Volledige werken. Deel 5

XIV.
Tien jaren van het leven van Piet.

Piet, zooals wij gezien hebben, was den voor den koopmansklerk kritieken tijd zegepralend doorgeworsteld; hij had den hoogmoed, of om juister te spreken, de eerzucht overwonnen; hij had het spreekwoord, welk zijne moeder zoo behendig in de samenspraak geschoven had: het is beter éénen vogel in de hand dan zeven in de lucht, willen bewaarheden en had vastgesteld voortaan zich een zacht leven, voor kommer en gevaar bevrijd, uit te kiezen.

De kantoorschrijver, die op dit tijdstip niet zooals onze Piet handelt, kan soms tot hoogere bedieningen en eereposten opklimmen. Niet zelden gebeurt het, dat een koopman, die overzeesche handelsbetrekkingen heeft, eenen zijner klerken, die zich door zijne geestvermogens onderscheidt en waarin hij veel vertrouwen stelt, uit het land stuurt en hem belast met in een ander werelddeel zijne belangen te gaan waarnemen en soms wel een gansch kantoor te bestieren of een handelshuis op te richten. Dit is, zooals men zou zeggen, het fortuin

[p. 33]

den klerk in handen geven. Ingeval deze zich goed gedraagt, zich meer en meer in den handel onderricht, en aan zijnen meester eenige goede operatiën en speculatiën doet doen, dan kan hij zeker zijn dat rijkdom en eer hem verwachten; dan vindt zich de koopman eindelijk verplicht hem eene zekere hoeveelheid in de jaarlijksche winsten toe te kennen, en dan, dan is de klerk koopman geworden, dan speelt het fortuin hem in de hand, dan verkrijgt hij aanzien. Hij kan licht tot Consul van België of van eenige andere mogendheid in het andere werelddeel worden aangesteld; hij kan eene rijke vrouw, hetzij zwart - of bruin in huwelijk nemen en rijk als een Nabab worden. - Ook kan het gebeuren, indien zijn eerste meester te Antwerpen overlijdt, dat hij in de affairens treedt, en in Amerika blijft of zelfs met zijne vrouw naar Antwerpen komt, om in zijne geboorteplaats het handelshuis voort te zetten, en later voor het fortuin van andere kantoorklerken te zorgen.

Die gulden droom, dien wij daar nedergeschreven hebben, was meer dan eens door de hersenen van onzen Piet gevlogen; doch Piet was een wijsgeer en hij herinnerde zich telkens een groot getal zijner kennissen, die, in den tijd, naar Amerika waren getrokken, er de geele koorts hadden gevonden en er eindelijk zoo kaal als Job waren van teruggekeerd. Hij besloot hieruit, dat men overal zijn fortuin kan maken; dat zulks mogelijk in Amerika meer geschiedde, maar ook aldaar gevaarlijker was en dat het eindelijk beter is éénen vogel in de hand te hebben dan er zeven in de lucht te zien vliegen.

Gedurende de tien jaren, waardoor dit hoofdstuk onze Piet moet leiden, geschiedde er weinig buitengewoons in zijnen levensloop. - Nog eens werd zijn loon verhoogd en nu op drie duizend gulden gebracht: het maximum voorzeker, waar Piet ooit had durven op rekenen. - Van het begin van dien tienjarigen levensloop had Piet een besluit genomen, waaraan hij verder zijn geheel leven getrouw bleef. Hij stelde vast, de mode, die alsdan in zwang was en welke hem tamelijk goed beviel, eens en vooral aan te nemen en zich nimmer daarvan op eene zichtbare wijze te verwijderen. Dit besluit werd genomen in den tijd dat men hoeden met kleine koppen en breede kanten droeg, juist het tegenovergestelde van de suikervormige hoofddeksels; en wij gelooven dat de vrees van zich nog ooit aan de dracht van den laatstgenoemden buitensporigen vorm plichtig te maken, hiervan de grootste oorzaak was. - Zoo groot is het gevolg

[p. 34]

van eene gewaarwording, die men, nog jong zijnde, ontvangen heeft.

Iets wat eene lichte verandering in het huishouden van Piet teweeg bracht en dat den jongeling en zijnen vader eene diepe en zelfs langdurige droefheid veroorzaakte, was het afsterven der moeder. De brave vrouw ontsliep vreedzaam in den Heer, omtrent het lot van haren echtgenoot en zoon gerustgesteld. - De droefheid van den ouden kleermaker was zoo innig, dat hij gedurende eenen langen tijd vergat zijn pijpje te rooken en zijn gewoonlijk avondglaasje, ten zeven ure, in de bijgelegene herberg te gaan ledigen. Dan, die droefheid, zooals alle menschelijke droefheden, verging allengs en de pijp werd eindelijk weêr voor den dag gehaald.

Piet was thans genoodzaakt eene dienstmeid te huren, die eene ordentelijke burgerkeuken kende en het huishouden op eene goede wijze kon bestieren.