Etymologicum teutonicae linguae

(1972)–C. Kiliaan– rechtenstatus



E E B EBbe. Abitus maris, recessus maris, reciprocatio maris: refluxus, defluxus, aestus, refusio maris: mare refugum vel refluum, recedens, decrescens. angl. ebbing.
ebben. Abire, refluere, remeare, decrescere. dicitur tantùm de aestu maris.
Eber. sax. sicamb . j. oye-vaer. Ciconia.
E C Ecchel, acchel. Hirudo, sanguisuga.
ecchel. Inflammatio iecoris, internorumque viscerum erosio, & exulceratio, praecipuè in ouibus herba nimis feruente & sicca pastis.
ecchel-aerde. vetus . j. klep-aerde. Terra argillosa.
ecchel-koolen. Flammula, flammeus ranunculus, sanguinaria: hirudinis brassica, vulgò. Ranunculi genus minimum & frequentissimum, quod comestum sanguinem ouibus educit perinde atque hirudines. Io. Gorop Becan.
Echt. Legitimus, iustus. & Similis.
echte. vetus. Lex.
echte, achte. Proscriptio hostilis. ἔχθος. i. odium, inimicitia.
echte, echten staet. Matrimonium, coniugium, connubium. fland. hechten staet.
echte man. Maritus.
echte kinderen. Legitimi filij.
echte vrouwe. Vxor, marita, iusta vxor.
echten staet. Matrimonium.
echtelick gheboren. Legitimo matrimonio natus.
echt-breker. Adulter. & Transgressor legis.
echt-schap. Matrimonium, legitimum coniugium.
echt-scheydinghe. Diuortium.
echt-stand. Matrimonium.
echte-loos. Caelebs: & Qui matrimonium contrahere non potest: & Illegitimus, nothus.
echten. fland . j. hechten. Figere, nectere. alligare.
echten. sax. sicamb . j. achten. Proscribere.
Echter. sax. sicamb. holl. Iterum, denuo. & Praeterea.
echter. vetus fland . j. achter. Retro.
echteren. vet . j. lasteren.

[pagina 104]
Echtisse, eghdisse, heghdisse. Lacertus, lacerta.
Eck. j. egghe. Angulus.
eck-steen. j. hoeck-steen. eckachtigh. Angulosus.
Eck. sax. sicamb . j. ack. Pus, sanies.
ecken. sax. Exulcerare.
Ecker. sax . j. aecker. Glans.
Ecksel, hecksel. fland. Monile bulla.
Eckster. j. aeckster, exter. Pica.
E D Edder. sax. fris. cimbr . j. oft. Aut. germ. oder: ang. ether, er.
Edel. Nobilis, generosus, nobili genere natus, natalibus,clarus, illustris, praeclarus: illustri loco natus.
edel fijn. Tenuis, exilis, subtilis. Edel/oft fijn lijn-waet. Sindon, tela exilis, byssus, nebula linea.
edel. Pretiosus. Edel ghesteente. Lapides pretiosi, gemmae.
edel-dom. Nobilitas.
edel-hond. j. brack, spiglioen. edel-kind. Caeso: puer ex vtero matris exectus. q.d. nobilis puer. hos enim auspiciatiùs nasci dicit Plinius lib. 7. cap. 9.
edel-man. Vir illustris, heros.
edel-vrouwe. Herois, heroina, femina illustris.
edelen, ver-edelen. Nobilitare.
edellinck, edel ionghelinck. Adolescens nobilis, iuuienis generosi sanguinis. vulgò adelingus.
edelheyd. Nobilitas.
Edericken. j. ericken. Ruminare.
Edick, etick. Acetum.
edickachtigh. Acetosus, acidus, acidulus.
edicken. Acescere.
E E Ee, eewe, ewe. vetus. holl. Lex.
ee-setter. vetus Legislator.
Ee. Matrimonium, legitimum coniugium. ee breken. Moechari, adulterari.
ee breker. Moechus, adulter.
ee-breke. Adulterium.
ee dom, eydom. sicamb. Gener.
ee-garde. vetus. Coniux.
ee-ghe-mael. Coniux.
ee-loos. Coelebs. ee-loosen staet. Coelibatus.
ee-loos, wet-loos. j. verwaeten. Exlex.
ee-man. Coniux, maritus, legitimus coniux.
ee-wijf. Coniux, vxor, socia thori.
ee-scheyd. Diuortium.
ee-stand. Matrimonium.
ee-stuyr. vetus. Arra sponsalitia.
Eechenen. j. eyghenen. Dedicare.
Eecke. fland . j. eycke. Quercus.
eeck-appel, eyck-appel. Galla.
eeck-loof. j. eyck-loof. Hedera.
eeck-horen, eeck-horenken, eyck-horen. Sciurus. mustela quercuum.
Eeckel. Glans: ἄκυλος ang. akorne.
eeckel der manlickheyd. Glans, balanus, corone: penis suprema pars, glandi similis.
eeckel-boom. j. eycke. Quercus.
eeckel-schaele, eeckel-schelpe. Calyx glandis, putamen glandis. offic. cupula.
eeckelen op de pijpe. j. eenckelen. Eecken-aen. zeland . j. aen-karre.
Eed. Iusiurandum, iuramentum, deiurium, sacramentum. germ. eid: ang. othe.
eed doen. Sacramentum dicere, sacramento dicere, sacramento teneri, iurare in verba, iusiurandum praestare, dare: iuramentum facere.
ed-breken. Periurare, peierare, iuramentum infringere.
eed-breker, eed-brekigh, meyn-eedigh. Periurus.
eed-ghenoot. Foederatus.
eeden. Iurare.
Eeffrouwe. fland . j. ionck-vrouwe.
Eeghde. j. egghe. Rastrum.
Eeghel. j. ecchel. Eeghen. j. eyghen. Proprius.
Eeghenisse. j. enghenisse. Inguen.
Eel. j. edel. Nobilis.
Eel-bot, heyl-bot. Passer piscis: ang. helbut. nomen germanicè integrum scribitur heyligh-bot. q.d. passer sacer. Gesner.
eel-kind. j. edel-kind. Caeso.
Eelicken staet. j. ee-stand. Matrimonium.
Eel-land. j. ellend. Alce.
Eelt. holl . j. weer. Callus.
Eemer. Hydria, situla, modiolus, haustrum, vrna, craterra, mergus. & Cymba, schapha.
Een. Vnus. ger. ein: gal. vn: ital. vno: hisp. vno. ang. one.
een van beyden. Alter.

[pagina 105]
een. Quidam. & Singularis.
een-blad. Vnifolium, monophyllon. genus lilij vno & singulari folio.
een-draght. Concordia.
een-dragtigh. Concors, vnanimis.
een-draghtigheyd. Concordia, vnanimitas, concordantia, consentieus voluntas, vnus consensus.
een-draghtighlick. Vnanimi consensu, vna mente, vno ore, vno animo, vna voce.
een-hertigh. Vnanimis.
een horen. Vnicornis, monoceros.
een-iaerigh. Anniculus, hornus.
een-ieghlick. Vnusquisque, quisque, quiliber.
een-handigh. Vnanimus. & Mancus.
een-ieder. j. een-ieghelick. een-kallen. q.d. alleen-kallen. Sibi uni loqui, solus secum loqui, sicut phantastici, senes, mente alienati, ebrij, somniantes, &c. & Delirare, deliramenta loqui: aliena loqui.
een-kallinghe. Soliloquium: & Deliratio, delirium.
een-klappigh. fland. brug. Caelebs.
een-koren. Frumentum monococcon.
een-loopigh. Solivagus, solus currens.
een-loopigh gheselle. Iuuenis coelebs, qui neque vxorem, neque proles, neque familiam alit, sed solus quocunque lubet vagatur.
een-mael. Semel, vna vice.
t'eenen-mael. Simul, vnà, pariter.
een-moedigh. Vnanimis.
een-oode. germ. sax. Solitudo, eremus, secessus.
een-ooghe, een-ooghig. Cocles, luscus, vnoculus, monophthalmus, desioculus.
een-paer. Vnitus.
een-paerigh. fland. Continuus, assiduus.
een-paerlick. Continuo ordine: & Pariter, simul, vnà, vniter, concorditer, coniunctè. & Assiduò.
een-paerheyd. Continuatio, continuitas.
een-poot, een-pootigh. Vnimanus, mancus.
een-saem. Solus, solitarius. & Concors.
een-saemlick. Simul, vnà, pariter.
een saeter, een-sidler. Eremita.
een-seder. j. een-sidel. Anachoreta.
een-selligh. Solus, soliuagus, solitarius, monachus, solus agens, sine alterius consortio: homo perpaucorum hominum: qui paucis vtitur. Donat. & Suae solius sententiae nimis tenax. & Morosus.
een-selligheyd. Solitudo.
een-seluigh. Vnus idemque.
een-sidel, een-sidler, een-sedel. ger. sax. sicamb. Anachoreta, eremita, solitarius.
een-sinnigh. Vnanimis.
een-spannigher. j. inspannigher. Miles gregarius.
een-stemmigh. Consonus, consonans.
een-stemmigheyd. Consonantia, symphonia, vocum concordantia.
een-tijdigh. Coaeuus, aequaeuus, coaetaneus, eiusdem aetatis.
een-vaerdigh. Vniformis.
een-vaerdighlick. Vniformiter.
een-verwigh. Concolor. & Vnicolor.
een voudigh, een-vuldigh. Simplex.
een-voudigheyd. Simplicitas.
een-voudighlick. Simpliciter, candidè.
een-werf. Semel, vna vice.
een-willigh. vetus . j. eyghen-willigh. Pertinax.
een-willigh. Concors.
een-winter, enter dier. Hornum animal, vnius hyemis, vnius anni.
eenckel. Simplex, simplus. & Merus.
eenckelheyd. Simplicitas.
eenckelick. Simpliciter. & Tantum.
eenckelen den sanck. Ornare cantum symphonia: vnam notam longam in multas breuiores musica arte redigere: cantum dispertire in varias voces, ac interim vnum eundemque tonum exprimere: modos concidere & frangere, minuritionem citare, minuonem citare: voce remittente canere. vulgò diminuere: quòd vna cantus nota in plures minuatur siue redigatur.
eenckel-gaetkens van de pijpe. Foramina tibiae siue fistulae. een pijpe met luttel eenckel-gaetkens. Tibia quae tenuis, simplexque foramine paruo siue pauco.
eenckelinghe. Chroma, modulatio crebritate & solertia modulorum oblectans.
eener-hande. Vniusmodi, singularis, vniformis, non varius.
eenerley. j. eenerhande.
[pagina 106]
eener-ley-verwigh. Concolor.
eenheyd. j. eenigheyd. Vnitas.
eenigh. Vnicus: & Singularis: & Solus, solitarius.
eenigh. Vnus, non nemo, quis, quisquam, aliquis.
eenighe. Quidam, aliqui, nonnulli.
eenigh-mael. Vnquam, aliquando, aliqua vice.
eenighs-sins. Aliquo modo, aliquo sensu: vtcunque, quadantenus.
eenigheyd. Vnio, vnitas, monas, singularitas: & Solitudo: & Vnio, concordia, vnanimitas.
eenigher-hande. Alicuiusmodi.
eenigher-tier. vetus . j. eenigher-hande.
eenken. j. aes. Monas.
eenlick. Solùm, solummodo, tantùm, tantummodo.
eenlick. Singularis.
eenlick. Solitarius: & Terribilis, horribilis.
eenlicke plaetse. Solitudo, locus solitarius, desertus, & proinde terribilis.
eens. Concors, vnanimis. Eens zijn met malcanderen. Concordare, conuenire, consentire.
eens worden. Conuenire, in concordiam venire.
eens, een-mael. Semel, vna vice.
eens, eenigh-mael. Quondam, olim, quadam vice, aliquando.
eens-deels, Partim, ex parte, pro parte.
eens-gaders. Simul, vnà, pariter.
eens-ganghs. Eadem via, confestim, statim, protinus.
eens-ghelijck. Similiter.
eens-ghe-sint. Vnanimis. Eens-ge-sint-heyd. Vnanimitas.
eens-maels. q.d. een des maels. Singulatim, sigillatim.
eens-maels, t'eene-mael. Vnà, simul, pariter, semel simulque.
eens-sins. Vno eodemque sensu, vno eodemque modo.
eens-weghs. Eadem via, euestigio, protinus.
Eer. Priùs, antè. & Potiùs.
eer dan, eer dat. Antequam, priusquam.
eer-ghisteren. Nudiustertius.
eer-langh. Breui, propediem.
eer-tijdts. Olim, quondam, pridem.
eer-tijdigh. Pristinus.
Eerde. j. aerde. Terra.
Eere, ere. j. aere. Aes, aeris.
Eere. Honor, decus.
eer-baer. Honestus, probus, honorabilis.
eer-baerheyd. Honestas, probitas.
eer-baerlick. Honestè, probè.
eer-be-wijsinghe. Obseruantia.
eer-bieden. Reuereri.
eer-biedinghe. Reuerentia, obseruantia.
eer-biedighlick. Reuerenter.
eer-ghierigh. Ambitiosus, cupidus gloriae, honoripeta, cupidus honoris: laudis amore tumens: laudis cupidus: sitiens honoris & gloriae.
eer-ghierigheyd. Ambitio, honoris cupiditas.
eer-ghierighlick. Ambitiose.
eer-ionck-vrouwe. j. staet-dochter. eer-loos. Inglorius, infamis, inhonestus, ignominiosus, notatus infamia: qui honoris damnum fecit ex iudicum animaduersione. & Excommunicatus. vide ver-waeten.
eer-rijck. Gloriosus.
eer-saem. j. eer-baer. Honestus.
eer-suchte. Ambitio.
eer-suchtigh. Ambitiosus.
eer-weerdigh. Honorabilis, honorificus, magnificus, venerabilis, dignus honore.
eer-weerdigheyd. Dignitas honoris.
eer-weerdighlick. Honorificè, honorate
eeren-graf. Cenotaphium, tumulus honorarius.
eeren-naem. Titulus.
eeren-prijs. Elatine, betonica. herbae genus.
eeren-schenck. Honorarium.
eeren-wijn. Vinum honorarium.
eeren. Honorare, honestare, honorem tribuere: venerari, vereri, obseruare, suspicere, colere: decorare, honore afficere, honorem exhibere, deferre: decorare honore.
eeren. j. aeren. Arare, colere terram, agrum.
eerlick. Honestus, probus, castus, pudicus.
eerlicke brieuen. Literae honorariae, sacrae: quibus honores alicui deferuntur.
eerlick, eerlicken. Honestè, honorificè, reuerenter, honorate, magnificè. & Probè, castè, pudicè.
eerlickheyd. Honestas.

[pagina 107]
Eernst. j. ernst. Serius.
Eers. j. aers. Anus.
Eerst, eerste. Primus. Ten eersten. Primò, primùm.
eerst. Modò, nunc demum. Nv eerst. Nunc demum,
eerst-ganghs. Statim, confestim.
eerst-gheboren. Primogenitus, primaeuus, primogenius.
eerst-gheboorte. Primogenitura. & Protococia: primatus natalitius.
eerst-mael. Primò.
eerst-werf. Primò, prima vice.
eerstelinck. Primitiuus.
eerstelinghen. Primitiae: primi fructus qui Deo offeruntur.
Eest. holland . j. ast.
Eester, ester, heester. Frutex, talea, arbuscula.
eester, heester. fland. brug. Hortus, pomarium.
eester-bosch. Frutetum, frutectum: seminarium, plantarium.
eester-bosch van eycken. Quercetum.
Eeten, eten. Edere, comedere, manducare, vesci, cibum capere vel carpere. germ. essen: angl. eate.
eet-baer. Edulus, vescus, esui aptus.
eet-groen, nae-weyde. Foenum cordum & serotinum.
eet-kamer. Coenatio, coenaculum, diaeta
eet-ghemack. Dieta, victus ratio.
eet-maele, et-maele, at-maele. hol fris. sicamb. Dies naturalis: 24. horarum spatium: ab eten. i. edere, prandere: quia astrologi incipiunt diem à meridie: nempe cüm sol ingreditur circulum meridianum, quo tempore vulgò prandetur.
eet-mael. j. schoft. Pastio diurna quatuor vicibus.
eet-mes. Culter escarius.
eet-saele. j. eet-kamer. Coenatio.
eet-waere. Merces esculentae, edulia, penus esculenta, res esculentae.
eet-werck. Res cibaria, edulium, esca, cibus, res esculentae.
eet-achtigh. Edulis, vescus.
eetelick. j. eet-baer. Edulis.
eeter, eter. Estor, comestor, edo.
eeter, coren-bijter. Edo, dardanarius.
Eeuwe, ewe, ee. vetus. holl. sicamb . j. wet. Lex. & Coniugium, matrimonium.
eeuwe. Aeuum, aeternitas, seculum, aetas longa siue perpetua.
eeuwigh, eewigh. Aeternus, iugis, sempiternus, perpetuus: aeuiternus apud veteres.
eewigheyd. Aeternitas, sempiternitas, perpetuitas.
eeuwighlick. Aeternum, aeternè, in aeternum, iugiter, perpetim, perpetuò, sempiternè. germ. eeuvvichlich: ang. euer.
E F Effen, euen. Aequus, planus. ger. eben: ang. euen.
effen ende glat. Planus, politus.
effen, ghelijck. Par, aequalis.
effen, ende on-effen spelen. Ludere par impar. Ouid de Nuce: Est etiam, par sit numerus, qui dicat, an impar, Vt diuinatas auferat augur opes.
effen rekeninghe. Pura, puta, absolutaque ratio.
effen op rekenen. Putare rationem, puram, putam & absolutam rationem conficere, parem rationem facere, paria facere.
effen op betaelen. In assem, siue in solidum satisfacere: rationibus redditis reliqua soluere.
effen veld. Planities, campus, aequor campi, aequor apertum.
effen. Iuxta. Effen als oft. Perinde ac si, quasi, aequè atque.
effen daer. Ibidem, eodem loci.
effen die. Idem, isce.
effen te passe. Commodùm, commodè.
effen wel. j. euen wel. Aequè bene.
effenen, euenen. Aequare, exaequare, planare, complanare, laeuigare.
effenaer, euenaer. Iugum, scapus bilancis.
effenheyd. Aequalitas.
effeninghe. Aequatio, exaequatio.
effentlick. Aequaliter, pariter, planè.
effens. Planè, aequaliter. Teffens. Simul, vnà, pariter.
Eft. fris . j. oft. Aut, si, an.
Efter. holl. fris. Iterum.
E G Egh, egghe. j. eck. Angulus. &c.
egh-steen. j. eck-steen. egh-balie. j. egghe. Cataracta.
Eghdisse. j. heghdisse. Lacerta.
Egghe, eeghde. Rastrum, pecten, occa, crates occatoria.

[pagina 108]
egghe tanden. sax. sicamb . j. egghighe. Dentes stupidi.
egghen de tanden. Dentes hebetare vel stupefacere. ang. edge.
Egghe, egh-balie, eck, heck, schof. Cataracta, vectes portarum, cancellatae portarum fores, cratis portarum, hercius, ἕρκιος.
egghe, eck. Angulus, extremitas, ora. ger eck: angl. edge.
egghe. j. self-egghe, self-eynde. egghen. Occare, comminuere glebas: pectine humum verrere. & Sarrire, sarculare.
eggher. Occator.
eggher, euegher. Terebra, terebellum.
eggherigh. j. scherp. Acutus.
eggherigh. j. suer. Acer, acerbus.
egghighe tanden. holl . j. boomighe. Dentes stupidi.
Egheen. j. gheen. Nullus.
Eghel. j. ecchel. Sanguisuga germ. aegel.
eghel. Echinus, erinaceus. vulgò hericius, ericius. germ. igel.
eghel-koolen. j. ecchel-koolen. eghel-kruyd. j. penninck-kruyd. Eghelentier. Cynosbaton, rubus caninus, sentis canis, rosa siluestris odorata; vulgò eglenterius quòd eius caulis & rami aculeis & spinis horreant instar echini q.d. arbor echinorum.
eghelentier-bloeme. Rosa canina, syluestris.
Eghenen. j. eyghenen. Dicare.
Eghenen. j. heghenen. Ornare.
Eghster. j. exter. Pica.
E I siue E Y Ey. vetus cimbr . j. eyl. Insula.
ey-land. Insula.
ey lendigh. j. el-lendigh. In insulam relegatus.
ey-loof. fris . j. eyck-loof. Hedera.
Ey, eye. Ouum. germ. ey: angl. egge. Eyeren. Oua. Eycken. Ouulum.
ey-dop. j. eyer-dop. ey-koeck. j. eyer-koeck. ey-rond. Ouatus, a, um.
ey schaele. j. eyer-schaele. Eyber, eber. sax . j. oyevaer. Ciconia.
Eycke, eecke, eycken-boom. Quercus, Iouis arbor, arbor glandifera. ger. eych: ang oke.
eyck-appel, eeck-appel. Galla.
eyck-horenken. j. eeck-horenken. eyck-loof. j. eeck-loof. Hedera.
eyckel. j. eeckel. Glans.
eycken. Quernus, querneus, querceus, quercicus, querculanus.
eycken-boom, eycke. Quercus.
eycken-bosch. Quercetum.
eycken-herd. Robustus.
eycken-hout. Lignum querceum.
eycken-vaeren. j. boom-vaeren. Polypodium, filicula, dryopteris, querna filix.
Eye. sicamb. Socer, patrer vxoris.
eydom, eydhem, eedom, eedum. sicam. Gener.
Eye. j. ey. Ouum.
eyeren. Oua.
eyer-brood. Panis crocatus: oui luteo & croco infectus atque imbutus.
eyer-doder. Vitellus.
eyer-dop. j. eyer-schaele. eyer man. Ouorum negotiator.
eyer-melck. Oogala, puls ex ouis & lacte.
eyer-koeck. j. ey-koeck. eyer-schaele ey-schaele. Oui testa, putamen, cortex.
Eyghen. Proprius, peculiaris, priuatus, priuus. ger. eigen: angl. ovvne.
eyghen, sijns selfs. Suus, sui iuris.
eyghen goed. Priuata, bona, bona propria, priuatae possessiones: & Peculium.
eyghen hand-schrift. Autographum, scriptum manu propria.
eyghen knecht. j. slaeue. Seruus.
eyghen man. Seruus, mancipium.
eyghen-dom. Proprium, proprium dominium, possessio, mancipium, res mancipi. vulgò proprietas.
eyghen rechtigh. Sui siue proprij iuris: & Obstinatus, pertinax, refractarius.
eyghen schuld. Propria culpa. Meapte, tuapte, suapte culpa.
eyghen-sinnigh. Refractarius: nimis suae sententiae tenax, peruicax, pertinax, morosus, capitosus.
eyghen-sinnigheyd. Peruicacia, morositas.
eyghen schap. j. eyghen-dom. eyghen-saeckigh. Sua & propria quaerens, sui studiosus.
eyghen-wijs. Sibi sapiens, autosophos

[pagina 109]
eyghen-willigh. Spontaneus, vltroneus. & Obstinatus, morosus.
eyghen-willighlick. Vltro, sponte. & Obstinatè.
eyghenaer. Proprietarius, dominus, possessor.
eyghenen. Dicare, proprium dicare, tribuere, transcribere, vendicare, addicere, tradere vt proprium.
eygheninghe. Vendicatio.
eyghenheyd. Proprietas.
eyghentlick. Propriè, peculiariter: aptè, concinnè.
Eyle. vetus . j. eyl-land. Insula. gal. isle: hisp. isla. ang yle.
eyl-land, ey-land. Insula, terra salo aut aquis inclusa. ab ey, cimbrica dictione. i. insula. & land q.d. terra insularis.
eyl-lander. Insularis.
Eyn. germ . j. een. Vnus.
eynckel. j. eenckel. Simplex.
Eynde. j. ende. Finis.
Eynse. fland . j. heynse. Ansa.
Eydsel. fland . j. vnsel. Statera.
Eys. ger. sax. sicamb. Hulcus, pus, puris.
eysen-kruyd, eysen-hart. Verbenaca: sagmen, herba putrida vlcera cohibens, & mitigans. ger eysen-kraut, eysenhart: sax. isenkrut.
Eysch, heysch. Postulatio, petitio, postulatus, us: stipulatio, stipulatus.
eyschen, heyschen. Postulare, depostulare, exigere, petere, poscere, deposcere, requirere, stipulari. ger. heyschen, houschen: ang. aske.
eyscher, heyscher. Postulator, petitor, stipulator, actor.
eyschinghe. j. eysch. Postulatio.
Eyse, eys. ger. sax . j. ijs. Glacies.
eysen, quibusdam ijsen. Horrere, horrescere metu aut pauore: metum concipere: & Abominari, exhorrescere, perfundi horrore.
eyselick, eysigh, ijselick. Horridus, abominabilis, abominandus.
eyselickheyd, ijselickheyd. Horror, frigidus horror, gelidus terror, gelidus timor.
Eyst. sicamb . j. ast. Vstrina.
Eyter. j. etter. Sanies pus.
Eyuer. j. ijuer. Zelus.
E L El. vetus . j. ael. Anguilla.
el-gher. j. ael-gheer. Fuscina.
El. Alius, aliud hisp. al. Iemand el. Alter quispiam, alius quispiam. Niemand el. Nemo alius.
el, ellers. Alibi. Nergens el. Nusquam alibi
el-lende. Exilium: & Miseria, calamitas. dicitur el lende. q.d. alia terra, siue alius orbis. ab el. i. alius. & land. i. regio terra: solum enim exules vertunt & in aliam terram migrant: sicut apud Latinos extorris, extra terram vel extra terminos: & exsul. .i. extra solum dicitur. Quidam al-lende scribunt, vt al, idem sit quod el, & referat originem Latinae dictionis, alius, a, um: est enim summa apud nos affinitas literarum a & e.
el-lend, ellend-dier, elland. Alce, tragelaphus, hircoceruus: animal Septentrionalis regionis, ex caprarum genere: ita dictum a miseria, vt quidam tradunt: miserrimum enim animal frequentissimè caduco laborat morbo.
el-lendigh. Exul, exulans, extorris: & Miser, miserabilis, calamitosus, aerumnosus, infelix.
el-lendigheyd. Exilium: & Miseria, calamitas.
el-lendighlick. Miserè, calamitosè.
el-lendighen. vetus . j. bannen. In exilium relegare.
el-waerts. Aliorsum, aliouersum.
ellers. Alibi, aliubi: Aliò, aliunde, aliorsum: gal. ailleurs.
ellers-waerts. Aliò, aliorsum.
Elck, ellick, ieghelick. Quisque, vnusquisque. t'elcken. Quauis vice.
elck besonder, elck alleen. Singuli.
elck besonderlick. Singulatim.
elckerlick. fland. Quisque, vnusquisque.
elck anderen. flan. holl. fris . j. malck-anderen. Alius alium, inuicem.
elck-een. Vnusquisque.
elcker-malck. vet. Quisque, vnusquisque.
elcker-iaerlick. vet. Singulis annis, in singulos annos.
Elder. Vber ouilli pecoris.
Elefant, olefant. Elephas, elephantus.
elefen-been, elffen-been, elpen-been. sax. fris. holl . j. iuoor. Ebur, dens elephanti, os elephanti, elephantus, cornua elephanti.
Element. Elementum. Element des viers. Aether ignis. Elementen. Ele-
[pagina 110]
menta, genitalia corpora, radices & fontes rerum.
Elf. j. alf. Incubus.
Elf, elue. Vndecim. ger. eylf: ang. eleuen.
elf-mael. Vndecies.
elf-penninck. holl . j. ruytersche blancke. Numus vndecim chalcorum.
elf-tubbe. Longurio: homo enormiter procerus. q.d. vndecim costarum.
elfste. Vndecimus.
Elft. Alosa, clopea. genus piscis.
Elgh. Bison. Asini siluestris genus in regionibus septentrionalibus.
Elle, elne. Vlna, cubitum, sesquipes, interuallum á flexu brachij ad digiti medij supremam vsque partem. ger. eln: gal. aulne: ital. alna: angl. elle, elne.
elle. Brachium, siue brachij mensura Becano dicitur.
elle-boghe. Cubitus, gibber brachij, ancon: brachij curuatura, siue artus. ger. ellenboghen: angl. elbovve.
elle-bogh-kusken. Cubital: puluinus cui cubito inniti solent.
El horen, al-horen. j. vlier. Sambucus.
Elpen-been. j. elefen-been. Ebur.
Elps, elpsch. germ. heluet. sax. sicamb . j. swaen. Cygnus.
Elschouwe, elschoude. zeland. Vrtica marina, spongia marina.
Els-water. Fluxiones siue aquae laterales parturientium.
Else, elst, elsen-boom. Alnus.
elsenstaeck. Palus alneus.
Elssene. Subula. gal. alesne: hisp. alesna.
Elst. j. else. Alnus.
Elster. sicamb . j. exter. Pica.
Elue. j. elf. Vndecim.
Eluwe. j. deluwe. Liuidus, luridus.
eluwen. Liuescere.
E M Emde. ger. sicamb.Foenum cordum, serotinum.
Emmer, emmers. j. ie-mer. Imò, maximè.
emmertoes. j. al-reed. Tam citò.
Emmer, ember, ammer, amber. j. barn-steen. Succinum, electrum, glessum, glastum, Lyncurium, Solis filiarum lachrymae. vulgò ambra. ger. alber: gal. ambre: ital. ambro: hisp. ambar: angl. ambre.
Emmerinck, emmerlinck. Emberiza: passeris spermologi genus.
Emsich. ger. sax. sicamb. Assiduus, iugis.
emsicheyd. Assiduitas, studium assiduum.
Emster. sax. sicamb. Empetra: mus montanus.
Emte sax. fris. sicamb . j. miere. Formica.
E N En. Ne, non. En vreest niet. Ne metuas. En denckt hy niet wat hy seyt? Num cogitat quae dicat? Ick en gae niet. Non eo. Ick en wille niet. Non volo, nolo.
Enckel. meliùs eenckel. Simplex.
Enckel. aliàs aen-klauwe. Talus. sax. enckel: ang. anckle.
enckel-been. Malleolus.
Enckel. ger. sax sicamb. holl. Nepos.
enckel, enckle. sicamb. iuliac. Iuuenis arator.
Enckt, inckt. Atramentum: atramentum scriptorium, librarium: encaustum apud I. C. germ. dinten: gal. encre: ital. inchiostro: hisp. tinta: ang. ynche.
enckt-pot, enckt-horen. Atramentarium.
Ende, vnde. Et, ac, atque. germ. vnd: angl. and.
ende oock. Atque etiam, quin etiam.
Ende, eynde. Finis, calx, extremum, terminus, coronis, catastrophe. germ. end: ang. ende. Ten ende dat. Vt tandem. T'ende/t'enden Ad finem, ad calcem.
ende. Cauda salax, mentula.
ende. Anus, sedes, aluus.
end-darm. Aluus, fundulus.
endel-darm, entel-darm. Aluus, aluus inferior, intestinum caecum, fundulus.
endelick. Postremus, extremus. & Peremptorius.
endelick, endelinck, endelingh. Tandem, demum, denique, nunc, iam, postremò, nouissimè.
enden, eynden. Finire, terminare.
end-ordeel, end-vonnisse. Sententia litis decretoria. vulgò diffinitiua sententia.
Endiuie. Intybus, intybum, intubus fatiuus, hortensis: intubum satiuum, latifolium. vulgò endiuia, scariola. gal. endiue. ital. endiuia: hisp. endibia: ang. endyue.
Endte, endt-voghel. Anas. ger. ente: sax. anthe gal anette ital. anatte: hisp. anade.
endt-groen, endten-groen. Lens palu-
[pagina 111]
stris. q.d. anatum viride: quod anates eo pascantur.
endt-poel. Natatile.
endten-stal, endten-weyde. Nessotrophium.
endteren. tetrinire, vociferari siue garrire instar anatis: ineptè & odiosè garrire.
endterer. Garrulus instar anatis.
endteringhe. Anatum vociferatio, molestus garritus anatum: nimia dicacitas.
endtrick. Anas mas.
Enghe. Angustus, arctus: contractus, strictus.
enghe. Angustè.
engh-borstigh. Suspiriosus, anhelator, anhelus, asthmaticus q.d. angustus pectore.
engh-borstigheyd. Asthma: anhelitus anxietas.
enghde. Angustia, angustiae, arum.
enghde der dalen. Fauces.
enghde der zee. Fretum, angustia maris.
enghde tusschen twee zeen. Isthmus: terra angusta inter duo maria.
enghen. Angustare, angustum seu arctum reddere, arctare, coarctare, contrahere, constringere.
enghenisse, inghenisse, eeghenisse. Inguen, pars corporis >concaua, pubi vtrinque vicina. gal. aines.
engher, ingher. Angaria, seruitus coacta: compulsio iniqua, exactio.
enghster, klock-glas. Bombylius: vasculum angusti oris, inter bibendum bombum sonitumque edens.
Enghel. Angelus, spiritus aethereus, genius sanctus, mens aetherea. ger. engel: gal. ange: ital. angelo: hisp. angel: ang. aungel. Goeden enghel. Genius bonus. Quaeden enghel. Genius malus, genius vltor, diabolus, cacodaemon.
enghel-soet. fland . j. boom-vaeren. Fidicula.
enghellot. Aureus anglicus, angelatus: nummus aureus angeli effigie.
enghelsch. Angelicus.
enghelsche. j. tweeendertich asen. enghelsche. j. twelf mijten brab. acht vlaems. Enster, ensser, entster, vnster. fris . j. unsel. Statera.
Ente, inte. Insitum, surculus, calamus, calamus nouellus qui inspicatur ad inserendum. gal. ente: ital. ento.
enten, inten. Inserere, pangere, emplastrare, inoculare, admittere.
Entel. fris. vetus. Fimus, stercus.
entel-darm. j. endel-darm. Enter, enter-dier. holl. fris. Horna bestia, hornotinum animal. q.d. een-winter. j. vnius hiemis.
E P Eppe. Apium.
E R Er. fland. holl . j. her. brabant. re Latinis & Gallis, vtriusque literae inuersione. fland. & hollandi dicunt ermaecken , brabants her-maecken. Latini reficere, Galli refaire.
Er. ger . j. ver. Er-vaeren/ver-vaeren: er-klaeren/ver-claeren: er-dichten/ver-dichten. &c.
Er-barmen. j. ontfarmen. Er-dencken. j. ver-dencken. Ercke. j. spuye, sluyse. Erckel. j. arckel. Podium.
Erckenaer. sax. Menianum.
Erde. j. aerde. Terra.
Ere, aere. Area: & Pauimentum. & Officina, taberna. gal. aire: hisp. ere.
Ere, eren-werck. j. aere, aere-werck. Aes, aeris. &c.
Eren. j. aeren. Arare.
erene. j. aerene. Aruum.
Erf, erf-goed, erue. Haereditas, haeredium, praedium: & Fundus, res soli: aedes, agri, fundi, & caeterae res immobiles solo coniunctae: mobilis autem haue dicuntur.
erf-brief. Literae haereditariae.
erf-cijns. Solarium, vectigal solarium, censis haereditarius, census perpetuus.
erf-deel. Haeredium, haereditas.
erf-dom. Haereditas: dominium siue possessio haereditatis.
erf-ghenaem, erf-naemer. Haeres, cohaeres: haereditatem aut partem eius accipiens.
erf-ghenoot. Haeres, haeredij particeps.
erf-ghe-rechte. j. neder-ghe-rechte. Iudicium causarum ciuilium, & possessionum: iudicium municipale.
erf-goed. Haeredium, res haereditaria, bona haereditaria.
erf-goed van des vaders weghen. Patrionium.

[pagina 112]
erf-ghierigh. Haeredipeta.
erf-graf. Sepulchrum haereditarium: quod sibi haeredibusque quis constituit.
erf-grond. Haereditas, terra haereditaria, fundus.
erf-houder. Possessor haereditatis.
erf-kind. Haeres, proles.
erf-knecht. Perenniseruus. Plaut. qui perpetuò seruit vni domino.
erf-koninck. Regni haeres rex.
erf-koninck-rijck. Regnum haereditarium.
erf-land. Terra haereditaria.
erf-loos, erue-loos. Exhaeres, haereditate carens, haereditate priuatus: & Haerede carens, haeredem non habens.
erf man. Proprietarius fundi.
erf-naemer. vet . j. erf-genaem. Haeres.
erf-pachte. Emphiteusis, haereditaria locatio, perpetua locatio, praestatio soli, pensitatio praedij, emphiteutica praestatio.
erf-pacht-goed. Ager emphyteuticus, vectigalis.
erf-pachter. Colonus perpetuarius: qui perpetuò agrum conduxit, aut certa pensione in vitam suam: conductor perpetuarius.
erf-recht. Haereditas, ius haereditarium.
erf-rechter. vetus. Iudex causarum ciuilium.
erf-rente. Reditus perpetuus, reditus haereditarius.
erf-schap. Haereditas.
erf-scheyder. Aedilis. decempedator.
erf-sieckte. Malum haereditarium: morbus aut vitium à parentibus in liberos transiens. & Contages, contagio, contagium.
erf-sonde. Originale peccatum, primogenia noxa.
erf-tochte. Haereditarius vsusfructus.
erf-tochtener. Haereditarius vsufructuarius, vsufructuarias fundi proprij.
erf-vijand. Hostis perpetuus, mimicus assiduus, inimicus haereditarius.
erfachtigh. Haereditarius.
erfachtigheyd. Haereditas.
erffelick. Haereditarius.
erffelicken. Haereditariè.
erffelickheyd. Haereditas, bona haereditaria, fundus.
erffen. j. eruen. erffenisse. Haereditas, successio haereditaria: & Inuestituta.
erffenisse doen. j. goedenisse doen. Erf. j. erue, nerf. Superficies corij, &c.
erf-grind. Achor, scabies capitis: achores, vlcera capitis.
Ergh. j. argh. Malus.
Erghens, ierghens. Vspiam, vsquam, alicubi, aliquo loco.
erghens henen. Quoqiam, quoquam, ad aliquem locum.
Eremijt. j. heremijt. Ericken. Ruminare, remandere.
Er-kauwen, er-kouwen. Ruminare.
Erien. vetus . j. eeren. Arare
Er-inneren. ger sax sicamb. Commonefacere, reuocare in memoriam. & Reminisci, recordari.
Erm. j. arm. Ermijne. j. armijne. Erne. j. arne. Messis, &c.
Erne. Extremitas attenuata asseris siue tigni quae alteri iniuncta accommodatur firmaturque clauo ligneo.
Ernst. Serium, res seria. ger. ernst: angl. ernest. In ernst. Seriò, sedulò, extra iocum.
ernstachtigh. Serius. & Sedulus.
ernstigh. Serius.
ernstigheyd. Sedulitas.
ernstighlick. Sedulò, seriò.
ernsten. vetus. Studere, niti.
Erpel, aerpel. fland. Anas mas.
Erre-dom, er-dom. vetus sax. fris sicam. Error, gal. erreur: angl erroure.
erren. vetus. Errare. ger. irren: gal. errer: ang. erre.
Erre vetus. Ira: & Iratus.
er-schap. vetus . j. gram-schap.
Ers. j. aers. Anus.
erselen. j. aerselen. Erte. j. erwete. Pisum.
ertinghe. vetus fland. Legumina: pisa, fabae, cicer, lendes, similiaque quae in siliquis nascuntur.
Ertsch-bisschop, ertsch-enghel &c. j. artsch-bisschop, artsch-enghel Erue. j. erf. Porrigo, achor.
Erue, erf, nerf, nerue. Superficies cutis aut pellis, pilo adempto, praeparatae: grana in coriis, squamae.
Erue-voeder, vitse. Eruum.

[pagina 113]
erue. Orobus. hisp. yeruo.
Erue. j. erf, erf goed. Haereditas, haeredium. & Haeres.
erue-loos, erf-loos. Exhaeres.
eruen. Transcribere alicui haereditatem, transmittere vel tradere alteri haereditatem: & Accipere haereditatem, adire haereditatem, haereditate accipere bona, succedere in opes haereditarias.
eruelinck. vetus . j. erfghenaem.
Erwtte, erwte, erte. Pisum.
erwttinghe. j. ertinghe. Legumina: pisa, fabae, ciceres, lentes & similia.
erwt-houde. Pisa in siliquis, pisa cum folliculis. & Folliculus pisorum.
erwt-suycker. Tragemata ex saccaro in pisorum formam confecta: bellaria.
E S Esch. Fraxinus. ger. esch: ang. ashe. Wilden esch. Ornus, fraxinus siluestris.
eschen-boom. Fraxinus.
eschen-hout. Fraxinum siue fraxineum lignum.
Ese. j. est, ast. Vstrina.
Esel. Asinus. ger. esel: gal. asne: ital. asino: hisp asno: ang. asse. Eselken. Asellus. Eselinne. Asina Eselinneken. Asella.
esel, esel-worm. Asellus, millepeda, multipeda, oniscus.
esel, knaep der schilders. Pluteus, tripedaneum lignum cui tabula, cum pingitur, innititur.
esel-drijuer. Agaso, asinarius, agitator aselli.
esel-grauw. Color murinus.
esel-meulen. Mola asinaria.
esel-schreyer. Onocrotalus. auis vocem asinine similem edens.
esel-stouwer. j. esel-drijuer. esel-worm. j. esel. Oniscus.
esel-veulen. Pullus asininus.
esels, eselsch. Asininus.
esels ooren. Asininae aures.
esels ooren setten. Auriculas asini imitari: subsannare, irridere.
esels sadel, scheen-sadel. Clitellae.
esels vijghen. Fimus asininus.
Esen. j. aesen. Escam ingerere, nutrire.
Espe, espen-boom. fland. sicamb. Populus Libyca, populus nigra: tremulus. ger. aspenbaum: gal. niespe. sax. espe: ang. aspe.
Espinck. j. pinck. Cymba.
Est. j. ast. Vstrina.
Ester. j. eester. Frutex.
Estere. j. leme. Festuca cannabina: scapus.
Esterick. ger. sax. sicamb Pauimentum.
Eswel. Callum aprugnum: caro apri durior, solidior, callosiorque.
E T Et-wat. vet. j. iet-wat, e-wat. Aliquid. ger. etvvas.
Eten. j. eeten. Edere.
Etick. j. edick. Acetum.
Etsen. ger. Depascere, erodere.
etsen, bijten in coper. inscribere, siue incidere in aes aqua forti.
Ettelicke, etlicke. Aliqui, quidam, nonnulli.
Etten. fland. Pascere pecus in aruis aut pratis. Ettinghe. Pascua.
Etter. Sanies: & Tabum: & Pus.
etter-stock. Pus, puris.
etterachtigh, etterigh. Saniosus, tabidus, purulentus.
etteren, ver-etteren. Suppurare.
Ettick. sicamb . j. edick.
E V Euckel. Frontis ruga supra palpebras.
euckelen. Caperare frontem, frontem rugis contrahere.
Euder, uder, huyder. Vber.
Euegher, eggher. Terebra.
Euel. Malus, nocens, prauus, peruersus. ger. ubel sax. uvel, ovel: ang. euill, euell.
euel, ramp. Malum, infortunium. Sint Ians euel/vallende euel Morbus caducus, morbus comitialis, morbus maior, morbus Herculeus, morbus sacer, morbus sonticus, epilepsia, lues deifica, lues sacra. Lanck-euel/lancken euel. Ileus, voluulus, tormentum, chordapson, morbus interioris intestini. q.d. morbus ilium. vulgò Miserere mei.
euel-daed. Malefactum, scelus.
euel-daedigh. Facinorosus, sceleratus.
euelen moed. Malus animus, infestus animus.
euel-moedigh. Malitiosus.
euelen, euel doen. Nocere.
Euen. j. effen. Aequus. & Par, &c.
euen als. j. effen als. Aequè atque.
euen-beeld. Exemplar.

[pagina 114]
euen-bortigh. Aequalis progenie seu generatione.
euen-eens. Prorsus idem, persimilis.
euen-gheleerd. Aequè doctus.
euen-ghelijck. Consimilis, compar, aequalis, aequabilis, peraequalis.
euen-ghelijck als. Perinde, velut.
euen-groot. Aequè magus, par magnitudine.
euen-handigh. Ambidexter, aequimanus.
euen-kleyn. Aequè paruus.
euen-krachtigh. Aequipollens, aequiualens.
euen-nacht. Aequinoctium.
euen-naeste. Proximus.
euen-oud. Aequaeuus, aequalis, eiusdem aetatis, par aetate.
euen-tijdigh. Contemporaneus, synchronos.
euen-verre. Aequè longè.
euen-verre. fland. Dummodò.
euen-wichtigh. Aequalis pondere.
euen-wichtigheyd. Aequipondium, ponderis aequalitas, sacoma.
euen-wijdigh. Parallelus, aequaliter distans.
euen-wel. Aequè benè.
euenen. j. effenen. Aequare.
euenaer, effenaer. Aequator.
euenaer, effenaer in de waghe. Iugum, scapus bilancis. de quo lances vtrinque pendent: ita teutonicè dictus ab aequationis argumento, obuersante in ansae meditullio lingula.
Euene. Auena, bromos. Ghebaerde euene. Aegylops, festuca.
euen-besien. sicamb . j. hauer-besien.
euen-maend. sicamb . j. gerst-maend. September.
Euer, euer-swijn. j. beer. Aper, verres siluestris Becano. ger. eber.
euer-spit, euer-spriet. j. swijn-spriet. euer-wortel. Chameleon, carlina.
Eul. j. heul. Papauer.
Euoor. j. iuoor. Ebur.
Euwen. Pascere, cibum in os indere, ingerere cibum in os alterius.
euwssel. Pastio, pastus: & Pascuum, ager pascuus.
E VV Ewat. fland . j. wat/etwat. Aliquid.
Ewe. j. eeuwe. Lex: & Aeuum.
Ewegh gaen. j. wegh gaen. Abire.
E X Excijse. j. assijse. Vectigal. vulgo excensus.
Exel. fland . j. hecksel. Monile.
Exter, aeckster. Pica. sax. hegester: germ. aegersten: gal. agache.
exter-ooghe, aeckster-ooghe. Clauus, tuberculum in cute extans rotundum callosum. dicitur exter-ooge. q.d. oculus picae: à similitudine. & kraeyen ooghe.
exter ooghe in de kele. Angina potoria, vinaria.
exter-oogh-salue. Medicamentum ectyloticum: quo claui & calli exteruntur.
Exter-eer-ghisteren, achter-eer-ghisteren, echter-eer-ghisteren. Nudiusquartus.
exter-ouer-morgen, achter-ouer-morghen. Ab hinc dies quartus.

Vorige Volgende

E

E B

EBbe.

ebben.

Eber.

E C

Ecchel, acchel.

ecchel.

ecchel-aerde.

ecchel-koolen.

Echt.

echte.

echte, achte.

echte, echten staet.

echte man.

echte kinderen.

echte vrouwe.

echten staet.

echtelick gheboren.

echt-breker.

echt-schap.

echt-scheydinghe.

echt-stand.

echte-loos.

echten.

echten.

Echter.

echter.

echteren.

Echtisse, eghdisse, heghdisse.

Eck. j. egghe.

eck-steen. j. hoeck-steen.

eckachtigh.

Eck.

ecken.

Ecker.

Ecksel, hecksel.

Eckster. j. aeckster, exter.

E D

Edder.

Edel.

edel fijn.

edel.

edel-dom.

edel-hond. j. brack, spiglioen.

edel-kind.

edel-man.

edel-vrouwe.

edelen, ver-edelen.

edellinck, edel ionghelinck.

edelheyd.

Edericken. j. ericken.

Edick, etick.

edickachtigh.

edicken.

E E

Ee, eewe, ewe.

ee-setter.

Ee. Matrimonium, legitimum coniugium.

ee breken.

ee breker.

ee-breke.

ee dom, eydom.

ee-garde.

ee-ghe-mael.

ee-loos.

ee-loos, wet-loos. j. verwaeten.

ee-man.

ee-wijf.

ee-scheyd.

ee-stand.

ee-stuyr.

Eechenen. j. eyghenen.

Eecke.

eeck-appel, eyck-appel.

eeck-loof. j. eyck-loof.

eeck-horen, eeck-horenken, eyck-horen.

Eeckel.

eeckel der manlickheyd.

eeckel-boom. j. eycke.