Ideën III

586.

Doch, ook zonder klank-effekt, er ligt in de meening dat de waarheid niet poëtisch wezen zou, 'n betreurenswaardige dwaling. De voortbrengselen van onze letterkunde zyn uit afgronden en wolken gemaakt. Wanhoop, haat, liefde, armoed, weelde, misdaad, deugd... alles is overdreven, overspannen, tot 't onmogelyke uitgerekt, verrekt en dus: onwaar. Niet aan de poëzie wyt ik deze dwalingen. Zy wil waarheid. Neen, ze zyn 't gevolg van de zucht naar valsche poëzy, die voldoen moet aan valschen smaak, aan valsche behoeften. Dat verdoemelyk namaaksel is oorzaak van de minachting waaraan de ware poëzie is blootgesteld. (114) Deze toch is met wysbegeerte één, en streeft mèt haar naar 't juist begrip van den aard der dingen. Ware poëzie is van vrye studie niet de tegenstandster, maar de lieve, trouwe bondgenoot. (263) ^*

* Noot van 1876. Nog dagelyks ontwaar ik, dat vry algemeen de woorden poëzie en verzen-maken voor identisch worden gehouden. En deze bespottelyke dwaling bestaat niet alleen by leeken, by personen die op 't gebied van den geest tot den burgerstand behooren, maar ook by voorgangers, docenten en professoren. Wanneer zal men toch inzien dat 't rangschikken van zinsneden op maat en rym, 'n armzalig kinderachtig kunstjen is, dat met poëzie, d.i. 't albegrypend samenvatten van alles wat er voor den mensch valt waartenemen, volstrekt niets te maken heeft? Dat er dichters geweest zyn die verzen maakten, erkende ik reeds in 56. Die dichters zullen wel gegeten en gedronken hebben ook, maar niet dáárin bestond hun poëzie. (Zie verder n⁰. 600.)