Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Kleine katechismus der natuur voor kinderen (1779)

Informatie terzijde

Titelpagina van Kleine katechismus der natuur voor kinderen
Afbeelding van Kleine katechismus der natuur voor kinderenToon afbeelding van titelpagina van Kleine katechismus der natuur voor kinderen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (0.74 MB)

XML (0.19 MB)

tekstbestand






Genre

proza
jeugdliteratuur

Subgenre

non-fictie/pedagogiek
non-fictie/natuurwetenschappen/natuurkunde
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie
non-fictie/natuurwetenschappen/sterrenkunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Kleine katechismus der natuur voor kinderen

(1779)–J.F. Martinet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 66]
[p. 66]

Agtste zamenspraak over de dieren onzes vaderlands.

Vraag. Hoe zoudt gy onze Dieren verdeelen?

Antwoord. In tamme, en wilde Dieren.

V. Welken zyn onze tammen?

A. Paarden, Ossen, Koeien, Ezels, Schaapen, Bokken, Geiten, Zwynen, Honden, Katten waarby men kan voegen Rotten en Muizen, hoewel zy niet mak zyn, doch nevens ons in onze huizen woonen.

V. Welken houdt gy voor de nuttigsten uit alle deezen?

A. De Paarden, de Ossen, de Koeien en de Schaapen houde ik voor de nuttigsten.

V. Waarom?

A. Om dat de sterke Paarden en Ossen zwaare lasten voor ons kunnen vervoeren, en den akker helpen omploegen.

V. En de Koeien?

A. Om dat zy melk, boter en kaas geeven.

V. Het Schaap bezorgt ons ook kaas.

A. Maar alle onze Schaapen leveren ons zo

[pagina 67]
[p. 67]

veel kaas niet als de Koeien, die in Noordhol land, elken dag in den zomer, zo veel melk geeven, dat men er wel honderd duizend ponden Kaas van kan maaken.

V. Wat is het voornaamste voordeel, dat men van de Schaapen trekt?

A. Dat zy ons Wol tot Klederen geeven.

V. Deeze zyn dan onze drie nuttigste Dieren?

A. Zekerlyk, vooral als men overweegt, dat ze te zamen Mest voor den akker geeven, en, buiten de Paarden, schoon Vleesch. Zonder alle deeze diensten zouden wy een droevig en ellendig leven leiden: want wie zou ons klederen geeven, wie onzen akker omploegen, wie onze lasten vervoeren?

V. Trekken wy geen meer nut van deeze Dieren?

A. Alles is niet te noemen; doch zo de Huid tot pelssen, het Hair tot vulsel, van kussens, het Leder tot schoenen en banden van boeken, het Vet tot kaarssen en zalven, en, de Beenderen tot instrumenten dienen, dan is alles, wat aan die Dieren is, zeer nuttig.

V. Maar nu de andere Dieren?

A. Ezels draagen ook lasten, zy zyn stille, nederige Dieren, vol deugden, en daarom ten onregte veragt - Zwynen geeven ons ook, nevens de Geiten en Bokken, goed vleesch, terwyl de Honden het Wild voor ons op jagen, ook 's nagts onze huizen bewaaken, en de Katten de zelven zuiveren van Rotten en Muizen.

V. Noem nu ook eens op onze wilde Dieren.

[pagina 68]
[p. 68]

A. De wilde zyn Herten en Hinden, Wolven en Vossen, Dassen en Wezels, Bontsems en Hermelynen, Eekhoorns en Egels, Haazen en Konynen, Otters en Bevers, Fretten en Mollen, Waterrotten en Veldmuizen, enz.

V. Maar, om dat zy wild zyn, doen zy ons schaade?

A. Zy komen ons voorzeker minder te pas dan de tamme Huisdieren, en daarom gaf God hun eenen anderen zo genoemden wilden aart.

V. Eenigen zullen misschien van nut zyn?

A. Zy zyn allen nuttig in eene zekere maate.

V. Hoe dat?

A. Herten en Hinden zyn groote en schoone, Haazen en Konynen zyn kleine en vlugge Dieren, die te zamen ons lekker vleesch bezorgen: de twee laatsten met Wolven en Vossen, Bontsems en Hermelynen geeven ons verwarmende huiden: Otters en Fretten worden tot de Visch- of Konynevangst gebruikt: Mollen verslinden schaadelyke Wormen: Rotten en Veldmuizen dienen ter spyze voor Wezels en anderen.

V. Maar Wolven en Vossen doen veel kwaads?

A. Gods goede voorzorg jegens ons blinkt daarin zeer sterk uit, dat deeze en alle andere Roofdieren weinig in getal zyn, voor den Mensch weg vlugten, eenzaame plaatzen bewoonen, en niet sterk voortteelen.

V. De weinigen, die er zyn, rooven egter.

A. God gaf hun deezen aart, om te beletten, dat andere Dieren, op welker vangst zy afgaan, niet te sterk tot onze schaade zouden vermenigvuldigen.

V. Dus moeten er dan altyd Roofdieren blyven?

[pagina 69]
[p. 69]

A. Zekerlyk, en hun getal blyft op den duur, door Gods Voorzienigheid, vry gelyk: doch indien hen getal van eenigen te groot wordt, hebben wy wapenen en listen genoeg, om de overtolligen te verdelgen.

V. Is er ook geen Dier in ons Land, dat men een Bever noemt?

A. Men heeft my gezegd, dat een en ander, voorheen uit Duitschland met den stroom der Rivieren afgedreeven, en by Gorinchem, Hedel en den Huize Middagten, in de Waal, Maas en Yssel, geschooten zyn.

V. Heeft dit Dier eenen zonderlingen aart?

A. Ja wel; want geen is er, dat met anderen zo gemeenzaam in eene maatschappy leeft, wooningen met verdiepingen timmert, muuren bepleistert, vloeren met zooden belegt, en wilgenhout, welks bast zy eeten, tot voorraad oplegt.

V. Maar waarom hebben alle Dieren byzondere geaartheden?

A. Om dat God dezelven tot onderscheiden diensten heeft bestemd: hierom verschilt de aart van eenen Hond zo veel van dien eener Kat. Als wy dan alles, wat de Dieren betreft, wel bekyken, moeten wy verbaasd uitroepen: Heere, gy behoedt Menschen en beesten! Ps. XXXVI. 7.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken