies als dit een zwerm doet en na een ogenblik

[p. 48]

(misschien een minuut of 10) is alles rustig. Ge weet dan zeker, dat de moêr is meegekomen. Later, als ge wat meer ervaring hebt, zult ge misschien niet zolang wachten, doch naar de moêr gaan zoeken. Dit gaat vrij gemakkelijk, maar dat moet ge maar eens in uitgebreider boeken nalezen of wat nog beter is, eens bij een ervaren imker gaan kijken als hij een zwerm heeft geschept.

Hoofdzaak is, dat ge het volk van de volle in de ledige korf hebt overgebracht en de moêr tevens aanwezig is. Is dit laatste niet het geval, dan zullen de bijen niet rustig in de korf blijven, doch deze al spoedig verlaten.

Zover moet ge het natuurlijk niet laten komen, doch schielijk de korf met zwerm op zijn kop zetten, de andere er boven op (rand op rand) en beide korven wat op de grond laten dansen met kleine, niet te harde stoten. De nog in de ratenkorf aanwezige bijen, waaronder zich vermoedelijk ook de moêr bevindt, zullen dan op de andere bijen vallen en de zaak komt waarschijnlijk in orde.

Ge zet de met bijen gevulde korf in de schaduw, zoals ge dit zou doen met een pas geschepte zwerm.

Nu neemt ge een korf uit de stal waarin een nazwerm met bevruchte moêr is gehuisvest; ge kunt ook een afgezwermd volk (U weet wel, de winterkorf) daarvoor nemen, mits de zich daarin bevindende moêr bevrucht is en eieren legt, dus broed heeft. Die behandelt ge precies zoals het volk van straks, dus ook uit die korf worden de bijen verwijderd.

Als dit gebeurd is, gooit ge de bijen van het eerst afgeklopte volk op het werk van de nazwerm en de bijen van de nazwerm op dat van de voorzwerm.

De bijen hebben dus elkaars woning in gebruik genomen. Maar pas nu vooral op!

De korf waarin eerst de voorzwerm gehuisvest was, komt op de plaats van de korf waarin zich de nazwerm bevond en omgekeerd, de korf, waarin zich eerst de nazwerm bevond, komt nu op de plaats waar eerst de voorzwerm stond. M.a.w. de bijen blijven dus hun eigen plaats behouden, de korven verwisselen van plaats.

Zouden we b.v. voordat we de bijen uit de korven gingen verwijderen de korven gemerkt hebben met A en B, dan komt

[p. 49]

later korf A op de plaats van korf B en deze laatste op die van A. Daar de bijen van korf gewisseld hebben blijven ze dus op hun voormalige plaats uitvliegen. Door deze nogal ingrijpende handeling hebben we niet alleen het zwermen met vaste hand de kop ingedrukt, doch we hebben nog meer voordelen behaald. Het volk op het korte werk van de nazwerm zal heel spoedig de korf weer hebben volgebouwd met mooie blanke raten, hetgeen op de heide van niet geringe betekenis zal zijn, terwijl de nazwerm op de lange raten van de voorzwerm, door het vele aanwezige broed, zeer belangrijk groter wordt. Beide kunnen dus op de heide goede honingvolken worden.