Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Un selekshon di palabra i ekspreshon. Deel 2 (1974)

Informatie terzijde

Titelpagina van Un selekshon di palabra i ekspreshon. Deel 2
Afbeelding van Un selekshon di palabra i ekspreshon. Deel 2Toon afbeelding van titelpagina van Un selekshon di palabra i ekspreshon. Deel 2

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.14 MB)

Scans (17.64 MB)

ebook (3.32 MB)

XML (0.15 MB)

tekstbestand






Genre

sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Un selekshon di palabra i ekspreshon. Deel 2

(1974)–Pierre Lauffer–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Idioma

Lenga, dialekto Lenga pegá
Patuá, krioyo Idioma morto, pidgin
Argot (germanía) Lenga sushi, lengalargu
Galein, gueni Idioma di flor i di wowo
Lenga chikí Neologismo, arkaismo
Filólogo Idiotismo (modismo)
Jargon, proverbio Linguístika (estudio di idioma)
Regla gramatikal Literato (artista di idioma)

[pagina 45]
[p. 45]

Un definishon di idioma ta: E vokubulario i su moda di uz'e manera e ta prevalese den un pais. Origen di idioma ta deskonosí. Un dialekto ta un moda partikular di papia, sea di un persona, un grupo, un distrito o un parti di un pais; e ta un variashon subordiná di un idioma, ku distinshon di vokabulario, idiotismo i pronunsiashon.

 

Mucha chikí sa papia lenga chikí, manera papu pa sapatu. Galein ta e lenga di ‘p’; pa ‘mi ta bai kas’, bo ta bisa na galein ‘mipi tapa baipa kaspa’. Gueni, derivá di e palabra ingles Guinea, ta e idioma ku antes katibunan ku a kaba di yega tabata papia. Hende ku lenga pegá no por pronunsiá bon.

 

Hende ku lenga sushi ta esun ku ta uza palabra mahos. Un lengalargu ta un persona ku su boka no por para ketu; e ta papia tur loke e tende. Latin i Griego antiguo ta dos lenga morto. Jargon ta e vokabulario típiko di un fishi. ‘Slang’ ta palabra nobo ku generalmente no tin bida largu. ‘Baki’ i ‘pitu’ ta ‘slang’.

 

Argot (germanía) ta lenga di ladron. Esnan ku no ta pertenese na e grupo di ladron no por kompronde nada di nan argot. Un definishon di patuá ta: Un dialekto ku gradualmente e klase inferior ta bai papiando menos pu[r]u. Pero sa sosode ku deseo romántiko, orguyo di nashonalismo i regionalismo ta forsa pa preserva ‘algu di loke tabata bon den pasado.

 

Ta difisil pa hala un liña entre dialekto i patuá; meskos tambe entre dialekto ku idioma. Haussa, Ewe i Suahili ta lingua franca na Afrika; nan ta sirbi di komunikashon entre pueblo i tribu di diferente idioma. Si ta eksisti kondishon espesial, un lenga miksto por bira mas ku simplemente un medio di komunikashon entre komersiante i nabegante, i e por keda adoptá komo e idioma normal, ora e personanan ku originalmente tabata uza idioma diferente i inkomprensibel pa otro, keda den kontakto permanente ku otro. Den un kaso asina nos ta yama e idioma adoptá ‘krioyo’. Afrikaans di Zuid Afrika, taka-taki di Surnam i papiamentu ta den e grupo akí.

 

Pidgin ta: originalmente e jargon di palabra ingles, uzá entre Chines i Oropeo. Pidgin ta korupshon di ‘business’. Despues nan a bin uza e término ‘pidgin’ pa e idioma ku na su prinsipio ta resultado di un meskla, esta den e promé enkuentro den dos idioma. Papiamentu ta un di e idiomanan krioyo ku a forma den Karibe. Te ainda bo por tende algun hende bisa: ‘Ta Korsou mi ta papia’.

 

Papia manera lora o manera hende ku a kome prikichi. Tokante invershon nos lenga tin regla gramatikal paresido na ingles. Por ehempel den e frase ‘Den kabes di seru tin dos kabritu’. Komplemento: den kabes di seru; verbo; tin (pará promé ku e suheto); dos kabritu:

[pagina 46]
[p. 46]

suheto (pará tras di e verbo). Tuma nota ku den a kaso aki e verbo mester ta íntransitivo. Un filólogo ta un linguista, un perona ku ta hasi estudio profundo di idioma. Nos lenga tin un tesoro grandi di modismo (moda propio di papia un idioma). Entonashon di papiamentu ta diferente na Ruba, Korsou i Boneiru. Kada un ta ‘kanta’ na su manera.

 

Gramátika ta e arte i siensia ku ta trata inflekshon di un idioma o otro medio pa demonstrá relashon entre palabra manera ta uza nan den papiamentu i skibimentu. Palabra nobo ku keda formá nos ta yama neologismo. Palabra arkáiko ta esnan ku awendia nos no ta uza mas, manera pótobank, stelchi, mes'i awa.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken