Ideën III

729.

Een volkomen genie bestaat zoomin als andere volko-

[p. 144]

menheden. Gelyk immer, moeten wy ons hier behelpen - in zaak en verklaring tevens - met benadering. Doch zéker wordt dit benaderen tegengewerkt door navolging, al waren de gekozen modellen - op hun beurt gewoonlyk reeds kopie vàn kopie tot in 't oneindige - minder gebrekkig dan ze gewoonlyk zyn.

Geen schryver zou my z'n dienst weigeren in 't leveren van afschrikkende voorbeelden, en hierop doelde dat nummer 58. ^#

# Noot van 1876. Ik verneem dat onlangs op 't Maastrichtsche Letterkongres, is aangedrongen op 't bestudeeren van vondel, en wel als middel om onze litteratuur opteheffen uit de laagte waartoe ze schynt gezonken te zyn. Honderd en tweehonderd jaar geleden - ja, veel later nog - meende men z'n troost te moeten zoeken by de ‘ouden.’ Wat zulke methoden voortbrachten, hebben we gezien. De raad doet me denken aan 'n hovenier die om z'n boomen van onvruchtbaarheid te genezen, den zwaarbeladen boogert van z'n buurman zit aantekyken.
Eilieve, wanneer 't voldoende is zich ‘te laven aan 'n bron’ - zoo is de term, meen ik - vanwaar dan dat zoovelen wien tal van laafbronnen toegankelyk zyn, by-voortduring van dorst versmachten, en verschrompeld wegsterven zonder ooit iets degelyks voorttebrengen? En nog iets: indien 't staren op 'n vondel noodig is ter bevruchting, op wien dan heeft de eerste vondel gestaard? Wat, waar of wie was zyn laafbron?
De waarheid is, dat onze litteratuur zal blyven kwynen zoolang men geloof slaat aan zulke schoolsche praatjes. Niet uit ‘de ouden’ en niet uit vondel moet de ziel haar kracht putten maar uit zichzelf. Wie modellen noodig heeft, doet beter zich toeteleggen op 't metselen, tenzydi hier-of-daar 'n professoraat in de Letteren open vindt, 'n funktie die zich zeer wel verdraagt met verregaande onvruchtbaarheid. Ik zou dan ook durven wedden dat het uilig verwyzen naar vondel uit den mond van 'n letterprofesser gevloeid is, van iemand die den kost verdiende met het doceeren dat ‘barnen’ branden beteekent, en dergelyke diepzinnighedens meer. Zie de noot op 680.