De geest in Limburg. Met een inleiding van de Limburgsche Liga

[p. 20]

VI.
De Limburgsche Liga.

‘Een naam die ieder Hollander hier met sidderen en beven hoort’, liet een Hollandsch ambtenaar zich eens ontvallen.

De Limburgsche Liga heeft een lange voorgeschiedenis en is feitelijk het resultaat van verschillende en zelfs niet geheel identieke stroomingen.

Er zijn er hier in Limburg die zich nimmer met het Hollandsch bewind hebben kunnen vereenigen. Daartoe behoort de uitstervende generatie der Franskiljons, waarvan van tijd tot tijd exemplaren voorgoed naar Wallonië of Brussel, doch zelden naar Vlaanderen verdwijnen.

Daar zijn ook fatalisten, die zich Nederlander voelen zoo goed als wie ook, doch die de hoop hebben opgegeven. Dan zijn er degenen die ontevreden zijn, zeer ontevreden, maar die gelooven dat tenslotte met veel ‘postelen’ en ‘vreigelen’ nog wel wat te bereiken valt.

Die groote stroorningen zijn te onderscheiden momenteel: verzet tegen de aanranding van het Katholieke karakter vun Limburg, verzet tegen de achteruitstelling der Limburgers bij benoemingen, verzet tegen de wijze waarop de economische belangen van dit uitmiddelpuntig gelegen gewest worden behandeld. Hierbij komen algemeene grieven over hooge belastingen, handelspolitiek, enz.

Met de radicale stroomingen, die niet heel veel beteekenen overigens, heeft de Limburgsche Liga niets gemeen. Ze heeft zich terstond op Nederlandsch standpunt gesteld en verklaarde bij herhaling geen verkregen rechten aan te tasten. Ze wil werken voor de cultureele en economische ontwikkeling van Limburg, naar zijn traditie en binnen het Nederlandsch staatsverband, en wel op de eerste plaats ten belange der eigen landskinderen. Onder traditie verstaat de L.L. de handhaving van het katholieke geloof,

[p. 21]

en verder o.m. het behoud van de Limburgsche taal, zeden en gewoonten.

Ofschoon in bijzondere gevallen in het heden werd opgetreden, werkt de L.L. feitelijk toch voor het scheppen eener betere toekomst, het doen ontstaan van betere verhoudingen. Ieder die objectief genoeg is om de Nederlandsche belangen niet identiek te verklaren met de protestantsch- of liberaal-Hollandsche, om van de Hollandsch socialistische nog te zwijgen, zal moeten toegeven, dat tegen het saneeren der toekomst het verschaffen van recht waar dit niet altijd werd verkregen, geen bezwaar kan bestaan. Omdat de Limburgsche Liga voor de toekomst werkt kan ze haar organisatie ook rustig en zonder overhaasting uitbouwen. Momenteel telt de L.L. door heel Limburg, van diepste Zuid tot uiterste Noord haar leden en bestaan er reeds afdeelingen van honderden leden sterk. Het is dus niet, zooals een slecht geinformeerde Telegraaf-man berichtte, een organisatie van enkele R.K. Limburgers!

De beweging naar een soortgelijke organisatie bestond trouwens niet alleen in Katholieke kringen, doch ook in socialistische te Maastricht. Men meende te hebben kunnen constateeren, dat het wezen der Limburgers zich ook tot de arbeiders uitstrekte en dat in de vakbeweging het inheemsche element op den achtergrond werd gedrongen. Voordat de L.L. gesticht werd en er nog sprake was van een neutraal orgaan van verweer, waren dan ook in deze kringen sympathieën voor een dergelijke beweging.

Onder de leden der L.L. bevinden zich ook.... Hollanders. De statuten of grondwet der Liga sluit dit niet uit. Katholieke Hollanders, die metterdaad getoond hebben voor Limburg als bedoeld door de L.L. iets te voelen, worden niet geweerd, al kunnen ze geen bestuursfunctie vervullen. Want men wil tot elken prijs de beweging in eigen handen houden.

[p. 22]

Men begrijpe dit. In het Limburgsche vereenigingsleven speelt het, laten we zeggen: Hollandsche element een buiten verhouding groote rol. Dat komt omdat de Limburger zelf zoo'n ‘vereenigingsmeier’ niet is en wel houdt van praten, veel en overal, doch niet op een vergadering. De Hollander houdt van ‘spreken’, hij doet dit graag op vergaderingen, terwijl de Limburger niet zelden zwijgt met het hart vol.

Onder de meer de aandacht getrokken hebbende punten van het toekomst-program der Liga herhalen we:

een enquête naar het te sterk gecentraliseerde hooger en middelbaar onderwijs in Nederland:

idem naar gelijkwaardigheid van buitenlandsche diploma's;

onderzoek naar toepassing der belastingwetten in Limburg en elders.

Men is over deze drie punten van het program in het Noorden weleens gevallen.

Dat heeft ons hier zeer verbaasd. In het land van het vrije onderzoek maakt men bezwaar tegen vrij onderzoek! Als het waar is dat de excentrische gewesten in verhouding tot hun beteekenis op cultureel, economisch en fiscaal gebied slecht bedeeld zijn op 't punt van gemakkelijk bereikbaar hooger en middelbaar onderwijs, mag dit niet worden geconstateerd? Het onderzoek kan toch ook nog een ander resultaat opleveren?

Wat nu de vergelijking van binnen- en buitenlandsche diploma's aangaat, och, het hemd is nader dan de rok. Zijn beide soorten van papieren evenwaardig, dan hopen we dat men Limburg niet, ten nadeele onzer gemakkelijker en goedkooper te Luik, Aken en Leuven studeerende jongelui als een protectionistisch gebied voor Delft zal beschouwen. We ondervinden het nadeel van den materieelen vrijhandel, gun ons ten minste de voordeelen van den spiritueelen!

Van Limburgsche zijde werd er reeds op gewezen, dat

[p. 23]

hier zekere belastingwetten strenger werden toegepast dan elders. G. Nijpels memoreerde in het ‘Hbl.’ het feit, dat Maastricht inzake toezicht op den invoer behoort tot de le linie, wat fiscale ongenoegens medebrengt, waarvan andere grensgebieden verschoond bleven. De mijnstreek zit opgescheept met een toepassing der belastingwet op de bebouwde eigendommen, die haar plaatst in een ongunstige uitzonderingspositie, Er zijn blijkbaar nog meer afwijkingen.

Voor hetgeen nu de Limburgsche Liga behandelt, werd reeds jaren geleden in meerdere kleine Limburgsche kranten gestreden. Jammer genoeg werd toen ook door sommige vooraanstaande Limburgers onnadenkend mede gedaan aan een soort muilkorfsysteem. Zoo ging de goede tijd voorbij en verergerde zich de toestand.

De Limburgsche Liga is menschenwerk. Op een zoo netelig gebied werkende, zal ze onafwendbaar wel eens gevoeligheden moeten treffen, wel eens mistasten ook. We hopen, in haar eigen belang, dat ze zich niet te veel met klein-werk inlaat, als benoemingsgevalletjes, doch sterk de groote lijnen van haar programma doorvoert, al zal demonstratief optreden af en toe gewenscht blijven.

Hoe men over deze organisatie ook denken moge, men vergete drie dingen niet:

ze stelde zich op Nederlandsch standpunt;

ze wil geen verkregen rechten aantelen;

ze is defensief, ze verdedigt en waakt ervoor dat de Limburger niet in eigen land geweerd wordt.