Ideën III

559.

Misschien heb ik deze opmerkingen ten-onrechte plaats gegeven in de rubriek: opdringen van vóóroordeel. Een-en-ander maakte slechts de voorbereiding uit, om alle volgende vooroordeelen met graagte, of althans zonder weerzin, te doen aannemen. Zoo bestrykt en beduimelt u de magnetizeur. Zoo laat u de bioloog om u te anaesthétizeeren eenige minuten op 'n bepaald punt staren. Ik voorzie den tyd, dat deze heeren hun patienten in 'n wieg of op den schoot van 'n baker zullen leggen, en voorspel hun 'n schitterend succes.

Ja, dat alles is slechts voorbereiding. De eigenlyke toepassing van de vooroordeelkultuur kan nu volgen. Men dringt

[p. 13]

het kind allerlei leugens op, die niet zoozeer op zichzelf schadelyk zyn - de werkkring van den knaap of van 't meisjen is daartoe nog te bekrompen - maar hierom zoo nadeelig werken, wyl de kleine mensch gewoon raakt, in plaats van de vraag: wat is waarheid? zich telkens deze andere vraag voorteleggen: wat zegt hierover baker zóó of zóó? Hoe oordeelt de heilige die en die? Hoe luidt de jurisprudentie van den Hove?

De ziel moet zich vergenoegen met nagemaakte spys, en raakt zoodoende onbekwaam tot het verteeren van gezonde kost. Heb ik onrecht, dat verzwakken der geestelyke magen te rangschikken onder de rubriek: belemmering van 't streven naar waarheid? En is 't niet wreed, elken nieuw-aangekomene op het reeds zoo moeielyk pad van 't leven, 'n vracht vooroordeelen te dragen te geven, waaronder hy òf bezwykt, òf welker verwydering hem zooveel moeite kost, dat hem ten-laatste èn tyd èn kracht ontbreken, om de leeggemaakte ruimte te vullen met wat beters?

Wat my betreft, ik had schrynwerken kunnen leeren in den tyd en met de moeite die ik besteed heb aan de koningen van Juda en Israël...

Schrynwerken kan ik nog niet, maar die koningen heb ik vergeten. Dit is iets gewonnen.

Is 't niet onzinnig...