Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Uyt-spanningen (2005)

Informatie terzijde

Titelpagina van Uyt-spanningen
Afbeelding van Uyt-spanningenToon afbeelding van titelpagina van Uyt-spanningen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.41 MB)

Scans (8.43 MB)

XML (2.02 MB)

tekstbestand






Editeurs

A. Ros

L. Strengholt



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Uyt-spanningen

(2005)–Jodocus van Lodenstein–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 69]
[p. 69]

8
Lof-sang
Van de Heylige Maget Gods Moeder,
Luc. I: vers. 46, tot vs. 55. ingesl.

Stem: Schoonste Nymph, etc.Ga naar margenoot+

I.

 
Vrolijk hert! maackt groot den Heer/
 
Geeft hem eer;
 
Halelu-jah! zy mijn Reytrant/
 
Jeugdig hert en Geest verheugt/Ga naar margenoot4
5[regelnummer]
Prijst de Deugd/Ga naar margenoot5
 
Van mijn God/ mijn Rots/ mijn Heylant.

II.

 
Arm/ veragt/ verschopt/ versmaadt/
 
Was mijn staat;Ga naar margenoot8
 
Op my sag hy door de wolcken:
10[regelnummer]
Sag/ en keerden so mijn druck
 
In geluck/
 
Dat verbaast staan land en volcken.

III.

 
Groote/ groote dingen heeft
 
Hij die leeft
15[regelnummer]
Aan my arme Maagt bewesen.
 
Dat niet my/ maar hem den roemGa naar margenoot16
 
Heylig noem:
 
Eeuwig sy sijn naam gepresen.

IV.

 
Ah! wat is sijn goetheyd groot!Ga naar margenoot19
20[regelnummer]
Dien in nood
 
Eeuw/ en eeuw na dees sal prijsen.
 
Want hy dien nu/ die hem vreestGa naar margenoot22
 
In den Geest/
 
Sonder aansien wil bewijsen.Ga naar margenoot24
[pagina 70]
[p. 70]


illustratie

V.

25[regelnummer]
Veel sijn 's Hemels wonderda'an
 
Die gedaan
 
Sijn/ door sijn almagtige armen:
 
Maar gering is/ al dat sterck
 
Is/ by 't werck
30[regelnummer]
Van dit eyndeloos ontfermen.

VI.

 
Dien de wijsheyd/ en de moed
 
Swellen doet/Ga naar margenoot32
 
Door haar aardsch verstand tot hun loff/Ga naar margenoot33
 
Stormt nu 's Hemels gram gelaat
35[regelnummer]
Met haar raadGa naar margenoot35
 
En haar peynsen heen/ als dun stoff.Ga naar margenoot36

VII.

 
Die verheven sijn in eer
 
Werpt hy neer:
 
(Wondre Godt!) en die verschovenGa naar margenoot39
40[regelnummer]
Sijn; herstelt/ en regt hy opGa naar margenoot40
 
In den top:
 
Daar toe comt sijn Soon van boven.
[pagina 71]
[p. 71]

VIII.

 
Al die hongerig na 't Heyl/Ga naar margenoot43
 
Hier op 't seylGa naar margenoot44
45[regelnummer]
Gaat/ werd hier door begenadigt:
 
Al dien rijck/ en wel ge-eert
 
Niet en deert/Ga naar margenoot47
 
Heen gesonden on-versadigt.

IX.

 
Sijns Knegts Israels geslagt/
50[regelnummer]
Hoe veragt/
 
Heeft hy goediglijck verheven;Ga naar margenoot51
 
Denckend' om het Heyl-verbond/
 
Dat sijn mond
 
Hem voor eeuwig had gegeven.Ga naar margenoot54

X.

55[regelnummer]
Als hy eens aan Abraham/Ga naar margenoot55
 
En sijn Stam
 
Onsen Vad'ren heeft gesworen:Ga naar margenoot57
 
Dien hy heeft uyt liefde steylGa naar margenoot58
 
Tot dit heyl
60[regelnummer]
Boven and'ren uytvercoren.

Lof-sang van de heylige maget Gods moeder. Een vlotte berijming van de Lofzang van Maria, waarop zeker de karakteristiek van Van Es, geciteerd bij tekst 7, van toepassing is: bezield vreugdelied, goed te zingen. In de titel bespeuren we L.'s eerbied voor de moeder des Heeren. L. volgt trouw het gedachtenverloop van Maria's lied, maar gaat in de bewoordingen tamelijk vrij te werk. Invloed van de liturgische berijming bij Datheen valt niet vast te stellen.

De strofe is in de zestiende en zeventiende eeuw buitengewoon populair, zowel in de geestelijke als in de wereldlijke liedkunst, vgl. Strengholt (1), 18-25, en Matter, 112-117. L. zelf gebruikt de aanhef van deze Lofzang als wijsaanduiding bij zijn berijming van de Engelenzang, die in de latere edities van zijn bundel te vinden is. Het gedicht is integraal opgenomen in L.'s pas in de achttiende eeuw gedrukte berijming van het Evangelie van Lukas, Gedichten en gezangen over het H. Evangelium van Lukas, Delft 1721, 7, 8, waar de beginregel opent met ‘Ieugdig hart!’.

 

Lit.: Bronsveld, XVI; Van Es, 350; Trimp (1), 32 en 35; De Vrijer (2), 134; Beversluis, 17 (T, 2 str.); Uit Sions zalen, 38-39 (T, 5 str.).

margenoot+
Melodie: De melodie Schoonste Nymphe van het woud is van Italiaanse oorsprong en komt o.a. voor bij Valerius, Nederlandtse gedenckclanck, 1626, 234 en bij een aantal liederen in Barnardus Busschoff, Nieuwe lof-sangen en geestelijcke liedekens. Ook Hooft maakte gebruik van deze melodie, vgl. F.H. Matter, ‘De melodieën van Bredero's liederen’, 112-115.
margenoot4
verheugt: bep. bij Geest
margenoot5
Deugd: weldaad, gunst

margenoot8
staat: positie, toestand

margenoot16
roem: lofprijzing

margenoot19
Ah: uit te spreken als ‘ach’
margenoot22
dien: nl. sijn goetheyd, r. 19; die: aan wie
margenoot24
Sonder aansien: nl. des persoons

margenoot32
Opgeblazen maakt
margenoot33
Door hun wereldsgezind verstand op hun eigen lof te richten; hun loff: het gewaagde dubbelrijm vereist, betekenisvol, accent op hun.
margenoot35
haar raad: hun overleg, hun beleid
margenoot36
haar peynsen: hun denken, vgl. Lukas 1:51, ‘de gedachten hunner harten’

margenoot39
Wondre: wonderlijke; verschoven: verschopt, veracht
margenoot40
regt: richt
margenoot43
Al: (hier) ieder
margenoot44
't seyl: lees t'seyl: op weg
margenoot47
Niets aan het hart gaat

margenoot51
goediglijck: genadig
margenoot54
Hem: Zijn knecht Israël (zie r. 49)

margenoot55
Als: zoals
margenoot57
Onsen Vad'ren: bijstelling bij sijn Stam, r. 54
margenoot58
liefde steyl: hoge, goddelijke liefde

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen


lied

  • Naar de Nederlandse Liederenbank