Volledige werken. Deel 5

XIII.
Waar de dagen eentonig voortloopen. - Een woordje aan sommige kantoorschrijvers.

Eens dat Piet de bekoring overwonnen had; eens dat zijn hoogmoed en die zijns vaders gerust waren gesteld, begon hij ook een geheel ander leven te leiden. Tot hiertoe was hij als een deftig jonker gekleed geweest, en had de mode en al hare wetten gevolgd; met een woord, hij had zich als een springer voorgedaan. Thans wilde hij zich als een welgezeten burger doen beschouwen, en zegde derhalve vaarwel aan

[p. 30]

alle uiterlijke pracht. Hij wilde niet meer gevangen in zijne kleederen zitten en trachtte nu slechts zich ouder, dan hij inderdaad was, te doen voorkomen. - Men geloove echter niet, dat hij dit zoo verre dreef van gevaar te loopen om belachelijk te worden; neen, daar bezat Piet te veel verstand voor, en onze lezers hebben daarvan reeds proeven genoeg gehad. Hij nam dan voor, en hij deed het ook werkelijk, van nimmer vernepen kleederen te dragen, van nooit meer zijne lenden in te riemen of zijn haar op te krullen. Het eenigste, waarin hij de voorlaatste mode bleef volgen, was in de dracht van den hoed, - en dit zal niemand onzer lezers verwonderen, wanneer zij zich herinneren, welke rol de hoed van Piet in zijne jonkheid gespeeld heeft, en zich verbeelden welk diep gevoel van schaamte deze in de ziel des jongelings weleer had doen ontstaan.

Wij keuren die gedachte van onzen klerk volkomen goed, en indien wij niet vreesden al te langdradig te worden, zouden wij hier met genoegen eenige bladzijden vullen, met over den invloed der wijze van kleeding op den maatschappelijken stand en het fortuin des menschen te spreken. - De hoed, zooals men weet, hebben wij reeds als den eersten en besten maatstaf beschouwd. De hoed is het belachelijkste stuk onzer hedendaagsche kleeding, en wie zich door zijnen goeden smaak den minst belachelijken vorm van dit hoofddeksel kan uitkiezen, achten wij een verstandig en gelukkig man. Het overige onzer kleederen is de tweede maatstaf en gevolgentlijk ook van eene groote aangelegenheid. Hoevele jongelingen hebben het geluk uit hunne handen zien slibberen, uit hoofde van den weinigen of slechten smaak in hunnen opschik. Hoe menig, die van opzicht al te jong schijnt en echter door ouderdom en onderrichting in staat zou zijn eenen gewichtigen post te bekleeden, heeft zich van de hand gewezen gezien, uit reden dan men hem al te jong en gevolgentlijk kinderachtig geloofde. - Hoe weinigen verstaan de ware harmonij, welke men moet trachten tusschen zijnen persoon en zijne kleeding te houden? Lodewijk XIV, een der grootste Fransche charlatans van zijnen tijd (thans wordt hij ver overtroffen), was van die waarheid zoodanig overtuigd, dat hij zich nooit dan in grooten opschik aan zijne hovelingen vertoonde, en wie weet niet welke rol hij gespeeld heeft? - Mundus vult decipi, de wereld wil bedrogen worden, zou mogelijk hier iemand kunnen zeggen; doch hij misgrijpt zich; die spreuk is niet juist en zou op deze manier moeten gewijzigd worden: de mensch wil door het oog of door het oor verleid worden.

[p. 31]

Doch keeren wij tot onze geschiedenis terug; want al wat wij tot hiertoe in dit hoofdstuk verhaald hebben, schijnt ons weinig geschikt om het oog, het oor, den geest of al wat men wil van den lezer te verleiden.

Wij zijn, op het oogenblik, men heeft het mogelijk reeds opgemerkt, in eene slechte luim. - Waar die geestesgesteltenis eigentlijk uit voortkomt, weten wij niet; want, om de waarheid te zeggen, de dag, wanneer wij dit hoofdstuk schrijven, is voor ons niet ongelukkiger dan een andere, en niets zegt ons dat hij ongelukkiger zal worden, te meer daar hij bijna ten einde is; - doch de lucht is met grijze wolken overtrokken, en dit kan wel de reden wezen. Hoe het zij, het is zeker, dat wij in eene slechte luim zijn en dat het nu of nooit de stond is om eens dapper tegen een zeker slach van kantoorklerken uit te varen. Wij bedoelen het slach, dat zijne eerste zedigheid verloren hebbende, zich op het tijdstip bevindt, dat de hoogmoed gaande raakt; op het tijdstip dat onze Piet zegepralend heeft doorgeworsteld. - Treedt toe, onweerdige kantoorklerken! treedt toe en verdedigt u!...

Usque tandem? enz., hoelang, kantoorschrijvers! hoelang zult gij van ons meer dan engelachtig geduld nog misbruik maken!... Wat beteekenen die springersmanieren, welke gij van de hansworsten schijnt afgeleerd te hebben!... Wat beteekenen die haarlokken, welke de kapper dagelijks met een brandend ijzer in krullen rond uw ingekneed hoofd vastzet! - eene bewerking, ik zeg het u in het voorbijgaan, welke den glans aan het haar ontneemt en het aan onbewerkt kemp gelijk maakt!... Treedt toe, onweerdige kantoorschrijvers! - En lacht niet, indien gij onze gramschap niet ten top wilt doen stijgen! - Spreekt! - Wat beteekent die uiterlijke, overdrevene pracht, welke gij in uwe kleederen ten toon spreidt? - Wat beteekent die grove losbandigheid, waaraan gij u zoo dikwijls plichtig maakt? - En dan, verwaande losbollen! waarmede houdt gij u in uwe ledige uren bezig? Denkt gij er wel eens aan om u den geest een weinig te beschaven en eenige kundigheden aan te winnen? - O neen, gij weet niets, gij kent niets! - En nog het ergste van al, gij zijt verbasterd, gij verloochent niet dan te dikwijls uw eigen land; gij kent uwe eigene taal niet en gij spreekt iets dat van verre min of meer naar Fransch gelijkt. - Dit geeft u een zeker air, dit doet u als beschaafde menschen doorgaan. Zoo denkt gij, en eilaas! het maakt slechts van u een aantal domme fransquillons!... Wij zeggen domme

[p. 32]

fransquillons; want uwe geestvermogens zijn niet toereikend genoeg om u tot echte fransquillons te maken, om tot het getal springhanen, die ons land afvreten, te kunnen gerekend worden. Gij zijt slechts naäpers van dezen. - En nogtans! gij zijt verwaand! gij zijt immer over uzelven tevreden! O, ik zie u daar heenstappen met uw vrouwenlichaam, met uwe uitgerokken broek, met uw' vernepen jas, met uwen gouden ring aan de hand en met de cigaar in den mond. Gij wendt het hoofd langs alle zijden, spreekt luid op de straat als om u van ieder te doen beschouwen. Uwe onbeschaamde blikken schijnen de voorbijgangers te beschimpen! Gij spot met al wie niet zoo springachtig als gij gekleed gaat. o Jongelingen! Wat of wie zijt gij dan? Keert toch eens in uwe ziel terug, vraagt daar eens wat al hoedanigheden gij bezit om er fier op te zijn! Zoekt eens wat er in uw brein woelt, en indien het weegbaar is, ziet dan eens goed of gij ieder wel eene once gezond verstand bezit! - Doch, ik zwijg! Ik wil mij geen kwaad bloed maken. Ik ga mij liever met Piet, die u niet gelijkt, weêr bezig houden.