Ideën III

567.

We zouden namelyk nu in de tweede plaats moeten onderzoeken wat ons in 't streven naar waarheid tegenhoudt, en werden tot deze verdeeling genoopt door 't gekozen voorbeeld van iemand, dien men naar-buiten zond om te vernemen hoe de weersgesteldheid is, en dien men te-gelyker-tyd beletten zou de zaal te verlaten. Welnu, de vooroordeelen die men z'n kinderen inprent, zyn inderdaad zooveel beletselen die hen vasthouden, en 't is ydel 'n ernstig streven naar waarheid te verwachten van iemand die, door zulke vóóroordee-

[p. 19]

len beheerscht, meent dat streven te kunnen nalaten. Le désir de paraître habile, empêche souvent de le devenir, heeft larochefoucauld gezegd, en ik geloof daarby te mogen voegen, dat niets meer de onkunde in de hand werkt, dan de meening dat men niet onkundig is. 'n Andere spreekwys die de franschen bezigen om zekere zelfgenoegzame verwaandheid te schetsen, is begrepen in de woorden: ça ne doute de rien! Juist!Aan niets twyfelen is 't zekerste middel om nooit iets te weten. Wie niet vertrekt, zal niet aankomen. Wie niet streeft, zal niet bereiken. Wie niet zoekt, zal niet vinden.

Verre zy 't van my, te beweren dat ook 't omgekeerde waar is. Niet ieder die zich op-reis begeeft, zal z'n doel bereiken. Niet elk streven wordt bekroond. Niet ieder die waarheid zoekt, zal de waarheid veroveren. Doch niets doen, niet streven, is in-stryd met de geheele Natuur. Niets doen, niet bewegen, is verkrachting van ons zyn, dat uit beweging bestaat. 't Is miskenning van onze roeping, die stryd wil ter verovering van het onbekende. Niet streven naar waarheid is de eigenlyke, alleen strafbare, alleen verfoeielyke zedeloosheid!