Het schilder-boeck

Van Io.

Van Io, oft Isis, zijn verscheyden uytlegginghen natuerlijck, en stichtigh,^* oock in het thiende Boeck van Natalis Comes, die ick voorby gae, nemende voor een ander van Ioseph Horologgi Italiaen, te weten: Io becingelt in duysternis, bemint en onteert van Iuppiter, en in Koe verandert, is te verstaen de vochte levendicheyt van s'Menschen wasdomschen geest, oft saedts, bemint van der Sonne, de welcke begheerich is, en gheneghen daer in te wercken, dat dan in Moeders lichaem bevangen, als met eenen dichten Nevel, om wel te bewaren: desen Nevel van Iuno, hier voor de Mane verstaen, wordt wechgenomen, welcke als Baer-Goddinne verwacht wort, dat de Menschlijcke leden vermeerdert, en ten lesten in't licht ghebracht worden, dan wordt dese verhaelde vochticheyt verandert in de Koe: want den Mensch heeft de^* ghelijcknis van de Koe, om dat het een vruchtbaer, en arbeydich Dier is, dewijl de Mensch willende met Menschen omgaen, moet vruchtbaer en arbeydich wesen, want hy tot arbeydt is geboren, als den Voghel om vliegen. Den Mensch dusdanigh dier wesende, wort van Godt in bewaringhe ghegheven onder Argus den Herder, dat is te verstaen, de reden oft redelijckheyt, die aendachtich als met hondert ooghen alles aenmerckt, en overleght. Dese reden wort van Mercurio, dat is, van eyghen begheert, en behagen tot den wellusten,^* en quade voornemens ghelockt, en in sondighen slaep ghespeelt en gheleydt, en wordter met eenen oock van onthooft, en ghedoodt, dat is, den Mensch van de redelijckheyt berooft, in een boos leven gheraeckt wesende, de ooghen die hem eerst niet dan alle gerechticheyt en deuchtsaemheyt aenmercken, en aendencken deden, worden ten lesten gestelt in den Pauw-steert van der Goddinne des rijckdoms Iuno, t'welck anders niet en is, dan een overghegheven begeerte tot rijckdom, en hooghmoedighe lust tot ydel eere, met een toegenegen aenschouwinghe der onvolmaeckter aerdtscher schoonheyt, tot een uyterlijcke schade des gheests.

* Van Io, oft Isis, in Koe verandert, wat het beduydt.

* Ossen en Koeyen in sommighe Landen ploeghen trecken, en dorsschen.

* Argus met hondert oogen, wat beduydt.