In onze Vlaamsche gewesten (onder pseudoniem W.G.E. Walter)

XXI.

De nieuwe pastoor had sedert de twee, drie maanden, dat hij te Crocke verbleef, weinig van zich doen spreken. ‘Hij is rap,’ zeiden de boeren: ‘zijne mis duurt niet lang.’ - Het is verwonderlijk, dat dit op het buitenland als de grootste lof voor eenen priester klinkt: het zou bijna doen vermoeden, dat de lieden zich in de kerk vervelen.

De geestelijke had echter den verloopen tijd in stilte waargenomen, om zich op de hoogte te brengen van al wat de bewoners betrof van het

[p. 91]

rijk, waarover hij zijne heerschappij uitbreiden, van het dorp, dat hij hervormen ging.

Thans kende hij eenieder: hij wist, waar elke parochiaan woonde, wat bedrijf hij uitoefende, en tot welke politieke gezindheid hij behoorde; want ofschoon aldaar tot nu toe geene eigenlijke partijgeest had geheerscht, zoo waren toch sommige ingezetenen als liberaal, andere als clericaal aangewezen. Van het eerste oogenblik was het hem gelukt, hetzij door het instinkt geleid, hetzij door geheime inlichtingen geholpen, diegenen te ontdekken, van welke hij een goed onthaal en hulp en bijstand verwachten mocht, of welke hij voorzag tot leidzame werktuigen in zijne hand te kunnen gebruiken. Van de eerste dagen reeds was hij nauw bevriend geworden met den jongen dokter, die onlangs door zijne vrouw aan eene zeer katholieke familie uit de stad verbonden was. Sedert kort bezocht deze veel de kerk, ging des avonds niet meer uit, en had zich op een clericaal dagblad geabonneerd. Door toedoen van den pastoor had hij de praktijk op het kasteel van Diependale verkregen, waarheen hij wegens voortdurende ziekelijkheid der bejaarde

[p. 92]

barones-douairière bijna dagelijks reed. De pastoor ook bezocht haar druk. Het was eene zeer menschlievende dame, welke er haren trots in stelde hare pachters tegen de oude huurwaarde te laten wonen. Zij had geene kinderen, en haar neef, welke bij haar was opgekweekt, moest de erfgenaam harer aanzienlijke eigendommen worden. Een jonge jezuïet, weinig ouder dan hij, had hem tot praeceptor verstrekt. Te Crocke had men eertijds het lange, magere, onderscheiden heertje soms in dezes gezelschap zien voorbijwandelen. Zij schenen als twee goede kameraden met elkaar om te gaan, al lette de jonge Pijpeling er steeds op om zijnen leermeester de rechter zijde te laten. Nadat zijne opvoeding voltrokken was, had hij eenigen tijd met reizen overgebracht, en bevond zich thans weder bij zijne moei op het kasteel. Hij kortte den tijd met jagen en uitrijden. Vaak kwam hij nu te Crocke in open rijtuig aan, en steeg aan de pastorij af, terwijl de koetsier gedurende zijne soms gerekte aanwezigheid aldaar moeite had om de vlugge, stampende paarden, die voortwilden, in toom te houden. Soms ook verscheen hij als ruiter van eenen livreiknecht vergezeld, die dan,

[p. 93]

terwijl zijn meester binnen was, op het eene paard gezeten, met het andere, dat hij bij den teugel hield, op de plaats liet rondwandelen.

Zulke voorname betrekkingen verhoogden den pastoor in de achting zijner parochianen.

Maar hadden de burgers en welhebbenden tot hiertoe over zijn beheer niet te klagen gehad, anders was het gesteld met de oudelieden en de arme kinderen uit het Weezengesticht. Dit hing wel van den Gemeenteraad af; doch de nieuwe pastoor was er, evenals zijn voorzaat, bestuurder van benoemd, en het kwam niemand in den zin eenig opzicht over hem uit te oefenen. Hij had al wat aan huiselijkheid grensde, stelselmatig uit de instelling verdreven, en eene strenge tucht ingevoerd, de speeluren der kinderen verkort en de oudelieden menig onschuldig genot, als kaartspelen en dergelijke meer, onttrokken. Het was aan geenen mensch meer gegund het gesticht zonder zijne toestemming te bezoeken; het uitgaan was er schier volkomen verboden, en vele andere harde maatregelen meer waren er genomen om het leven treuriger te maken, en de weinige vreugde, die er heerschen kon, te dem-

[p. 94]

pen. Wel zagen de goede bestuurster en hare onderhoorigen dit met harteleed, en deelden zij er heimelijk hare opmerkingen aan elkaar over mede; doch zij waren te voorzichtig er aan vreemden over te klagen, en de armen verduurden het in stilte, en niemand dacht er aan; want het leed der schamele verdrukten gaat bijna immer van de menigte onopgemerkt voorbij.