Ideën III

572.

Doch nog andere oorzaken dan 'n professoraal verbod, kunnen ons beletten de waarheid optesporen. Gelyk alles in de Natuur, zyn wy onderworpen aan de wet der traagheid. Ik neem nu dit woord in wetenschappelyken zin. 'n Voorwerp, in luchtledige ruimte eenmaal in beweging gebracht, en volkomen vry van wryving, zou zich eeuwig met de aanvankelyke snelheid voortbewegen. Waarom? Wèl, er is geen oorzaak voor 't tegendeel. Zoo ook bewegen wy ons meermalen, indien slechts onze omgeving zich mede-beweegt en

[p. 22]

daardoor ons alle wryving bespaart, in zekere richting die ons van waarheid verwydert, en 't terugkeeren hoe langer hoe moeielyker maakt. 'n Zeeman heeft nautische kennis noodig, om waartenemen dat de stroom hem wegdryft, en om te berekenen met welke kracht dit geschiedt. De onkundige passagier, geen botsing ontdekkende tusschen schip en water, meent dat-i stil-ligt, en zou ten-laatste zeer verwonderd wezen, ergens aantelanden waar-i niet wezen wilde. Zoo voert ons ònze omgeving dikwyls 'n weg op, dien wy - aanhangers van Vrye Studie, dat is: reizigers naar de haven van 't ware - niet zouden gekozen hebben. Het stryden tegen dien stroom is niet gemakkelyk, maar onmogelyk, ondenkbaar is deze stryd, wanneer we niet eenmaal weten dat die stroom ons meevoert.