Nederduitsche spraekkunst

Het VI. Kapittel.

NA dat wy de Lange Klinkers en hun rechtmaetigh gebruik in het voorgaende naer eisch beschout en wytluchtigh tegens het ingekroopen misbruik aengeweezen en verdedigt hebben, na dat wy ook in het voorgaende eenige zetregels wegens de kortheit en langkheit der lettergreepen en haere rechte uitspraek gegeeven hebben, die buiten de Nederduitsche Rym- of Dichtkunst, waer van hier niet gehandelt wordt, kunnen geacht genoegzaem te zyn, staet ons nu wyder te spreeken van het samenvoegen van twee Korte Klinkeren, die, van een byzonder en

[p. 31]

verscheiden geluit, wanneer zy alleen staen, in de samenvoeginge het geluit der twee gevoegde Klinkeren al smeltende tevens uitspreeken, en daerom Tweeklanken genoemt worden. Deeze zyn Ai, Au, (want Ae en Ie hebben wy voorhene gezegt eene verlengde A en I te zyn) Ei, Eu, Oe, (hoewel het geluit van deezen Tweeklank in voorgaende tyden eene lange O maekte) Ou, Ui. En hun gebruik is dusdaenigh.

Met Ai spelt men Kai, klai, Mai, Kaizer, Romain met zommigen.

Met Au, Snau, snauwen, krauwen, bytebau, gau.

Met Ei, Lei, rei, rein, geit, schreit, reis, steil, veil.

Met Eu, Heul, beul, deur, steur, reuk, neus, Geus.

Met Oe, Gloet, goet, bloet, bloem, roem, zoen, doen, Jeroen.

Met Ou, Hout, gout, zout, mout, stout, behouder, behoudenis.

Met Ui, Uil, uit, bui, lui, buis, huis, vuil, zuil, spruit, geluit.

Ook worden drie Klinkletters, die van eenen verscheidenen klank zyn, wanneer zy alleen en op zich zelfs staen, samengevoegt, en tot een geluit vereenigt; waerom zy Drieklanken heeten.

Deeze zyn Aei, Aeu (niet Aau, in blaau, flaau, graau, klaau, laau, paau, om zyne onnodige gaeping, die eene zoete spraek hart maekt, al voor hondert en drie-en-twintigh jaeren van Pontus de Heuiter verworpen) Eeu, Ieu, Oei, Ooi

In de spellinge hebben deeze Drieklanken dit gebruik:

Met Aei spelt men Zaei, maei, draei, kraei, zwaei, papegaei.

[p. 32]

Met Aeu, Blaeu, flaeu, graeu, klaeu, laeu, paeu, raeu.

Met Eeu, Leeu, meeu, schreeu, sneeu, spreeu, Zeeu, Hebreeu.

Met Ieu, Nieu, kieu, kieuwen.

Met Oei, Boei, bloei, groei, gloeien, roeien, stoeien.

Met Ooi, Dooi, mooi, hooi, kooi, ooit, nooit, strooit.