De geest in Limburg. Met een inleiding van de Limburgsche Liga

[p. 24]

VII.
De reactie.

Het verleenen van het grootkruis eener Nederlandsche ridderorde aan den groot-annexionist Hijmans, mag als een teeken gegolden hebben, dat de politieke hemél boven Nederland en België was opgeklaard. Er mocht dus weer vrij gesproken worden, wat voordien herhaaldelijk niet mogelijk bleek, omdat degenen die het durfden zelfs met de onbaatzuchtigste en meest open eerlijke bedoeling, wel eens verketterd werden door al te felle vaderlanders.

Eigenaardig genoeg vonden de Zuidelijke grieven herhaaldelijk 'n trouwer weerklank in de groote Hollandsche pers van allerlei richting, dan in een belangrijk deel der Limburgsche. Het spook der annexatie werd hier overal gezien.

Er was geen enkele reden om de beweging die zich het helderst uitspreekt in de Limburgsche Liga, doch die daarnaast veel breeder maar ook vager is, nu langer te vermoffelen. Wat er toch leefde moest nu maar aan het daglicht komen; een stelselmatig onderdrukken daarvan zou bedenkelijker gevolgen gehad hebben.

Het was te voorzien, dat een dergelijke defensieve beweging een reactie zou uitlokken. Ze was er eigenlijk al voor de organisatie ervan vorm had gevonden.

We moeten tot onze spijt getuigen, dat we Nederland op z'n smalst hebben moeten ontdekken waar dit het breedst behoorde te wezen!

Het begon al met anonieme brieven aan voorstanders der beweging en aan de redactie van de Limburger Koerier, die eenvoudig objectief het verloop der beweging had weergegeven, aanvankelijk zelfs vergezeld van vrij critische opmerkingen. Die brieven waren voor de Limburgers en katholieken verschillende malen ongemeen beleedigend.

[p. 25]

Toen traden een paar domine's, in Limburg werkzaam, in het krijt. De een noemde deze beweging het begin eénér vervolging der Protestanten vanwege Rome! De ander schold de Liga voor geheim en ignobel. Toen publiek door de Liga bewijzen voor deze beweringen werden gevraagd, zweeg de een volkomen en de ander poogde zich met een flauw praatje ervan af te maken.

Deze aanvallen geschiedden tenminste met open vizier en werden door de Liga even openlijk beantwoord, want dit is wel het merkwaardige dezer als geheim gebrandmerkte beweging, dat al hetgeen ze deed - niets uitgezonderd - publiek geschiedde. Men kan dit wat sterker en dat zachter hebben gewenscht, men wist immer wat er gebeurde.

In de N.R. Ct. werden enkele zeer lasterlijke en alweer anonieme stukken opgenomen. Blijkbaar mochten de Limburgers en hun defensieve organisatie zelf worden gehoond doch niet gerehabiliteerd; een verweer door iemand ingezonden werd tenminste niet opgenomen.

Het Handelsblad mengde zich ook in de schermutselingen; noemde de Liga provinciaal - ook uit de provincie kan iets goeds voortkomen! - en stelde ze later als een soort Klu-Klux-Klan voor. Deze bezwaren werden weerlegd.

In verband met deze beweging wordt weleens iets gebracht, wat absoluut niets ermede te maken heeft: de zware verkiezingsknokpartij te Brunssum.

Het betreurenswaardige geval te Brunssum heeft niets met den geest in Limburg en nog minder met de Liga te maken. Door een ongelukkig toeval zijn twee groepen propagandisten op elkaar gestooten en er zijn harde klappen gevallen. Dit had evengoed in iedere andere provincie kunnen gebeuren. Overigens blijkt deze geschiedenis meer en meer erg overdreven en uitgebuit door de socialisten voor de twee dagen later gehouden Kamerverkiezing.

Het ergst maakte het een Bredasch liberaal krantje,

[p. 26]

dat adviseerde de in Limburg gewraakte benoemingspolitiek nog maar wat sterker door te voeren. Zulke adviezen zijn onverantwoordelijk ten opzichte van het vaderland en van een gewest, dat zich in tijden van verleiding zóó trouw toonde, dat menig Noord-Nederlander zelf rond moest bekennen zulk een edelmoedige houding niet te hebben verwacht.

Met welke troebele oogen andersdenkenden den geest in Limburg hebben waargenomen, wordt wel het best getypeerd door eene uiting, die hier in breede kringen groote vroolijkheid heeft gewekt: iemand vreesde voor een Bartholomeusnacht!

Minder onschuldig bleken pogingen tot boycot. Winkeliers werden uitgehoord om te vernemen of ze lid waren van de Klu-Klux-Klan of de Bokkenrijders, pardon van de Liga, wier statuten ter Koninklijke goedkeuring zijn voorgedragen! Er was zelfs een tijdje sprake van het oprichten eener anti-Liga...... die ai gedoopt was ‘Vreemdelingenlegioen’. Merkwaardig, men beschouwde zich dus als vreemdeling in het donkere Zuiden!

Van vooraanstaande Hollandsche katholieken werd wel opgemerkt: in den grond hebben jullie daar beneden in het Zuiden gelijk, maar wij ondervinden er den weerslag van. Bij nadere ondervraging bleek eigenlijk de onzalige en vreeselijk overdreven geschiedenis van Brunssum - buiten ieder verband staande en geheel toevallig - de ware oorzaak te zijn.

Toch schijnt de beweging voor enkele Limburgers in het Noorden reeds onaangename gevolgen gehad te hebben, n.l. bij benoemingen. Ook lekte uit, dat te Maastricht van protestantsch-ambtelijke zijde, als antwoord op de Liga-beweging, werd geconspireerd om opzettelijk voor een gewoon postje een domineeszoontje te benoemen.

Daarmee zij men nu toch voorzichtig. De strijd gaat erom om zichzelf en eigen aard in eigen land te handhaven, een defensief en negatief doel! Velen schijnen dit maar niet

[p. 27]

te willen begrijpen! Wanneer een poging om recht te verkrijgen wordt beantwoord met een verscherping van ongewenschte toestanden, kunnen de zaken een ongunstiger wending nemen.

Daarom herhalen we:

het georganiseerde deel der beweging in Limburg wil geen onverdraagzaamheid, wil niemand weren, wil niemand schaden, doch vordert onverzettelijk voor Katholieken en Limburgers de hun toekomende gelijke rechten.

En de geheime leden der Liga?

Deze categorie: stille leden zonder eenig recht in de organisatie kan vervallen, zoodra andersdenkende machthebbers zich tot objectief oordeelen hebben opgewerkt. En zich herinneren dat de Nederlandsche vrijheid voor allen geldt.