Het schilder-boeck
(1969)–Karel van Mander–
Auteursrechtelijk beschermd
[Folio 70r]
| |
Ick bevinde niet wat Stadt of plaetse Timanthes met zijn gheboorte gheruchtich heeft ghemaeckt, dan dat zijn constighe wercken zijnen naem in eeren, en in levende ghedachtenisse houden. Hy heeft oock ghebloeyt als dese voorgaende, in de 93e. Olympiade. Hy was een Man van uytnemende verstandt en gheest. Hy heeft onder ander tot een bysonder hooftstuck ghemaect, de gheschiedenis van de seer beweeghlijcke en droevighe Offerhande van de maeght Iphigenia, in Dianen Tempel, by den Griecken op de reyse na TroyenGa naar voetnoot* bestaen, oft voorghenomen. Ten love van dit stuck zijn veelderley constighe Griecksche ghedichten geweest gemaeckt: want Timanthes hadde hier grooten aendacht en Const te weghe ghebracht. Iphigeniam hadde hy ghemaeckt, staende voor den Altaer, om onnooselijck ten Offer ghedoodt te worden, en al den omstandt jammerlijck suchtende en schreyende, over het sterven van dese jonghe edel Princesse. Den waersegger Calchas hadde hy ghemaeckt bedroeft, Vlysses swaerwoedigh, Ajax roepende tegen den Goden, Menelaus schreyende, claghende, en alle uyterste ghedaenten van droefheyt bewijsende, om dat hy des Dochters Oom was. Daer naer willende noch maken alder bedroefstGa naar voetnoot* Agamemnon haren Vader, heeft hem gheschildert het aenschijn bedeckt met een eynde van den mantel, om dat den druck zijns herten niet moghelijck en was uyt te beelden, en dat hy niet hadde connen aen zijn lief Kindt den wreeden dootslagh sien gheschieden. Hy maeckte noch veel ander Tafereelen van grooter Inventie, bysonder eenen slapenden Reus Cyclops, dien hy in een cleen stuck maeckte: niettemin willende uytbeelden zijn Reuslijcke groote gestaltenisse, maeckte hy een deel cleen Satyrkens, die met perskens oft roedekens zijnen duym overmaten. In summa, hy hadde sulck een constige behendicheyt in alle zijn wercken, datter altijts eenighe heymelijcke verstanden oft bediedtselen in verborghen laghen, boven het ghene dat het punct was, dat hy in zijn Historie hadde uytghebeeldet. Want hoewel (seyt Plinius) dat de Const van het schilderen in haer selven groot is, soo behouden nochtans de diepsinnighe Inventien, dieder daerenboven noch in t'Aenmercken zijn, hun behoorlijcke plaetse des lofs op hun selven. Hy maeckte noch eenen Prince soo volmaeckt, en soo vol Majesteyts oft staticheyts, soo datmen acht, dat alle de Constbaerheyt der Schilderije, die men soude moghen wenschen in een Menschen beeldt te wesen, die is hier al t'samen in dit Conterfeytsel begrepen, en is noch heden (seyt Plinius) te Room in den Tempel des Vreeds. |