Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Uyt-spanningen (2005)

Informatie terzijde

Titelpagina van Uyt-spanningen
Afbeelding van Uyt-spanningenToon afbeelding van titelpagina van Uyt-spanningen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.41 MB)

Scans (8.43 MB)

XML (2.02 MB)

tekstbestand






Editeurs

A. Ros

L. Strengholt



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Uyt-spanningen

(2005)–Jodocus van Lodenstein–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 65]
[p. 65]

7
Zacharias lof-sang,
Luc. 1:68. tot vers. 79. ingesl.

Als: Comt verwondert u, &c.Ga naar margenoot+

I.

 
Looft den Heer gy Cherubijnen!Ga naar margenoot1-10
 
Looft den Heer gy Adams saat!Ga naar margenoot1-10Ga naar margenoot2
 
Die sijn Volck met heyl verschijnenGa naar margenoot1-10Ga naar margenoot3
 
Komt/ in hopeloosen staat:Ga naar margenoot1-10
5[regelnummer]
Davids huis in tras van eedenGa naar margenoot1-10Ga naar margenoot5
 
Eerst gelegt/ was wereloos;Ga naar margenoot1-10Ga naar margenoot6
 
Dit heyl sal het hoornen smeden/Ga naar margenoot1-10Ga naar margenoot7
 
Maakt sijn Vyand hulpeloos!Ga naar margenoot1-10Ga naar margenoot8
 
Na de reden// En gebedenGa naar margenoot1-10Ga naar margenoot9
10[regelnummer]
Aller Heyl'gen twijffelloos.Ga naar margenoot1-10Ga naar margenoot10

II.

 
Comt ons redden uyt de clauwenGa naar margenoot11-20Ga naar margenoot11
 
Van die ons in eeuw'gen haatGa naar margenoot11-20
 
Onderdrucken en benauwen:Ga naar margenoot11-20
 
Om aan ons de liefde daadGa naar margenoot11-20Ga naar margenoot14-15
15[regelnummer]
Onser Vad'ren te voltrecken/Ga naar margenoot11-20Ga naar margenoot14-15
 
Denckend' aan sijn Heyl-verbond;Ga naar margenoot11-20
 
Om sijne eeden te verwecken/Ga naar margenoot11-20Ga naar margenoot17
 
Die sijn onfeylbare mondGa naar margenoot11-20
 
Om te geven// Abrams nevenGa naar margenoot11-20Ga naar margenoot19
20[regelnummer]
Had gesworen/ tot hy 't sond.Ga naar margenoot11-20Ga naar margenoot20
[pagina 66]
[p. 66]


illustratie

[pagina 67]
[p. 67]

III.

 
Harden band van slavernyeGa naar margenoot21-30
 
Kneep het hert/ en maackten 't lafGa naar margenoot21-30Ga naar margenoot22
 
In Gods dienst: tot dese ty'enGa naar margenoot21-30Ga naar margenoot23
 
Wierpen boey en banden af;Ga naar margenoot21-30
25[regelnummer]
Om na desen all' ons dagenGa naar margenoot21-30Ga naar margenoot25
 
Hert en handen even vryGa naar margenoot21-30Ga naar margenoot26
 
Aan den Hemel op te dragen/Ga naar margenoot21-30
 
Sonder vrees/ of slaverny;Ga naar margenoot21-30
 
So opregtig// en so plegtig/Ga naar margenoot21-30Ga naar margenoot29
30[regelnummer]
Dat het voor hem Heylig sy.Ga naar margenoot21-30

IV.

 
Soontje/ lieve tere jongen!Ga naar margenoot31-40
 
'k Sie nog Godes dierbaar volckGa naar margenoot31-40Ga naar margenoot32
 
Nevel-dick om u gedrongen/Ga naar margenoot31-40Ga naar margenoot33
 
Als des Alder-hooghsten tolck;Ga naar margenoot31-40
35[regelnummer]
Die sig voor den Heyland henenGa naar margenoot31-40
 
Vlijdt/ en Hem den weg bereydt/Ga naar margenoot31-40Ga naar margenoot36
 
Tot versoening van die wenen/Ga naar margenoot31-40Ga naar margenoot37
 
En tot Heylge Dienstbaarheyd:Ga naar margenoot31-40
 
Om soo 's Heren// Volck te lerenGa naar margenoot31-40
40[regelnummer]
Kennis van hun salicheyd.Ga naar margenoot31-40

V.

 
Dit is 't innerlijck bewegenGa naar margenoot41-50
 
Van des Heren Goedicheyd;Ga naar margenoot41-50Ga naar margenoot42
 
Dit is 't Ligt/ den Son/ den SegenGa naar margenoot41-50
 
Van der hoogten uytgespreytGa naar margenoot41-50
45[regelnummer]
Over d' aarde; dat sal schijnen/Ga naar margenoot41-50Ga naar margenoot45
 
En verquicken/ die nu matGa naar margenoot41-50
 
In doots duysternisse quijnen/Ga naar margenoot41-50
 
Der vervarenissen sat:Ga naar margenoot41-50Ga naar margenoot48
 
En ons voeten/ doen ontmoetenGa naar margenoot41-50
50[regelnummer]
't Eeuwig salig Vrede-padt.Ga naar margenoot41-50
[pagina 68]
[p. 68]

Zacharias lof-sang. Vrije bewerking van Lukas 1:68-79, waar Zacharias God prijst bij de besnijdenis van de pas geboren Johannes de Doper, die de wegbereider van Jezus Christus was. Een berijming van de Lofzang was in de gereformeerde eredienst in gebruik, maar L.'s lied vertoont met dat gezang achterin Datheens psalmboek geen bijzondere overeenkomst.

Van Es zegt terecht, dat we in deze en de volgende lofzangen te doen hebben met ‘bezielde vreugdeliederen, die zich goed laten zingen’. De strofevorm is die van het ook in onze tijd veel gezongen ‘Komt verwondert u hier, mensen’. Een echo van Huygens' poëzie klinkt wellicht in r. 26 ‘Hert en handen even vry’, vgl. Huygens' Aen de vrye Nederlanden, r. 129-130: ‘Israel stond hals en oogh // Hart en handen naer om hoogh.’ Dit te meer, als we zien dat in hetzelfde gedicht iets verderop eveneens in een adem over innerlijke en uitwendige vrijheid wordt gerept, waar Huygens over door Maurits veroverde steden zegt: ‘Daermen vande strooye toomen // Die 'tbelacchelicke Roomen // Om de vrije Zielen slaet // Vrij en onbenepen gaet.’ (r. 207-210)

L.'s berijming is integraal opgenomen in zijn pas in de achttiende eeuw gedrukte berijming van het Evangelie van Lukas, Gedichten en gezangen over het H. Evangelium van Lukas, Delft 1721, 10, 11.

 

Lit.: Van Es, 350; Trimp (1), 32-33, 35, 100, 145; Beversluis, 31 (T, 1 str.).

margenoot+
Melodie: Het oude kerstlied Comt verwondert u is bekend uit een rooms-katholieke bron: Blyden weg uit Bethlehem, Antwerpen 1645. Vgl. Compendium, 385.
Titel ingesl.: ingesloten, inbegrepen
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot2
saat: nakomelingen
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot3
verschijnen: vgl. de kantt. in de Statenvertaling bij dit woord in Luk. 1:79, ‘Of, verlichten’
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot5
huis: geslacht; in tras van eeden: in cement van (Gods) bezworen beloften (de beeldtaal sluit aan bij huis)
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot6
gelegt: gefundeerd
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot7
het: (meew. voorw.) Davids huis; hoornen: horens, vgl. Lukas 1:69, ‘En heeft een hoorn der zaligheid ons opgericht in het huis van David’ en zie ook de kantt. in de Statenvertaling: ‘Dat is, een sterken Verlosser, dat is, Christus, gelijk Ps. 132, vs 17. Ene gelijkenis genomen van dieren die hoornen hebben, waarmede zij groot geweld doen’; smeden: voortzetting van de beeldspraak uit de ambachtelijke sfeer.
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot8
sijn Vyand: de satan
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot9
Na de reden: overeenkomstig de (profetische) woorden
margenoot1-10
Vgl. Lukas 1:68-70
margenoot10
Aller Heyl'gen: van alle (oudtestamentische) gelovigen (of: van alle heilige profeten, vgl. Luk. 1:70); twijfelloos: onbetwijfelbaar - bep. bij reden, r. 9 (?), tenzij we moeten vertalen: ‘Hetgeen volgens de profetieën en de gebeden van alle heiligen onbetwijfelbaar was’.

margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot11
Onderwerp bij Comt is formeel Dit heyl (r. 7), maar dit is blijkens het vervolg vereenzelvigd met den Heer (r. 1 en 2).
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot14-15
de liefde daad // Onser Vad'ren: de barmhartigheid jegens onze vaderen (door de vervulling van de hun gedane beloften)
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot14-15
de liefde daad // Onser Vad'ren: de barmhartigheid jegens onze vaderen (door de vervulling van de hun gedane beloften)
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot17
te verwecken: tot leven te brengen, in te lossen
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot19
neven: nakomelingen
margenoot11-20
Vgl. Lukas 1:71-73
margenoot20
't: het beloofde, nl. de inhoud van het Heyl-verbond (r. 1-16)
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot22
laf: krachteloos
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot23
dese ty'en: nl. nu God met zijn verlossing gekomen is
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot25
na desen: voortaan
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot26
Innerlijk en uitwendig vrij
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75
margenoot29
opregtig: oprecht, waar; plegtig: ijverig, toegewijd; vgl. WNT XII, 2467
margenoot21-30
Vgl. Lukas. 1:74-75

margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot32
nog: nog eens (in de toekomst)
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot33
Nevel-dick: in een dichte massa (niet in WNT)
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot36
Vlijdt: (hier:) beweegt
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot37
die wenen: nl. om hun zonden, dus: die berouw hebben
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77
margenoot31-40
Vgl. Lukas 1:76-77

margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot42
Goedicheyd: barmhartigheid
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot45
dat: sluit aan bij Ligt in r. 43
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot48
Zat van de angsten.
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79
margenoot41-50
Vgl. Lukas 1:78-79

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen


lied

  • Naar de Nederlandse Liederenbank