Ideën III

[p. 89]

659.

Nog op andere wyze echter, dan door schraal loon of lauwheid, diefstal, smaad en mishandeling, weet 'n publiek van crétins den artist te onthouden wat hem toekomt, en ik bewaarde deze opmerking voor het slot van m'n zeer onvolledige uitweiding over Kunst, omdat zy zich geleidelyk aansluit aan 't vervolg van m'n stuk over Publieke voordrachten. Men onthoudt hem den Weerklank, de echo, waaraan de Kunst behoefte heeft tot doorgaande dupliek. Ook in deze zaak is de bekende wechselwirkung 'n vereischte. Baring zonder voorafgaande bevruchting is onmogelyk. De ziel van den kunstenaar moge ryk zyn... oneindig is haar werkkracht niet. Onophoudelyk geven put de grootste schatten uit. De machtigste stroom zou verdrogen, indien voortdurend alle bronnen die hem voedden, werden verstopt.

De Kunst nu, heeft ter voeding, o.a. noodig zich te spiegelen in haar werking.

Hoe wordt deze werking in ons land over 't algemeen teruggekaatst? Ik kan ter-beantwoording van deze vraag geen beter woorden vinden, dan dezelfde uitdrukking die me in 615 aanleiding gaf tot dit vertoogje:

- Nooit heb ik slechter gezongen dan in den Haag. Er ging me

[p. 90]

'n rilling door de leden by 't ontmoeten van die glaskoude, visschige oogen van 't publiek... ^#

# Noot van 1876. Er heerscht tegenwoordig veel beweging op het terrein van tooneelspeelkunst. Dit is op zichzelf 'n gunstig teeken. Maar meent men in dit opzicht iets te bereiken zonder intellektueele en finantieele medewerking? De tooneelspeler heeft behoefte aan 'n publiek dat Kunst begrypt, dat de Kunst lief heeft. En... aan 'n publiek dat voor Kunst 'n klein deel althans wil ten-offer brengen van wat het zoo heel gewillig ten-beste geeft voor allerlei genoegens en liefhebberyen van minder allooi! De ontwikkeling van de Kunst zal niet uitblyven, wanneer er slechts blykt dat ze begeerd, begrepen en gewaardeerd wordt.