De bevrijders

[p. 5]

Hoofdstuk III

HAAR SCHOONDOCHTER, ANNE-MARIE VAN Wijck, geboren Ter Wisch, ging zorgvol door de ruime vertrekken, over de brede korridors, van kelder tot zolder in het oude huis. De tijden waren zwaar, de nood drong bitterlijk van allen kant, en angstig dacht zij vaak aan de toekomst. Had David, op wiens kunde en inzicht zij al haar vertrouwen stelde, niet gezegd dat de handel versmoord was in de aloude koopstad, dat de schepen lagen te rotten in de havens, dat op het kantoor niets werd verdiend? Franse douanen, in spionnerend rondzwalken over de Zuiderzee, hadden beslag gelegd op drie ladingen tabak, in turfschuiten verborgen en bestemd voor het pakhuis van haar man. Het was de laatste slag geweest na de tiërcering der rente, na de verontrustende dalingen van het buitenlands papier. En tegelijk waren de prijzen van het noodzakelijkst voedsel gestegen. Vergeefs hadden zij, in het vorig najaar, hun koets verkocht, hun bedienden opgezegd en alleen het jongste meisje, Santje, gehouden. Zelfs nu nog, had Van Wijck verklaard, was het grote huis te duur. Waarom dan niet buiten gaan wonen, zoals velen hunner kennissen hadden gedaan .... Daar, op Wijckervelt, bezaten zij hun moesgrond, die door de weduwe van den pachter, Santjes moeder, met haar zoon bebouwd werd. Zij kregen er geregeld hun groenten van thuis gestuurd. David Zelf wilde gaan tuinieren, zijn bonen zajen, zijn aardappels rojen, zijn kooltjes planten. In zuinig bestier wilde hij leven. Hij bleef goedsmoeds, de oude patriot, hopend op de toekomst zonder dat Anne-Marie begreep waarom. Nu was de dag niet verre meer dat zij voor het laatst zou uitzien in de statige middagrust der gracht; in het voorjaar zouden zij gaan en het gerieflijk leven van hun deftig burgerschap moeten herdenken in de bekrimpmg op het land.

Doch een stille vreugde straalde nu-en-dan door haar weemoed. Uit Parijs had zij een brief ontvangen van haar broeder Jacob, meldend dat hij binnenkort in Holland zou komen. Met welk doel zeide hij niet. Zij kon het ook niet gissen; Zijn laatste schrijven, een jaar geleden, was uit den omtrek van Salamanca geweest. En sinds 1800 had zij hem niet meer gezien. Reisde hij voor zijn genoegen? Of diende hij als avon-

[p. 6]

turier in een-of-ander-leger? Er werd daar in Spanje - Anne Marie wist het van Davids voorlezen uit de Amsterdamse Courant - heftig gestreden. Met bezorgdheid had zij al die jaren aan den jongeren broeder gedacht, wiens zwervenden aard zij nooit had kunnen beheersen. Dat zij hem nu weerzien zou, dat zijn stem, zijn nabijzijn haar herinneren zou aan hun eigen ouderlijk tehuis, vervulde haar dagen met troostende verwachting.

Voor zich-zelve was zij niet bevreesd; zij kon, evenals haar man, zuinig zijn, in matigheid van voedsel en klederen; doch om haar beide kinderen zag zij op tegen de naderende verandering. Vaak richtte zij, als ervan gesproken werd, onderzoekend de zachte bruine ogen op Thérèse. Hoe zou de twe-en-twintigjarige, gewend aan de weelde van een ruime woning, aan de genoegens van het stadsleven, haar dagen en avonden vullen in het stille landhuis? Twe zomermaanden hadden zij er elk jaar doorgebracht; doch nu zou het voor goed zijn, ook voor den herfst en den langen triestigen winter.

In de trekken van het blonde meisje kon zij echter niet lezen. Thérèse scheen het verleden niet te bejammeren en de toekomst niet te duchten. Haar blank gelaat bleef strak, haar lichtblauwe ogen onverschillig. Het verdriette Anne-Marie dat de hooghartige plooi rond Thérèse's kleinen regelmatigen mond nooit bewoog tot deernis, zo zelden tot een luiden lach, tot een glimlach enkel tegenover jonge mannen. Vaak was zij wel trots op de schoonheid van haar dochter, als zij haar in de danszalen der stedelijke magistratuur omringd zag van oude en welklinkende namen. Zij hield zich-zelve op een afstand, ietwat bedeesd, en zij was altijd weer verwonderd dat Thérèse's blik koel en onaandoenlijk bleef.

Hoe zou ook Floris zich schikken? Voor den twintigjarigen zoon vreesde Anne-Marie het gemis der steedse vermaken niet minder. Wijckervelt was ver van Amsterdam; en bovendien, vader David moest het zakgeld verlagen, zodat tailleur en coiffeur slechts schaars konden worden opgezocht. Floris had geen werk dat zijn aandacht gestadig bezig hield. Den kantoorarbeid in de tabakszaak van zijn vader versmaadde hij. De rechtsgeleerde studie trok hem niet; een jaar had hij te Leiden doorgebracht; veel schulden had hij er gemaakt, doch geen kolleges bezocht, geen wetboek ingezien. Hij liep nu rond,

[p. 7]

niets doend, zich om geen heden en geen toekomst bekommerend. Zelfs een ambtenaarspostje ten raadhuize ambiëerde hij niet. Hoe zou hij de benarring van het gezinsleven dragen? ...